هویت ملی در جامعۀ ایران و چالش‌ها و مشکلات آن: مرور نظام‌مند مقاله‌های علمی-پژوهشی کمّی (1377-1398)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار گروه علوم‌سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

محققان و پژوهشگران ایرانی در حوزۀ مطالعات کمی با رویکردهای تحلیلی گوناگونی به تحلیل هویت ملی در جامعۀ ایران و چالش‌ها و مشکلات آن پرداخته اند. پژوهش حاضر در تلاش است با استفاده از روش مرور نظام‌مند به واکاوی ویژگی‌های توصیفی، روش‌شناختی و تحلیلی و ارزیابی انتقادی مقالات علمی-پژوهشی مبتنی‌بر روش کمّی با موضوع هویت ملی در جامعۀ ایران در بازۀ زمانی 1377 تا 1398 بپردازد و تصویر کامل و جامعی از عوامل و متغیرهای مؤثر بر هویت ملی در جامعۀ ایران و چالش‌ها و مشکلات آن در مقالات علمی-پژوهشی مبتنی‌بر روش کمی ارائه نماید و کمبودها و کاستی‌های آن‌ها را موردبررسی قرار دهد. روش پژوهش حاضر، مرور نظام‌مند می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مقالات انتخاب شده باوجود نتایج و دستاوردهای قابل‌ملاحظه و قابل کاربرد با خلأ‌ها و کاستی‌های عدیده‌ای در حوزۀ روش‌شناختی چون: تقلیل‌گرایی و دشواری مقایسه‌پذیری و در حوزۀ تحلیلی چون: کلی‌نگری در مقابل جزئی‌نگری، تقلیل‌گرایی در مقابل جامع‌گرایی، کاهش‌گرایی تحلیلی چالش‌ها و مشکلات ابعاد مختلف هویت ملی، کاهش‌گرایی تحلیلی چالش‌ها و مشکلات رابطۀ هویت ملی و هویت‌های جمعی مواجه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

National Identity in Iranian Society and its Challenges and Problems: Systematic Review of Quantitative Scientific-Research Articles (1998-2019)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Mombeini 1
  • Ali Rabbani-Khorasgani 2
  • Vahid Ghasemi 2
  • Alireza Zahiri 3
1 PhD Student in Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran
چکیده [English]

Iranian researchers in the field of quantitative studies have analyzed national identity in Iranian society and its challenges and problems using various analytical approaches. The present study tries to analyze the descriptive, methodological and analytical features and critical evaluation of scientific-research articles based on quantitative methods on the subject of national identity in Iranian society in the period 1998 to 2019 using a systematic review method and a complete and comprehensive picture of factors and variables affecting national identity in Iranian society and its challenges and problems in scientific-research articles based on quantitative methods and examine their shortcomings and shortcomings. The method of the present research is systematic review. The results of the research show that although the selected articles have had significant results and achievements and are applicable, nevertheless they are many gaps and shortcomings in the field of methodology such as reductionism and difficulty of comparability and in the field of analysis such as generalization versus partiality, reductionism versus holisticism, analytical reductionism of the challenges and problems of different dimensions of national identity, analytical reductionism of the challenges and problems of the relationship between national identity and collective identities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Systematic Review
  • Scientific-Research Articles Based on Quantitative Methods
  • National Identity
  • Iranian Society

مراجع

- احمدپور خسرو؛ و سراج‌زاده، سیدحسن، (1398). «هویت ملی در ایران، مرور سیستماتیک مقاله‌های علمی-پژوهشی (1395-1390)». مطالعات ملی، سال 20، شمارۀ 2، صص: 3-24.
- احمدی، حمید، (1396). قومیت و قوم‌گرایی در ایران. تهران: نی
- اسمیت، آنتونی دی، (1394). ناسیونالیسم و مدرنیسم. ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: نشر ثالث.
- اسمیت، آنتونی، (1383). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ، مترجم منصور انصاری. تهران: مؤسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
- اشرف، احمد، (1383). بحران هویت ملی و قومی در ایران، در حمید احمدی (ویراستار)، ایران؛ هویت، ملیت، قومیت. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
- اوزکریملی، اوموت، (1383). نظریه‌های ناسیونالیسم. ترجمۀ محمدعلی قاسمی، تهران: تمدن ایرانی.
- بابایی‌فرد، اسدالله، پیری، حسن؛ سلیمان‌نژاد، محمد؛ و منتی، محمد، (1398)، فراتحلیل مطالعات دینداری و هویت ملی در ایران، جامعه پژوهی فرهنگی، سال 10، شمارۀ 1، صص: 1-23.
- بروجردی علوی، مهدخت؛ و صدیق‌یزدچی، امیرسعید، (1396). «تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی در ایران». مطالعات رسانه‌های نوین، دورۀ 3، شمارۀ 12، صص: 110-88.
- بهشتی، سید صمد؛ و حقمرادی، محمد، (1396). «فراتحلیل مطالعات مرتبط با رابطهی بین هویت قومی و هویت ملی در ایران با تأکید بر نقش رسانه». مسائل اجتماعی ایران، سال 8، شمارۀ 2، صص: 27-5.
- جعفرپورزاده، فروزنده؛ و حیدری، حسین، (1393). «فراتحلیل رابطۀ هویت ملی و هویت قومی در ایران». راهبرد اجتماعی فرهنگی، شمارۀ 11، صص: 96-63.
- حاجیانی، ابرهیم، (1379)، «تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه». فصلنامۀ مطالعات ملی، شمارۀ 5، صص: 193-228.
- رجب‌نژاد، مریم؛ حاتمی، آرمین؛ یزدانی، سعید؛ خزانه‌داری، شهرام؛ و شیروانی، شهاب، (1385). مرور نظام‌مند شواهد: از مجموعه کتاب‌های آموزشی تعالی خدمات بالینی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی.
- زرگر، افشین؛ و آریانفر، کاظم علی، (1389). «هویت قومی و ملی؛ مروری بر برخی مفاهیم اساسی حل و فصل منازعات قومی و دولت-ملت‌سازی». پژوهشنامۀ بهار، شمارۀ 53، صص: 80-25.
- شولت، یان‌آرت، (1383)، نگاهی موشکافانه به پدیده جهانی شدن. ترجمۀ مسعود کرباسیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- عباسی، مهدی؛ و سراج‌زاده، سیدحسین، (1394). «مسائل روش‌شناختی در مرور نظام‌مند؛ همراه با ارزیابی مقالات ایرانی مبتنی بر این روش». فصلنامۀ مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ 9، شمارۀ 3، صص: 132-160.
زاده‌محمدی، علی؛ سروش‌فر، زهره؛ غلامرضاکاشی، فضه؛ و غلامرضاکاشی، فاطمه، (1394)، «مرور نظام‌مند تحقیقات سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران». سال 6، شمارۀ 1، صص: 130-107.
- عبداللهی، محمد، (1389). «هویت ملی در ایران، فراتحلیل مقاله‌های فارسی موجود». فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 50، صص: 35-1.
- عشایری، طاها؛ ذوالفقاری، اکبر؛ نامیان، فاطمه؛ و حسین‌زاده، الهام، (1397). «تبیین جامعه‌شناختی هویت ملی ایرانیان». مطالعات میان فرهنگی، شمارۀ 37، صص: 67-37.
- قاضی‌طباطبایی، محمود؛ و ودادهیر، ابوعلی، (1389). فراتحلیل در پژوهش‌های اجتماعی و رفتاری. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
- کلانتری، عبدالحسین؛ ‌روشن‌فکر، پیام؛ و جواهری، جلوه، (1390). «آثار و پیامدهای طلاق؛ مرور نظام‌مند تحقیقات انجام شده در ایران با تأکید بر ملاحظلات جنیستی». فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، دورۀ 9، شمارۀ 3، صص: 111-131.
- معینی‌علمداری، جهانگیر، (1383). هویت، تاریخ و روایت در ایران، در حمید احمدی (ویراستار)، ایران؛ هویت، ملیت، قومیت. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
- یوسفی، علی، (1380). «روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران». فصلنامۀ مطالعات ملی، سال 2، شمارۀ 8، 42-13.
- Appiah, A. K., (2005). The Ethics of Identity. Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Hobsbawm, E., (1990). Nations and Nationalism since 1780. Cambridge: Cambridge University Press.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 10، شماره 19
اسفند 1400
صفحه 177-199

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار