تغییرات اجتماعی ایل ترکاشوند در بستر تاریخ معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

این پژوهش به بررسی روندهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی ایل ترکاشوند در تاریخ معاصر ایران می‌پردازد. روش پژوهشْ قوم‌نگاری و جامعۀ هدف آن ایل ترکاشوند است. فنون گردآوری داده‌ها مصاحبه، مشاهده، نقشه و نمودار هستند؛ داده‌ها براساس سه مرحلۀ سازماندهی داده، تفسیر و گزارش‌نویسی تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند: 1. ایل ترکاشوند شامل شش طایفه (رحمت، سلیمان، گرگه، مرشو، ملیجان، میرازی) است و قلمرو کوچ آنان در سدۀ 13 ه‍.ش. از شمال به کوهستان الوند همدان، از شرق به بروجرد و خرم‌آباد، از غرب به قصرشیرین، گیلانغرب و ایلام، و از جنوب به دشت عباسِ دهلران و خوزستان منتهی بوده است. 2. با اسکان عشایر در دورۀ «رضاشاه»، تعدادی از طوایف به اجبار برای مدت دو سال در مناطقی مانند: همدان، کنگاور، صحنه و ماهیدشت اسکان داده شدند؛ اما پس از مدتی و به‌ویژه با سقوط پهلوی اول دوباره به کوچ‌روی بازگشتند. 3. دولت درپی اصلاحات ارضی با واردات بی‌رویۀ گوشتِ منجمد و دامِ زنده، دامداری را با رکود مواجه ساخت؛ افزون‌براین، نیاز به کارگر ساده بر اثر توسعۀ کارخانه‌جات و صنایع مونتاژ به‌همراه جاذبه‌های شهری زمینۀ اسکان بخشی از ایل ترکاشوند در شهر کنگاور را فراهم آورد. 4-پس از پیروزی انقلاب اسلامی سال 1357، دولت با کنترل واردات، سبب رونق دوبارۀ دامداری و تداوم کوچ‌روی درمیان بخشی از افراد ایل شد، اما با تثبیت زندگی شهری و افزایش جذابیت روزافزون آن، یکجانشینی ایل ترکاشوند نیز تداوم یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Social Changes of the Turkashvand Tribe in the Context of Contemporary Gistory

نویسندگان [English]

  • Siavash Gholipour 1
  • Homayon Moradkhani 2
  • Kaveh Soleimani Shadrou 3
1 Associate Professor in Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor in Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
3 M.A. in Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

In this research, we seek to study the social, cultural, economic, and social trends of the Torkashvand tribe in the contemporary history of Iran. The method of research is ethnographic and the study population is Torkashvand tribe. Data collection techniques in this research are based on interview, observation, map and diagram and data are analyzed based on three stages: data division and organization, interpretation and reporting. The findings show that: 1. Torkashvand consisted of 6 tribes (Rahmat, Suleiman, Gorgeh, Merashu, Melijan, Mirazi) and the nomadic territory of this tribe from the north is to Alvand mountains of Hamedan, from the east to Boroujerd and Khorramabad from the west to Qasr Shirin, Gilangharb and Ilam and from the south to Dasht Abbas and Khuzestan. 3. Government bankrupts the tribes by the land reform program and importing frozen meat and live cattle from other countries bankrupts. In addition. The need for simple labor due to the development of factories, assemblies and assembly industries along with urban attractions provided the settlement of a part of Torkashvand tribe in Kangavar city. 2. The settlement of nomads during the Reza Shah period, a number of tribes were forced to settle for two years in areas such as Hamedan, Kangavar, Sahneh and Mahidasht, after a while, and especially with the fall of the first Pahlavi, they returned to Nomadism. 4. After 1957, the government, by controlling imports, led to a resurgence of animal husbandry and the continuation of nomadism among some members of the tribe. The stabilization of urban life and its increasing attractiveness, the monogamy of the Turkashvand tribe also continued.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tribe
  • Nomad
  • Nomadic Settlement
  • Land Reform
  • Turkashvand
  • Territory

مراجع

- آبراهامیان، یرواند، (1382). ایران بین دوانقلاب. ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشرنی، چاپ هشتم.
- ازکیا، مصطفی؛ و غفاری، غلامرضا، (1396). توسعۀ روستایی با تأکید بر جامعۀ روستایی ایران. تهران: نشر نی.
- امان‌اللهی‌بهاروند، سکندر، (1383). «زوال کوچ‌نشینی در ایران: یکجانشینی ایلات و عشایر». مطالعات ملی، 5 (17: 1): 22-24.
- امان‌اللهی‌بهاروند، سکندر، (1388). کوچ‌نشینی در ایران. تهران: نشر آگه، چاپ هفتم.
- اوبن، اوژن، (1362). ایران امروز 1907- 1906: ایران و بین النهرین. ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، تهران: زوار.
- باژیان، غلامرضا، (1386)، «مروری بر مدیریت مراتع جامعۀ عشایری درگذشته و حال: تغییرات، چالش‌ها و راهکارها». تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 14 (4): 526-532.
- بیات، کاوه، (1377). عملیات لرستان. تهران: شیرازه.
- ترکاشوند، جواد، (1390). «مونوگرافی ایل ترکاشوند». پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان.
- دروویل، گاسپار، (1367). سفر در ایران. ترجمۀ منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز.
- فوران، جان، (1389). تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی. ترجمۀ احمد تدین، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ دهم.
- کرزن، جرج، (1373). ایران و قضیۀ ایران. ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی فرهنگی.
- کرمی، شایان، (1398). «پیامدهای اصلاحات ارضی در غرب ایران، مطالعۀ موردی: ایلام، کرمانشاه و لرستان». 20 (62 و63): 150-161.
- کرونین، استفانی، (1383). رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین. ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات جامی.
- گاردان، آلفردو، (1362). مأموریت ژنرال گاردان در ایران. ترجمۀ عباس اقبال، تهران: نگاه.
- لمبتون، آن، (1375). ایران عصر قاجار. ترجمۀ سیمین فصیحی، مشهد: جاویدان.
- لمبتون، آن کاترین سوآین فورد، (1362)،. مالک و زارع در ایران. ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
- مینورسکی، ولادیمیر، (1362). دو سفرنامه درباره لرستان. ترجمۀ‌ سکندر امان‌اللهی بهاروند و لیلی بختیار، تهران: انتشارات بابک.
- Bogden, R. & Taylor, S., (1977). Introduction to Qualitative Research Method. New York: Wiley.
- Brewer, J., (2005). Ethnography. Open Univwesity Press.
- Ehleres, E., (2002). “The Torkashvand of Westren Iran”. in: The Nomadic People in Iran, eds. R. Tapper and J. Thompson, Azimut: London.
- Fetterman, D., (2010). Ethnography. London: Sage.
- Hammersly, M. & Atkinson, P., (2007). Ethnography: Principle in Practice. London: Tavistok.
- Sheil, L. M., (1856). Glimpses of Life and Manners in Persia. London.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 11، شماره 21
اسفند 1401
صفحه 141-166

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار