نقش رسانه‌های اجتماعی در آیندۀ هویت‌های قومی ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه ارتباطات و دانش‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه رسانه و فرهنگ، دانشکدۀ علوم ارتباطات و مطالعۀ رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

رسانه‌های اجتماعی، ماهیتی جهانی دارند، از این‌باب در مطالعۀ حاضر، آن‌ها در چارچوب نظریه‌های جهانی‌شدن مورد تحلیل قرارگرفته‌اند. دو رویکرد کلی درمورد جهانی‌شدن وجود دارد. یک رویکرد معتقد به هم‌گونی کامل جهان است و رویکردی دیگر معتقد به چنین شدت و کیفیتی نیست. هدف تحقیق روشن ساختن این مهم است که در آینده، رسانه‌های اجتماعی در راستای کدام‌یک از این دو رویکرد در رابطه با هویت‌های قومی ایرانی تأثیرگذارتر هستند. روش تحقیق، دلفی است و در راستای این روش،  با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند، 13 نفر از استادان رشته‌های جامعه‌شناسی، علوم ارتباطات اجتماعی و مردم‌شناسی در نمونۀ پژوهش قرار گرفته‌اند. از اعضای نمونه، مصاحبۀ حضوری صورت گرفته و در دو مرحلۀ جداگانه، ازطریق ابزار پرسش‌نامه آراء و دیدگاه‌های آن‌ها جمع‌آوری شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که در آینده، هویت‌های قومی ایرانی، تداوم می‌یابد و حتی از امکانات رسانه‌های اجتماعی برای طرح خود در سطح جهانی، استفاده خواهند کرد. رسانه‌های اجتماعی، سبب هم‌زیستی فرهنگی اقوام ایرانی با دیگری جهانی خواهند شد؛ درحالی‌که در ایجاد هویت‌های قومی جدایی‌طلب از دولت-ملت به‌دلیل عوامل سیاسی، اقتصادی و...  نقش چندانی نخواهند داشت؛ بنابراین برای انسجام ملی، ضروری است که سیاست فرهنگی وحدت در کثرت اتخاذ شود. انگیزۀ اقوام از تولید محتوای قومی در رسانه‌های اجتماعی، تا حدی به علت مقاومت در برابر فرهنگ جهانی است؛ اما این‌امر، مطلق نیست و آن‌ها با انگیزۀ لذت‌جویی هم از این رسانه‌ها استفاده خواهند کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Social Media in the Future of Iranian Ethnic Identities

نویسندگان [English]

  • Foad Zafarabdollahzadeh 1
  • Mohammadreza Rasouli 2
  • Tahmoures Shiri 3
1 Ph.D. Student in Social Communication Sciences, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Media and Culture, Islamic Azad University, Central Branch, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Scienses, Islamic Azad University, Central Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

Social media is global in nature, so in the present study, they have been analyzed in the context of theories of globalization. There are two general approaches to globalization. One approach believes in the complete homogeneity of the world and another approach does not believe in such intensity and quality. The purpose of this research is to clarify the importance of which of the two approaches social media will be more effective in relation to Iranian ethnic identities in the future. The research method is Delphi. In line with this method, thirteen professors of sociology, social communication sciences and anthropology have been included in the research sample using purposive sampling. Sample members were interviewed in person and in two separate stages, their opinions and views were collected through a questionnaire. The results of the research show that in the future, Iranian ethnic identities will continue and will even use the facilities of social media for their global design. Social media will promote the cultural coexistence of Iranian ethnic groups with the rest of the world. While they will not play much role in creating separatist ethnic identities from the nation-state due to political, economic, etc. factors. Therefore, for national cohesion, it is necessary to adopt the cultural policy of unity in plurality. Ethnic motivation for producing ethnic content on social media is partly due to resistance to global culture; But this is not absolute, and they will use these media for pleasure. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Globalization
  • Social Media
  • Iranian Ethnic Identities
  • Cultural Coexistence
  • Ethnic Separatism

مراجع

- اشرف، احمد، (۱۴۰۰). هویت ایرانی از دوران باستان تا پایان پهلوی. چاپ یازدهم، تهران: نشر نی.
- استریناتی، دومینیک، (۱۳۸۸). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمۀ ثریا پاک نظر، چاپ پنجم، تهران: گام نو. 
- توسلی، غلامعباس؛ و اصل‌زعیم، مهدی، (۱۳۹۰). «هویت‌های قومی و معمای هویت ملی». مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، شمارۀ ۲(3)، صص: ۷۶-۹۶. 
- جنکینز، ریچارد (۱۳۹۷). هویت اجتماعی. ترجمۀ اکبر احمدی، چاپ اول، تهران: انتشارات تمدن علمی. 
- حیدری، حسین؛ و شاوردی، تهمینه، (۱۳۹۲). «شبکه‌های اجتماعی مجازی و قومیت، فرصت‌ها و تهدید‌های پیش‌رو». فصلنامۀ پژوهش‌های ارتباطی، شمارۀ ۷۶(۲۰)، صص: ۳۷-۶۴. 
- رشتیانی، آذر؛ و باوند، علی‌احمد، (۱۳۹۲). «جهانی‌شدن، اینترنت، هویت قومی مجازی». فصلنامه مطالعات جامعه‌شناسی ایران، شمارۀ ۱۰(۳)، صص: ۹۳-۱۰۵.
- قاسمی، علی‌اصغر؛ و خورشیدی، مجید، (۱۳۹۰). «همسازی هویت ملی و قومی در ایران و رویکرد اقوام ایرانی به وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت». فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ ۵۵(۱۸)، صص: ۹۲-۵۷. 
- گل‌محمدی، احمد، (۱۳۹۳). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت. چاپ هفتم، تهران:  نشر نی. 
- گیدنز، آنتونی، (۱۳۸۳). جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری، چاپ یازدهم، تهران: نشر نی. 
- مهدی‌زاده، سیدمحمد، (۱۳۹۳). نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. چاپ سوم، تهران: انتشارات همشهری.
- مسعودی، امیدعلی، (۱۳۹۳). رسانه‌های جدید و آیند‌ نگری نظارت الکترونی در ایران. چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها. 
- نامداری، مهرداد، (۱۳۹۷). «تعامل در شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر هویت قومی (مطالعۀ موردی: قوم لک». مجلۀ مدیریت فرهنگ، شمارۀ ۳(۱۲)، صص: ۱۷- ۱. 
- نش، کیت، (۱۳۹۰). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر جهانی شدن، سیاست، قدرت. ترجمۀ محمدتقی دلفروز، چاپ نهم، تهران: انتشارات کویر.
- هاروارد، استیگ، (۱۴۰۰). رسانه‌ای شدن فرهنگ و جامعه. ترجمۀ سیدمحمد مهدی‌زاده و همکاران، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- Banks, M., (2005). Ethnicity: anthropological constructions. London and New York, Routledge.
- Mori, Y., (2019). “Lukewarm Nationalism: The 2020 Tokyo Olympics, Social Media and Affective Communities”. International Journal of Japanese Sociology, No. 28, Pp: 26-44
- Matei, S. & Ball-Rokeach, S. J., (2002). “Belonging in geographic, ethnic, and internet space”. In: B. Wellman, & C. Haythornthwaite (Eds.). The internet in Everyday Life (Pp: 404-424). Blackwell Publishers.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 10، شماره 19
اسفند 1400
صفحه 321-346

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار