واکاوی نگرش به معنای فرزند در هویت‌های معاصر (مورد مطالعه: زوجین جوان تهرانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش درصدد نگرش به‌معنای فرزند در بین زوجین تهرانی است. تغییرات و تحولاتی که امروزه در حوزۀ خانواده به‌وجود آمده، یک امر چند علیتی می‌باشد که یکی از مهم‌ترین این علت‌ها، تحولات هویتی در نسل جوان و زوج‌های جوان است. این تحولات ناگزیر و لازمۀ جهانی است که ما را دربر گرفته است. بر‌همین‌اساس، بخش زیادی از نقش‌های جنسیتی و منابع هویتی سنتی و نسبتاً ثابت، اولویت خود را برای انسان مدرن امروزی از دست داده و امکان‌های جدیدتری را برای عرضۀ خود و احساس ارزشمندی در اختیار او قرار داده است. نگرش زوجین به فرزند، به‌همان اندازه که یک تصمیم و انتخاب فردی و یا زناشویی است، می‌تواند یک برساخت از تغییر هویت زوجین در عصر جدید ‌باشد که در هر دو صورت (خواستن یا نخواستن فرزند)، پیامدهای متفاوت‌تری بر زوجین دهۀ اخیر نسبت به زوجین نسل‌های قبل، دربر خواهد داشت. روش این مطالعه داده بنیاد است. داده‌های موردنیاز این پژوهش حاصل مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته با 24 نفر از زوجین جوان ساکن شهر تهران می‌باشد. شیوۀ انتخاب مشارکت‌کنندگان، هدفمند و در دسترس و تعیین تعداد آن‌ها با رسیدن به مرحلۀ اشباع، مشخص شده است. براساس نتایج پژوهش، پدیدۀ محوری «تقدم رهابودگی به تقیّد»، به‌عنوان محور کلی پژوهش، نگرش به فرزند را در بین زوجین جوان تبیین می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، مشارکت‌کنندگان، نسبت به‌معنای فرزند در زندگی و وجوب آن دچار بازاندیشی و بازمعنایی می‌باشند که ریشۀ این تغییرات بازاندیشانه در تغییرات هویت سنتی به مدرن می‌باشد..

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Attitude Towards the Meaning of Child in Contemporary Identities (Case Study of Young Couples in Tehran)

نویسندگان [English]

  • Atefeh Shirkavand 1
  • Khadijeh Zolghadr, 2
  • Asemeh Ghasemi 3
1 PhD student in Sociology, Science and Research Department, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Sociology, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Sociology, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This research aims at the attitude towards the meaning of child among couples who live in Tehran in the 2011-2020. Todays changes and transformations that have occurred in the field of the family is a multi-causal matter, one of the most important of these causes is the identity changes in the young generation and young couples. These developments are inevitable and necessary for the world that surrounds us. Accordingly, a large part of gender roles and traditional and relatively fixed identity sources have lost their priority for today’s modern man and have provided him with newer possibilities for presenting himself and feeling valuable. The couple’s attitude towards the child (as one of these transformations), as much as it is an individual or marital decision and choice, can be a construction of the change of the couple’s identity in the new era, in both ways (whether they want child or not) will have different consequences on the couples of the last decade compared to the couples of previous generations. The method of this data theory is the foundation. The data required for this research is the result of a semi-structured interview with 24 young couples living in Tehran. The method of selecting the participants is purposeful and accessible and determining their number upon reaching the saturation stage has been determined. Based on the results of the research, the central phenomenon of “priority of freedom over constraint”, as the general axis of the research, explains the attitude towards children among young couples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Child of Reluctance
  • Precedence of Freedom over Constraint
  • Foundation Data Theory
  • Contemporary Identities

مراجع

- ابراهیمی، بی‌بی‌رحیمه، (1399). «حق فرزندخواهی زوجین از یک‌دیگر از منظر فقه امامیه». فقه و مبانی حقوق اسلامی، 53 (1): 24- 7.
- استریناتی، دومینیک، (1388). نظریه‌های فرهنگ‌عامه. ترجمۀ ثریا پاک‌نظر، چاپ ششم، تهران: نشر گام نو.
- افرا، هادی، (1399). «تبیین جامعه‌شناختی رابطه فردگرایی و تغییرات خانواده در شهر بجنورد». رسالۀ دکتری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه کاشان.
- اوجاقلو، سجاد؛ و سرایی، حسن، (1393). «مطالعه تغییرات زمانی ارزش فرزند در ایران». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 3 (2): 283-261.
- بنت، اندی، (1398). فرهنگ وزندگی روزمره. مترجم لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، چاپ سوم، تهران: نشر اختران.
- ترکیان‌ولاشانی، صاحب‌جان؛ زمانی‌علویجه، فرشته؛ حیدری، زهرا؛ و شوشتری‌مقدم، الهه، (1398). «فرزندآوری عوامل سوق‌دهنده و بازدارنده». پایش، نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی و جهاد دانشگاهی، 18 (3): 249-241.
- جی‌دان، رابرت، (1393). نقد اجتماعی پست‌مدرنیته: بحران‌های هویت. ترجمۀ صـالح نجفـی، چاپ دوم، تهران: نـشر پردیس.
- جوکار، محبوبه؛ و صفورایی‌پاریزی، محمدمهدی، (1393). «مدرنیته، تغییر سبک زندگی و کاهش جمعیت در ایران». پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 2 (2): 69-39.
- چوپانی، یدالله، (1388). «پدیده جهانی‌شدن فرهنگ‌ها». فصلنامۀ سیاست دانـشکدۀ حقـوق و علـوم سیاسی، 3 (39): 175-155.
- رفعت‌جاه، مریم، (1397). «زنان جوان و بازتعریف معنا و نقش مادری مطالعه‌ای بر روی مادران 25 تا 40 ساله ساکن شهرری». جامعه‌شناسی ایران، 18 (4): 164- 130.
- شایگان، داریوش، (1399). افسون زدگی جدید، هویت چهل تکه و تفکر سیار. چاپ یازدهم، مترجم: فاطمه ولیانی، تهران: فرزان روز.
- شیرکوند، عاطفه؛ ذوالقدر، خدیجه؛ و قاسمی، عاصمه، (1401). «شناخت هویت‌های معاصر و فرزند ناخواهی در میان زوجین جوان». پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 8 (27): 156- 125.
- علی‌پور، رضا، (1399). «بررسی تأثیرات مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی بر تمایلات فرزندآوری با تأکید بر تفاوت نسلی (مطالعۀ موردی شهرستان بابل)». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
- غفاری‌نسب، اسفندیار؛ قاسمی‌نژاد، محمدعلی؛ مساوات، سید ابراهیم؛ و حبیبی‌فراشبندی، سید مهدی، (1395). «بررسی جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر هویت ملّی (مطالعۀ موردی: شهروندان 51 سال به بالای شهر اقلید)». مطالعات توسعۀ اجتماعی- فرهنگی، 4 (4): 35-9.
- گیدنز، آنتونی، (1393). تجدد و تشخص در جامعه جدید. ترجمۀ ناصر موفقیان،  تهران: نی، چاپ نهم.
- نجاتیان، محمدحسین؛ شریفی، منصور؛ ابراهیم‌پور، محسن؛ زنجانی، حبیب‌الله؛ و بقایی‌سرابی، علی، (1398). «ملاحظاتی در نقد گذار دوم جمعیت‌شناختی با نگاه به ایران». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 14 (27): 113- 85.
- Castells, M., (2009). Communication power. Oxford: Oxford University Press.
- Gurkan, T.; Ummanel, A. & Koran, N., (2021). “A Qualitaive Study on the Perchption of Fatherhood”. European Journal of Educational Sciences, June 2021 edition, 8 (2): 1857- 6036.
- Jarnkvist, K., (2018). Childbearing and Marriage: Investigating the Importance of Context for Meaning-Making of First-Time Marriage. Pages 38-58, Published online: 27.
- Keyes, C. M. & Shapiro, A., (2004). Social Well-being IN The U.S. ADescriptive Epidemology. Orville Brim. 
- Sobotka, T., (2008). “The diverse faces of the Second Demographic Transition in Europe”. Demographic Research, 19: 171-224, DOI: 10.4054/DemRes.2008.19.8.
- Zofei davander, A., et al., (2020). “Who makes the decision to have children? Couples’ childbearing intentions and actual childbearing”. Advances in Life Course Research, 43: 100-286.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 11، شماره 21
اسفند 1401
صفحه 297-324

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار