سرمایه و معنا: مطالعۀ جامعه‌‌شناختی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر معناداری زندگی (مورد مطالعه: کارکنان شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم‌اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم‌اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 استادیار گروه علوم‌اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم‌اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

3 کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم‌اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به بررسی تأثیر یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم علوم‌اجتماعی، یعنی سرمایۀ اجتماعی بر معناداری زندگی در بین کارکنان شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس  در سال 1399 می‌پردازد. جامعۀ آماری این تحقیق 574 نفر بود که ازطریق فرمول کوکران تعداد 230 نفر به‌عنوان نمونۀ آماری به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند. داده‌های این پژوهش به روش پیمایشی و از طریق پرسش‌نامۀ کتبی (195 نفر) و الکترونیکی (35 نفر) جمع‌آوری گردید. در چارچوب نظری تحقیق از نظریه‌های ویکتور فرانکل، اروین یالوم، جان کاتینگهام و هم‌چنین در تبیین برخی روابط معنادار بین متغیرها از نظریه‌های شکاف ساختاری بَرِت، سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی پیر بوردیو و سرمایۀ اجتماعی پاتنام استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات ازطریق آزمون‌های t، تحلیل واریانس، هم‌بستگی و رگرسیون چند متغیره و با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخۀ 24) به انجام رسید. نتایج این پژوهش نشان‌داد که سه مؤلفۀ درون‌گروهی سرمایۀ اجتماعی با معناداری زندگی هم‌بستگی معنادار دارند و شدت این هم‌بستگی به ‌ترتیب متوسط، ضعیف و ضعیف می‌باشد. بین دو مؤلفۀ برون‌گروهی سرمایۀ اجتماعی با معناداری زندگی هم‌بستگی مشاهده نگردید. تحلیل‌های رگرسیون چند متغیره به روش‌های گام‌به‌گام و پس‌رونده هم نشان‌داد که وزن متغیرهای مشارکت و همکاری اجتماعی و علایق متفاوت و سبک زندگی متفاوت قابل اغماض بوده و در تحلیل‌های رگرسیون حذف می‌شوند که درنهایت و درمجموع 12% واریانس متغیر وابسته ازطریق دو متغیر اعتماد اجتماعی و تعلق و هم‌دلی تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capital and Meaning: A Sociological Study of the Impact of Social Capital on the Meaning of Life (Case Study: Employees of Fajr Persian Gulf Energy Company)

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Navah 1
  • Masoumeh Bagheri 1
  • Ali Boudaghi 2
  • Ghasem Isamanesh 3
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 M.Sc. in Sociology, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The present study investigates the effect of one of the key concepts of social sciences, namely social capital, on the meaning of life among the employees of Fajr Persian Gulf Energy Company in 2020. The statistical population of this study was 574 people among whom 230 people were selected as the statistical sample by stratified sampling method using Cochran's formula. The data of this study were collected by survey method through written questionnaire (195 people) and electronic (35 people). In the theoretical framework of the research, the theories of Victor Frankel, Erwin Yalom, John Cottingham and also to explain some significant relationships between variables, the theories of Barrett structural gap, Pierre Bourdieu social and cultural capital and Putnam social capital were used. Data analysis was performed by t-test, analysis of variance, correlation and multivariate regression using SPSS software (version 24). The results of this study showed that the three components within the social capital group have a significant correlation with the meaning of life and the intensity of this correlation is moderate, weak and weak, respectively. No correlation was observed between the two external components of social capital and the meaning of life. Multivariate regression analyzes that is carried out by using stepwise and regression methods showed that the weight of variables of participation and social cooperation and different interests and lifestyles are negligible and are eliminated in regression analyzes which are finally 12 in total. The percentage of variance of the dependent variable is explained by the two variables of social trust and belonging and empathy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Meaningful Life
  • Social Trust
  • Attachment and Empathy
- ازکیا، مصطفی؛ و غفاری، غلامرضا، (1393). جامعه‌شناسی توسعه. چاپ دهم، انتشارات کیهان، تهران.
- الوانی، سید مهدی؛ و سید نقوی، میرعلی، (1381). «سرمایۀ اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها». فصلنامۀ علمی مطالعات مدیریت بهبود و تحول، دورۀ 9، شمارۀ 33 و 34، صص: 26-9.
- بهشتی، سید صمد؛ و کهنسال‌خوب، احسان، (1398). «تبیین جامعه‌شناختی وضعیت اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر دهدشت)». دو فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال 8، شمارۀ 14، صص: 282-261.
- پورافکاری، نصرالله؛ و شکری، کبری، (1391). «بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر سلامت روانی دانشجویان». فصلنامۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر، سال 6، شمارۀ 16، صص: 186-167.
- حمیدی‌زاده، علی، (1397). «واکاوی افول سرمایۀ اجتماعی در ایران». مجلۀ مدیریت سرمایۀ اجتماعی، دورۀ 5، شمارۀ 1، صص: 109-91.
- خوش‌فر، غلامرضا؛ باقریان‌جلودار، مصطفی؛ میرزاخانی، شهربانو؛ و جندقی‌میرمحله، فاطمه، (1398). «بررسی رابطه بین سرمایۀ اجتماعی با مشارکت سیاسی شهروندان (مورد مطالعه: شهر گرگان)». دو فصلنامۀ پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال 8، شمارۀ 14، صص: 52-27. 
- دادگر، یداله؛ نظرپور، محمدنقی؛ منتظری‌مقدم، مصطفی، (1394). سرمایۀ اجتماعی، اسلام و توسعۀ اقتصادی. انتشارات مؤسسۀ آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ اول، تهران.
- زاده‌محمدی، علی؛ ناظری، افسانه؛ مطیع، مهدی؛ و دارویی، پریسا، (1396). «معناداری وقایع زندگی از دیدگاه قرآن و روان‌شناسی وحدت‌مدار: مبنایی برای طراحی تمرین‌های هنری مؤثر». مجلۀ علمی پژوهشی الهیات تطبیقی، سال 8، شمارۀ 18، صص: 54-37.
- زارعی‌متین، حسن؛ محمدیان، بهزاد؛ و مدرسی، سعید، (1395). مدیریت سرمایۀ اجتماعی. انتشارات مؤسسۀ کتاب مهربان نشر، چاپ اول، تهران.
- زیاری، کرامت‌الله؛ محمود، آروین؛ و شهرام، بذرافکن، (1397). «بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر تحقق شهر سالم (مطالعۀ موردی: بندر ماهشهر)». فصلنامۀ علمی مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال 9، شمارۀ 29، صص: 170-138.
- شارع‌پور، محمود، (1385). سرمایۀ اجتماعی: مفهوم سازی، سنجش و دلالت‌‌های سیاستگذاری. انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران، چاپ اول، ساری.
- شاکری‌نیا، ایرج، (1389). «رابطه سرمایۀ اجتماعی و معناداری زندگی با سلامت روان در زنان قربانی همسر آزاری». فصلنامۀ زن و بهداشت، شمارۀ 2، دورۀ 1، صص: 66-47.
- شجاعی‌باغینی، محمد‌مهدی؛ و همکاران، (1387). مبانی مفهومی سرمایۀ اجتماعی، انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ اول، تهران.
- شیخ، زهرا، (1397). اعتماد اجتماعی و فرهنگ اعتماد. انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ اول، تهران.
- طالب‌زاده‌شوشتری، لیلا؛ منادی، مرتضی؛ خادمی‌اشکذری، ملوک؛ و خامسان، احمد، (1395). «شناسایی معنای زندگی در دانشجویان: یک مطالعۀ پدیدارشناسی». دوفصلنامۀ مشاوره کاربردی، دورۀ 6، شمارۀ 1، صص: 76-59.
- عباسی، محرم؛ خنیفر، فاطمه؛ عباسی، احمد؛ و نوری، کمیل، (1399). «بررسی رابطه سرمایۀ اجتماعی وسرمایۀ روان‌شناختی با عملکرد سازمانی (مورد مطالعه: کسب و کارهای کوچک شهر تبریز)». مجلۀ مدیریت فرهنگ سازمانی، دورۀ 18، شمارۀ 1، صص: 163-141.
- عباسی، محرم؛ ابراهیمی، الهام؛ شیخی‌قهی، ملیحه؛ و اکبری، علیرضا، (1398). «تحلیل سطوح مفهوم سرمایۀ اجتماعی با رویکرد فر اترکیب». فصلنامۀ علمی جامعه ‌پژوهی فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 10، شمارۀ 2، صص: 79-55.
- عزیزی، میلاد؛ و علی‌زمانی، امیر‌عباس، (1394). «بررسی دیدگاه اروین یالوم دربارۀ ارتباط دغدغه‌های وجودی مرگ‌اندیشی و معنای زندگی». دوفصلنامه علمی پژوهش‌های هستی‌شناختی، سال 4، شمارۀ 8، صص: 37-19.
- عطّار، سعید، (1387). «پیر بوردیو، از فضای اجتماعی تا سرمایۀ اجتماعی». فصلنامۀ‌ اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ 252-251، صص: 165-158.
- فدایی، مهدی، (1395). «سبک زندگی و معنای زندگی در اندیشۀ آلفرد آدلر». دوفصلنامۀ علمی-ترویجی پژوهش سبک زندگی، سال 2، شمارۀ 3، صص: 76-65.
- قربانی، هاشم، (1388). «معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل». فصلنامۀ تأملات فلسفی، دورۀ 1، شمارۀ 3، صص: 57-35.
- قنبری، نوذر و همکاران (1395). «تحلیل و بررسی ابعاد سرمایۀ اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی در مناطق روستایی». فصلنامۀ علمی علوم‌اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال 10، شمارۀ 1، پیاپی 32، صص: 94-67.
- کاتینگهام، جان، (1393). معنای زندگی. ترجمۀ امیرعباس علی‌زمانی و مریم دریانی‌اصل، انتشارات حکمت، چاپ اول، تهران.
- کامران، فریدون؛ و ارشادی، خدیجه، (1388). «بررسی رابطه سرمایۀ اجتماعی شبکه و سلامت روان». فصلنامه-پژوهش اجتماعی، سال 2، شمارۀ 3، صص: 54-29.
- گزارش آینده‌پژوهی، سال 1393، آدرس وب‌سایت: www.ayandeban.ir
- گزارش آینده‌پژوهی، سال 1394، آدرس وب‌سایت: www.ayandeban.ir
- گزارش آینده‌پژوهی، سال 1395، آدرس وب‌سایت: www.ayandeban.ir
- گزارش آینده‌پژوهی، سال 1396، آدرس وب‌سایت: www.ayandeban.ir
- گزارش آینده‌پژوهی، سال 1397، آدرس وب‌سایت: www.ayandeban.ir
- ناقد، خسرو، (1395). در جست و جوی معنای زندگی، گفت‌وگو با اندیشه ‌ورزان اروپایی. انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ اول، تهران.
- نصیری، حبیب‌اله؛ و جوکار، بهرام، (1387). «معناداری زندگی، امید، رضایت از زندگی و سلامت روان در زنان». مجله زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورۀ 6، شمارۀ 2، صص: 176-157.
- نعمت‌اللهی، زهرا ؛ فرج‌الهی، امیرحمزه؛ میرجلیلی، محمدحسین؛ و مومنی‌فرد، حسین، (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی) دانشجویان دانشگاه افسری امام علی(ع)». فصلنامۀ علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، شمارۀ 50، سال 13، صص: 202-175. 
- نوروزی، فیض‌اله؛ و بختیاری، مهناز، (1388). «مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن». فصلنامۀ راهبرد، سال 18، شمارۀ 53، صص: 269-249.
- وثوقی، منصور؛ و آرام، هاشم، (1388). «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر خلخال(استان اردبیل)». پژوهش‌نامۀ علوم‌اجتماعی، سال 3، شمارۀ 3، صص: 153-133.
- Landua, M. J., (2018). “Using Metaphor to Find Meaning in Life”. Review of General psychology, Vol. 22, No. 1, Pp: 62-72.
- Martela, F.; Ryan M.R. & Steger, F.M., (2018). “Meaningfulness as Satisfaction of Autonomy, Competence, Relatedness, and Beneficence: Comparing the Four Satisfaction and Positive Affect as Predictors of Meaning in Life”. Journal of Happiness Study, Vol. 19, No. 5, Pp: 1261–1282.
- Savage, J. & Kanazava S., (2004). “Social Capital and the Human Psyche: Why Is Social Life”. Sociological Throry, Vol. 22, No. 3, Pp: 504-524.
- Steger, F.M.; Frazier, P.; Oishi, S. & Kaler, M., (2018). “The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the Presence of and Search for Meaning in Life”. Journal of Counseling Psychology, Vol. 53, No. 1, Pp: 80–93. 
- Trzebinski, J.; Cabanski, M. & Czarnecka, J. Z., (2020). “Reaction to the COVID-19 Pandemic: The Influence of Meaning in Life, Life Satisfaction, and Assumptions on World Orderliness and Positivity”. Journal Of Loss And Truma, Vol. 25, No. 6-7, Pp: 544-557