بررسی تأثیر سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی بر انتخاب الگوهای غذایی شهروندان تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران

2 استادیار گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران.

3 دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران.

چکیده

تغییرات اجتماعی و اقتصادی در سطوح و ابعاد مختلف، تغییرات عمده‌ای را در سبک زندگی افراد جامعه ایجاد کرده است. انتخاب غذا مسئله‌ای چندوجهی، پویا، زمینه مند، چند سطحی، هماهنگ و یکپارچه و درعین‌حال متنوع است. پایگاه اجتماعی، سرمایه اقتصادی و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن‌ها، ازجمله متغیرهای مربوط به مصرف غذا هستند. در این مقاله به بررسی تأثیر سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی بر انتخاب غذای شهروندان تهرانی با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه پرداختیم. به این منظور با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای پرسشنامه‌ای میان 384 نفر از شهروندان تهرانی بالای 15 سال توزیع شد و براساس نتایج به‌دست‌آمده، 7/55 درصد شهروندان تهرانی دارای سرمایه اجتماعی متوسط، 9/28 درصد دارای سرمایه اجتماعی زیاد و همچنین 4/15 درصد آنان نیز دارای سرمایه اجتماعی کم هستند. همچنین 2/60 درصد پاسخگویان دارای سرمایه اقتصادی کم، 7/30 درصد دارای سرمایه اقتصادی متوسط و 1/9 درصد شهروندان تهرانی نیز دارای سرمایه اقتصادی زیاد هستند. همچنین از نظر طبقه اجتماعی نتایج نشان داد، 4/54 درصد شهروندان دارای طبقه اجتماعی متوسط، 3/32 درصد دارای طبقه اجتماعی پایین و 3/13 درصد هم دارای طبقه اجتماعی بالا هستند. نتایج مدل­ معادلات ساختاری همچنین نشان داد؛ میزان سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی و طبقه اجتماعی افراد در انتخاب الگوی غذایی آنان مؤثر است، به‌گونه‌ای که افراد با سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی بیشتر و طبقه اجتماعی بالاتر، الگوی غذایی سالم‌تری را انتخاب کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of social and economic capitals on the choice of food patterns of Tehran citizens

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mohajeri 1
  • Abolghasem Heydar Abadi 2
  • Ali Rahmani Firoozjah 3
چکیده [English]

Social and economic changes at different levels and dimensions have made major changes in the lifestyle of individuals in society. Food selection is a multifaceted, dynamic, contextual, multilevel, coordinated and integrated and at the same time diverse issue. Social status, economic capital, and their constituent components are among the variables associated with food consumption. In this article, we examined the effect of social and economic capital on food selection of Tehran citizens by survey method and using questionnaire tools. For this purpose, a questionnaire was distributed among 384 citizens of Tehran over 15 years of age using multi-stage cluster sampling method and based on the resulting results, 55.7% of Tehran citizens with average social capital and 28.9% had High social capital and 15.4 % of them have low social capital. Also, 60.2% of respondents have low economic capital, 30.7% have average economic capital and 9.9% of Tehran citizens have high economic capital. Also, in terms of social class, the results showed that 54.4% of citizens have a middle social class, 32.3% have a low social class and 13.3% have a high social class. The results of the structural equation model also showed; The level of social capital, economic capital and social class of individuals is effective in choosing their food pattern, so that people with higher social capital and economic capital and higher social class have chosen a healthier food pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Economic Capital
  • Food Patterns
  • Tehran

مراجع

باقری، معصومه.، رضادوست، کریم.، آوینی، محمود. و موالی‌زاده، الهه. (1395). «بررسی اثر عامل جهانی شدن بر دگرگونی الگوی تغذیه»، توسعه اجتماعی، 40(10)، 59-76.
خواجه‌نوری، بیژن. و کوچانی‌اصفهانی، مسعود. (1395). «سرمایه فرهنگی و مصرف غذاهای مدرن و سنتی»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، 48(13)، 52-65.
علیزاده‌اقدم، محمدباقر. (1391). «تحلیل جامعه‌شناختی سبک غذایی شهروندان تبریزی»، رفاه اجتماعی، 44(11)، 285-320.
فلاحی، ابراهیم. و عنبری، خاطره. (1391). «شناسایی الگوهای غذایی غالب در بزرگسالان ایرانی»، مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 54 (5)، 39-29
ممتاز، فریده. (1383). «معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو»، شناخت، 41-42(11)، 149-160.
نوا‌بخش، مهرداد. و مثنی، ابوذر. (1390). «بررسی جامعه‌شناختی تحولات تغذیه در جوامع معاصر»، علوم غذایی و تغذیه، 33(8)، 33-48.
Barkoukis, H. (2007). “Importance of understanding food consumption patterns”. Journal of the American Dietetic Association, 107(2), 234-236. https://doi.org/10.1016/j.jada.2006.12.024
Bechoff, A., Forsythe, L., Njau, M., Martin, A., Gaspar, A., Abass, A., & Tomlins, K. (2020). “Women Eat More Rice and Banana: The Influence of Gender and Migration on Staple Food Choice in East Africa”. Ecology of Food and Nutrition, 1-19. https://doi.org/10.1080/03670244.2020.1755278
Blasius, J., Friedrichs, J. (2008). “Lifestyles in distressed neighborhoods: A test of Bourdieu’s “taste of necessity” hypothesis”. Poetics, 36(1), 24-44. https://doi.org/10.1016/j.poetic.2007.12.001.
Bourdieu, P. (1986). The forms of Capital. In J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education. Greenwood Press.
Bourdieu, P. (1994). Raisons pratiques sur la théorie de l’action. Editions du Seuil. http://banq.pretnumerique.ca/accueil/isbn/9782021069235
Bourdieu, P. (2000). Distinction: A social critique of the judgement of taste (Reprint1984 ed.). Harvard University Press.
Delaney, C., Piscopo, B. (2004). “RN-BSN programs: Associate degree and diploma nurses’ perceptions of the benefits and barriers to returning to school”. Journal for Nurses in Staff Development: JNSD: Official Journal of the National Nursing Staff Development Organization, 20(4), 157-161; quiz 162–163. https://doi.org/10.1097/00124645-200407000-00001
Dowd, K., Burke, K. (2013). “The influence of ethical values and food choice motivation on intentions to purchase sustainably sourced foods”. Appetite, 69. 137-144
 https://doi.org/10.1016/j.appet.2013.05.024
Hoffmann, K., Schulze, M. B., Schienkiewitz, A., Nöthlings, U., Boeing, H. (2004). “Application of a New Statistical Method to Derive Dietary Patterns in Nutritional Epidemiology”. American Journal of Epidemiology, 159(10), 935-944. https://doi.org/10.1093/aje/kwh134.
Jayashankar, P., Raju, S. (2020). The effect of social cohesion and social networks on perceptions of food availability among low-income consumers. Journal of Business Research, 108(C), 316-323.
Jenkins, R. (2007). Pierre Bourdieu (Rev. ed., [reprinted]). Routledge.
Jia Miin, J. N., Ahmad, R., Shamugam, G. A. (2020). “The Effect of Food Blogger’s Reviews on Young Adults’ Food Choice Decision in Malaysia”. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(02), 896-908. https://doi.org/10.37200/IJPR/V24I2/PR200398.

Kant, AK. (2004). “Dietary patterns and health outcomes”. Journal of the American Dietetic Association , 104, 615-635.

Naska, A., Fouskakis, D., Oikonomou, E., Almeida, M. D. V., Berg, M. A., Gedrich, K., Moreiras, O., Nelson, M., Trygg, K., Turrini, A., Remaut, A. M., Volatier, J. L., Trichopoulou, A. (2006). “Dietary patterns and their socio-demographic determinants in 10 European countries: Data from the DAFNE databank”. European Journal of Clinical Nutrition, 60(2), 181–190. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1602284.
Pachucki, M. C. (2014). “Food choices and peer relationships: Examining ‘a taste for necessity’ in a network context”. Sociologie et Societes, 46(2), 229-252. https://doi.org/10.7202/1027149ar.
Pampel, F. C., Krueger, P. M., Denney, J. T. (2010). “Socioeconomic Disparities in Health Behaviors”. Annual Review of Sociology, 36, 349-370. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.012809.102529
Ritzer, G. (Ed.). (2003). The Blackwell Companion to Major Contemporary Social Theorists (1 edition). Wiley-Blackwell.
Schulze, M. B., Hoffmann, K. (2006). “Methodological approaches to study dietary patterns in relation to risk of coronary heart disease and stroke”. British Journal of Nutrition, 95(5), 860-869. https://doi.org/10.1079/BJN20061731.
Sobal, J., Bisogni, C. A. (2009). “Constructing food choice decisions”. Annals of Behavioral Medicine, 38(suppl_1), s37-s46.
Stones, R. (2017). Key Sociological Thinkers. Macmillan Education UK.
Turner, J. H. (2003). The structure of sociological theory (7th ed). Wadsworth Thomson Learning.
Turner, J. H. (2012). Theoretical Sociology: 1830 to the Present. SAGE Publications, Inc.
Willett, W. (2013). Nutritional Epidemiology. OUP USA.
Willett, W. (1998). Nutritional epidemiology. 2nd ed. New York: Oxford University press
Willis, D. E., Fitzpatrick, K. M. (2019). “Food Insecurity and Social Capital Among Middle School Students”. Youth & Society, 51(8), 1127-1144. https://doi.org/10.1177/0044118X17725460.
Wills, W., Backett-Milburn, K., Roberts, M.-L., Lawton, J. (2011). “The Framing of Social Class Distinctions through Family Food and Eating Practices”. The Sociological Review, 59(4), 725-740. https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.2011.02035.x.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 9، شماره 16
شهریور 1399
صفحه 143-160

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار