گونه‌شناسی سبک زندگی با تأکید بر نقش رسانه در میان زنان شهر شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، ایران

2 استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، ایران

3 کارشناس ارشد، مطالعات فرهنگی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، ایران

چکیده

با ظهور رسانه‌های متعدد در عصری که به تعبیری عصر دوم رسانه‌ها نام گرفته، اگرچه پیشرفت‌ها و فرصت‌های انکارناپذیری به وجود آمده است، اما ناگزیر چالش‌ها و تغییرات شگرفی نیز در ارکان زندگی انسان‌ها ایجاد شده است. در این راستا به نظر می‌رسد هر مطالعه‌ای در متن زندگی انسان‌ها،  ناگزیر باید نگاهی به نقش و تأثیرات رسانه‌ها داشته باشد؛ ازاین‌روی هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش رسانه‌ها در بروز و ظهور گونه‌های متفاوت سبک زندگی در بین زنان شهر شیراز است.
    این مطالعه، پژوهشی کمی با استفاده از تکنیک پیمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش، زنان 15 تا 60 ساله در شهر شیراز بوده که پرسشنامه توسط 392 نفر از آن به روش نمونه‌گیری تصادفی ـ خوشه‌ای تکمیل گردیده است. جهت استخراج و تشخیص گونه‌های متفاوت سبک زندگی، تحلیل عاملی بر روی مجموع گویه‌های مربوط به سبک زندگی (با ابعاد اوقات فراغت، مدیریت بدن، خوراک و مصرف) انجام شده است و در نهایت ده گونه‌ی متفاوت سبک زندگی از قبیل مدگرا، ورزشی، مذهبی، فضای مجازی، علمی ـ هنری، موسیقیایی، سبک فراغتی مدرن، سبک فراغتی ناسالم، سبک فراغتی معمول روزانه و سلامت‌محور معرفی شده است، به‌طوری‌که منطبق با یافته‌های به‌دست‌آمده، رسانه‌های مختلف، تأثیرات متفاوتی بر آن گونه‌های سبک زندگی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Typology Of Lifestyles With Emphasis On The Role Of Media Among Women In Shiraz

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ganji 1
  • Mohsen niazi 2
  • zahra mehraban 3
چکیده [English]

With the emergence of various media witch has been called the second era of media, although undeniable progressed and opportunities have been created, paramount changes and challenges have risen in human life. In this regard it seems any study on the lived of human beings should have look at role and effects of media.
 To explanation the hypotheses in this study, Bourdieu's views in life style, Gerbner in media influence and Giddens in the relationship between lifestyle and media have been used. This study is a quantitative research which uses survey technique. Its sample size comprises of Shirazi females aged 15-60 years old out of which 392 people, selected by way of cluster random sampling, have completed the research questionnaire. To extract and identify different types of lifestyle, factor analysis was used on a set of questions related to life style (leisure time, food, consumption  and body management) and finally 10 types of life style were specified including: Fashionable, athletic, religious, social networker, scientific-artistic, musical, modern leisure style, harmful leisure style, daily common leisure style and healthy lifestyle. So, according to the findings, different media have had different effects on these different types of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Media
  • Unvirtual Media
  • Lifestyle Typology
  • Shiraz
امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد؛ مرندی، زهره؛ رهبرقاضی، محمودرضا؛ سعیدی ابواسحقی، لیلا. (1392). «بررسی رابطه‌ی مصرف رسانه و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان». پژوهش‌های ارتباطی، سال بیستم، شماره 2، 120-101.
بابایی‌فرد، اسداله؛ گنجی، محمد؛ حیدریان، امین. (1393). «بررسی تأثیر اینترنت بر هویت چندفرهنگی (مطالعه‌ی موردی: دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و علوم پزشکی کاشان)»، مطالعات توسعه‌ی اجتماعی ـ فرهنگی، 2(1)، 124-97.
باینگانی، بهمن؛ ایراندوست، سید فهیم؛ احمدی، سینا. (1392). «سبک زندگی از منظرجامعه‌شناسی: مقدمه‌ای بر شناخت و واکاوی مفهوم سبک زندگی»، مهندسی فرهنگی، 8(77)، 74-56.
بشیر، حسن؛ افراسیابی، محمدصادق. (1391). «شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعه موردی بزر‌گ‌ترین جامعه مجازی ایرانیان»، تحقیقات فرهنگی، 5(1)، 62-31.
بوردیو، پی‌یر. (1384). شکل­های سرمایه، در سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، گردآوری: کیان تاج­بخش. ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: نشر شیرازه.
بوردیو، پی‌یر. (1393). تمایز، ترجمه: حسن چاوشیان. تهران: ثالث. چاپ سوم.
بور­دیو، پی­یر. (1380).  نظریه کنش، ترجمه: مرتضی مردیها. تهران: نقش نگار.
پاستر، مارک. (1377). عصر دوم رسانه‌ها، ترجمه‌: غلامحسین صالح‌یار. تهران، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ مطبوعاتی ایران.
جهانگیری، جهانگیر؛ ابوترابی زارچی، فاطمه. (1391). «بررسی تأثیر میزان استفاده از رسانه‌های جمعی بر مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی دانشجویان: مطالعه موردی دانشگاه شیراز»، پژوهشنامه علوم سیاسی، 28، 122-89.
حقیقی، محمدرضا. (1391). «بررسی تأثیر ماهواره بر هویت فرهنگی جوانان (موردمطالعه: مدیران انجمن روابط عمومی ایران)». مطالعات رسانه‌ای، 7(18)، 55-43.
خواجه‌نوری، بیژن؛ سروش، مریم. (1393). «استفاده از رسانه‌ها، سبک زندگی و کیفیت زندگی جوانان شیراز»، علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی)، 11(2)، 50-25.
ذکائی، محمدسعید. (1382). «جوانان، شهروندی و ادغام اجتماعی»، مطالعات جوانان، سال اول، شماره 3 و 4، 35-4.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی‌پور، صمد؛ میرمحمدتبار، سیداحمد؛ افشار، سیمین. (1394). «تحلیل نقش رسانه‌های اجتماعی در گرایش به سبک زندگی نوین در بین جوانان ایرانی». پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 4(6)، 60-33.
رسولی، محمدرضا. (1383). «بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی در تبلیغات تجاری تلویزیون»، علوم اجتماعی، 2(1)، 93-43.
رضوی‌زاده، سید نورالدین. (1385). «بررسی تأثیر رسانه‌ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی». علوم اجتماعی، شماره 31، 144-111.
زارع، بیژن؛ فلاح، مهدی. (1391). «بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل مؤثر بر آن». تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 20، 106-75.
سراج‌زاده، سید حسین؛ باقری، لیلا. (1396). «تحلیل نظام‌مند پژوهش‌های سبک زندگی بعد از دهه‌ی 80». مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، دوره هجدهم، شماره 37، 162-131.
سروش، مریم. (1390). مقایسه‌ی بین نسلی سرمایه‌ها و فرصت‌های زندگی زنان و بازنمایی آن‌ها در سبک زندگی (نمونه موردی: زنان 25 تا 39 سال شیراز و استهبان). پایان‌نامه. دانشگاه شیراز.
سروش، مریم. (1393). «الگوهای فراغتی جوانان و هویت و سبک تربیتی؛ مطالعه موردی شهر شیراز». مطالعات ملی، شماره 59، 178-151.
شریفی، سید مهدی؛ رادمنش، بهاره. (1393). «بررسی تأثیر برنامه‌ی استعدادیابی شبکه‌ی «من و تو» بر سبک زندگی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه تهران)». فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شماره 11، 244-225.
علاسوند، فریبا. (1392). «هنجارشناسی سبک زندگی دینی: تبیین سه اصل محوری». زن در فرهنگ و هنر، دوره 5، شماره 1، 62-45.
علی‌پور، صمد؛ بنیاد، لیلی؛ بردیافر، نیما. (1394). «تحلیل رابطه سبک زندگی با هویت فرهنگی جوانان شهر تبریز». مطالعات ملی، سال شانزدهم، شماره 4، 114-93.
فتحی، سروش؛ وثوقی، منصور؛ سلمانی، گودرز. (1393). «بررسی رابطه‌ی مصرف شبکه‌های اجتماعی مجازی با سبک زندگی جوانان (موردمطالعه جوانان شهر خلخال)». جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شماره 13، 88-69.
گیدنز، آنتونی. (1382). تجدد و تشخص. ترجمه: ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
محمدپور، احمد؛ نقدی، اسداله؛ نادرنژاد، بهزاد. (1389). «تأثیر ماهواره بر هویت فرهنگی در کردستان ایران (بررسی موردی دانشجویان کُرد دانشگاه‌های سنندج)». پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره‌ 14، 156-131.
معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی. (1396). سالنامه‌ی آماری شهر شیراز 1395. چاپ اول. شیراز: انتشارات فرهنگ پارس.
مقدس، علی‌اصغر؛ لهسایی‌زاده، عبدالعلی؛ غفاری‌نسب، اسفندیار. (1388). «تأثیر فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی بر سبک زندگی: مطالعه موردی افراد مهاجر و بومی طایفه‌ی دهدار فارس». رسانه، شماره 5، 106-89.
مهرداد، هرمز. (1380). مقدمه‌ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط‌جمعی. تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی ـ پژوهشی فاران.
نیازی، محسن؛ کارکنان نصرآبادی، محمد. (1392). «بررسی رابطه بین دینداری و سبک زندگی شهروندان: مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان در سال 1390». برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 16، 213-173.
یعقوبی‌ دوست، محمود. (1395). «بررسی رابطه بین میزان دینداری و سبک زندگی (موردمطالعه: زنان شهر اهواز)». جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، شماره 7، 240-205.
Anheier, H., Gerhards, J. & Romo, F. (1995). “Forms of capital and Social Structure in Cultural Fields: examining Bourdieu's social topography”. American Journal of Sociology, 100, 859-903
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social Critique Of The judgement Of Taste (R. Nice, Trans.). Cambridge, MA: Harvard university press.
Bourdieu, P. (1996). The State Nobility. Translated by Laurttac Clough. Oxford: Polity Press.
Cambridge Dictionary (2006).
Internet World Stats (2017). Internet Usage in the Middle East, Available at: http://www.internetworldstats.com/stats5.htm
Macoveia, S.; Tufana Anca, A.; Iulian Vulpea, B. (2014). “Theoretical Approaches to Building a Healthy Lifestyle through: the Practice of Physical Activities”. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 117, 86-91.
Palumets, L. (2003). “Space of lifestyles in Estonia in 1991. Society with Soviet Heritaje, in the Light of Bourdieu's Theory”. Pro Ethnologia, 16, 39-59.
Oxford Dictionary (2008).
Statista. (2018). Instagram daily active users 2018 Retrieved from https://www.statista.com/statistics/657823/number-of-daily-active-instagram-users/ Webster Dictionary (2004).