تحلیلی بولی از نرخ خودکشی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی سیاسی پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی علل نرخ بالای خودکشی در برخی استان‌های ایران است. در حقیقت، مقالۀ حاضر با ملحوظ داشتن واحد تحلیل «استان» از جبر بولی استفاده نموده است تا به این پرسش پاسخ گوید که چه ترکیب‌هایی از عوامل علّی موجب تکوین نرخ بالای خودکشی در برخی استان‌های ایران شده‌اند؟ برای تعیین این عوامل علّی با مروری بر ادبیات موجود در جامعه‌شناسی، چهار عامل علّی برای تبیین مسألۀ مزبور انتخاب گردید: نرخ موالید، میزان صنعتی‌شدن، میزان شهری‌شدن، و نرخ مشارکت نیروی کار زنان. نتایج تحلیل بولی نشان‌داد که نرخ موالید بالا و شهری‌شدن پایین برای وقوع نرخ بالای خودکشی در استان‌های ایران علّت لازم بوده‌اند؛ یعنی، کلیۀ استان‌هایی که نرخ بالای خودکشی داشتند واجد نرخ موالید بالا و شهری‌شدن پایین بوده‌اند. یافته‌های تحلیل بولی هم‌چنین نشان‌داد که وقتی این دو عامل تبیینی از نوع علّت لازم با یکی از دو عامل میزان پایین صنعتی‌شدن یا نرخ بالای مشارکت نیروی کار زنان ترکیب شوند، علّت کافی را برای وقوع نرخ بالای خودکشی در استان‌های ایران تشکیل خواهند داد. به عبارت بهتر، تحلیل بولی نشان‌داد که دو الگوی علّی متفاوت موجب تکوین نرخ بالای خودکشی در استان‌های ایران شده‌اند. اول، ترکیبی از نرخ بالای موالید با نرخ‌های پایین صنعتی‌شدن و شهری‌شدن. دوم، ترکیبی از نرخ بالای موالید با نرخ پایین شهری‌شدن و نرخ بالای مشارکت نیروی کار زنان.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Boolean Analysis of the Suicide Rate in Iran

نویسندگان [English]

  • Ehsan Asgari 1
  • Mohammadreza Taleban 2
1 PhD student in Political Sociology, Imam Khomeini Research Institute and the Islamic Revolution, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Sociology, Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the causes of high suicide rate in some provinces of Iran. In fact, the present article, using the "province" analysis unit, has used Boolean algebra to answer the question: what combinations of causal factors have led to the high suicide rate in some provinces of Iran? To determine these causal factors, by reviewing the literature in sociology, four causal factors were selected to explain this issue: birth rate, industrialization rate, urbanization rate, and female labor force participation rate.The results of Boolean analysis showed that high birth rates and low urbanization rates were necessary for the occurrence of high suicide rates in the provinces of Iran; That is, all provinces with high suicide rates had high birth rates and low urbanization rates. The findings of the Boolean analysis also showed that when these two explanatory factors are combined with one of the two factors of low industrialization or high labor force participation rate, they will be a sufficient reason for the high suicide rate in the provinces of Iran. In other words, Boolean analysis showed that two different causal patterns have led to high suicide rates in the provinces of Iran. First, a combination of high birth rates with low rates of industrialization and urbanization. Second, a combination of high birth rates with low urbanization rates and high female labor force participation rates.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Boolean Analysis
  • Suicide
  • Provinces of Iran
  • Birth Rate
  • Industrialization
  • Urbanization
  • Women's Labor Force Participation
- احمدی‌زاده، شاکر، (1373). «بررسی مقدماتی برداشت و آگاهی مردم ایلام نسبت به خودکشی». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، علوم پزشکی ایلام (منتشر نشده).
- آرون، ریمون، (1385). مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمۀ باقر پرهام، تهران: سازمان و آموزش انقلاب اسلامی.
- بخارایی، احمد؛ و زکی‌زاد، علی، (1397). «مطالعۀ جامعه‌شناختی تأثیر ابعاد احساس امنیت خانوادگی و فردی بر تمایل به خودکشی». فصلنامۀ پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، دورۀ 13، شمارۀ 51، صص: 58-37.
- پسکو سولیدو، جورجیانا، (1385). «دورکیم، خودکشی و مذهب». ترجمۀ یحیی علی‌بابایی، نامه علوم‌اجتماعی، شمارۀ 29، صص: 191-163.
- تیلور، استیو، (1379). جامعه‌شناسی خودکشی. ترجمۀ رسول ربانی، ابراهیم انصاری و مجید کارشناس، تهرای: آوای نور.
- حمزوی، نجمه، (1396). «بررسی جامعه‌شناختی خودکشی در شهرستان قشم براساس نظریه مبنایی جهت ارائه مدل پارادایمی». پایان‌نامۀ کارشناسی رشتۀ جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس (منتشر نشده).
- خادمی، علی؛ و مرادی، سعداله، (1393). بررسی آماری مرگ‌های غیر طبیعی در ایران (سال 1380 تا 1389). تهران: مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور.
- دورکیم، امیل، (1378). خودکشی. ترجمۀ نادر سالارزاده‌امیری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
- ساروخانی، باقر، (1380). درآمدی بر دایرةالمعارف علوم‌اجتماعی. تهران: کیهان.
- سازمان پزشکی قانونی کشور، (1392). سالنامۀ آماری سازمان پزشکی قانونی کشور. تهران: مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور.
- سلیم‌پور، حامد، (1394). «بررسی و مطالعۀ جامعه‌شناختی خودکشی در شهرستان سردشت». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ جامعه‌شناسی دانشگاه پیام‌نور واحد تهران غرب (منتشر نشده).
- صدیق‌سروستانی، رحمت‌الله، (1385). آسیب شناسی اجتماعی. تهران: سمت.
- طالبان، محمدرضا؛ و رفیعی بهابادی، مهدی، (1396). «تحلیل بولی و کلان‌نگر از عرفی شدن در ایران». فصلنامۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، شمارۀ 10، صص: 32-9.
- عبداللهی، محمد، (1383). مسائل اجتماعی ایران: مجموعه مقالات. انجمن جامعه‌شناسی ایران، تهران: آگه.
- عقیلی، فریده و همکاران، (1384). خودکشی جوانان. طرح پژوهشی سازمان ملی جوانان.
- علیوردی‌نیا، اکبر؛ رضایی، احمد؛ و پیرو، فریبرز، (1390). «تحلیل جامعه‌شناختی گرایش دانشجویان به خودکشی». فصلنامۀ جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ 4، صص: 18-1.
- علیوردی‌نیا، اکبر؛ و یوسفی، ندا، (1394). «تبیین ایده‌پردازی خودکشی از دیدگاه نظریۀ فشار عمومی». فصلنامۀ توسعه اجتماعی، دورۀ 10، شمارۀ 1، صص: 186-157.
- علیوردی‌نیا، اکبر، (1398). مطالعۀ نقش بازشناسی میراث‌فرهنگی و احساس هویت ملی به مثابه سرمایۀ اجتماعی برروی تمایل به خودکشی. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم شناسی
- عنایتی، میرصلاح الدین؛ حیدری، علیرضا؛ ملک‌زاده، محمد؛ و ابوالفتحی، یدالله، (1385). «مقایسۀ سلامت عمومی، عزت نفس و حمایت اجتماعی در بیماران خودسوز و غیر خودسوز بستری در بیمارستان سوانح و سوختگی چرومی شهرستان گناوه». مجلۀ ارمغان دانش، دورۀ 11، شمارۀ 1 (پیاپی 41)، صص: 92-83.
- عنبری، موسی؛ و بهرامی، اردشیر، (1389). «بررسی آثار فقر و خشونت بر میزان خودکشی در ایران، مورد مطالعه: روستاهای شهرستان پلدختر». مجلۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ 2، صص: 30-1.
- قادری، صلاح‌الدین؛ و نظری، حامد، (1398). «تحلیل جامعه‌شناختی خودکشی در ایران (براساس آمار سال‌های 1389 تا 1393)». فصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران، سال 10، شمارۀ 1، صص: 215-195.
- کوچکیان، زینب؛ و کلدی، علیرضا، (1399). «خودکشی؛ پاسخی به چرخۀ حذف، فصلنامۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران». دورۀ 10، شمارۀ 2، صص: 151-131.
- کوزر، لوئیس، (1385). زندگی واندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی
- لطفی، عزت‌اله؛ و فیض‌پور، محمدعلی، (1393). «رشد صنعتی و جرم (شواهدی از استان‌های کشور طی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه)». فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال 21، شمارۀ 80، صص: 60-39.
- محمدپور، احمد، (1383). خودکشی پدیده‌ای اجتماعی و چندبُعدی، مجموعه مقالات اولین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی در ایران. جلد چهارم، تهران: آگه.
- محمدی، عاطفه، (1398). «تحلیل جامعه‌شناختی خودکشی در استان آذربایجان شرقی». فصلنامۀ دانش انتظامی آذربایجان شرقی، سال 9، شمارۀ 1 (پیاپی 32)، صص: 115-83.
- مرادی‌نصاری، طاهره، (1393). «بررسی سازۀ فرهنگی خودکشی در استان ایلام». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی (منتشر نشده).
- مرتون، رابرت. کی، (1376). مشکلات اجتماعی و نظریه جامعه‌شناختی. ترجمۀ نوین تولایی، تهران: امیرکبیر.
- مرکز آمار ایران، (1394). سالنامۀ آماری کشور.
- مرکز آمار ایران، (1395). سالنامۀ آماری کشور.
- معیدفر، سعید؛ و حسن‌پناه، حسین، (1389). «عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی جوانان استان کردستان». مجلۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ 3، صص: 143-123.
- موسی‌نژاد، علی، (1389). زنان و خودکشی: به سوی مدلی جهت تبیین خودکشی و زنان در ایلام، مجموعه مقالات همایش ملی خودکشی. تهران: جامعه‌شناسان
- میلز، سی‌رایت، (1381). بینش جامعه‌شناختی: نقدی بر جامعه‌شناسی آمریکایی. ترجمۀ عبدالمعبود انصاری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- Baudelot, C. & Establet, R., (2008). Suicide: the hidden side of modernity. Boston: Policy.
- Besnard, Ph., (1988). “The true nature of anomi”. Sociological Theory, No. 6, Pp: 91-95
- Bjarnason , T. & Thorinsson, T., (1994). “Manifest predictors of past suicide attempts in a population of Icelandic adolescents”. Suicide and life threatening behavior, No. 24, Pp: 350-358
- Bjarnason , T. & Thorinsson, T., (1994). “Manifest predictors of past suicide attempts in a population of Icelandic adolescents”. Suicide and life threatening behavior, No. 24, Pp: 350-358
- Blumenthal, S. & Skupfer, D., (1990). Suicide over the life cycle: risk factors, assessment & treatment of suicidal patients. Wash dc: Amer. psych. press.
- Brady, H. E. & Collier, D. (eds), (2004). Rethinking social inquiry: divers tools, shared standards, lanham and newyork: rowman & little feild
- Eremy, M. & Daryl, G., (2010). “Redicting suicidal ideation with the depression hopelessness and suicide screening from (DHS)”. Journal of offender rehabilitation, Vol. 47, Pp: 74-100  
- George, A. & Bennett, A., (2005). Case studies and theory development in the social sciences. Cambridge , ma:mit press
- Kushner, H. L. & Sterk, C. E., (2005). “The limits of social capital: Durkheim , suicide , and social cohesion”. American journal of public health, No. 95, Pp: 1139-1143
- Mahoney, J., (2004). “Reflections on fuzzy – set / QCA”. Qualitative methods: news letter of political science association, No. 2 (2), Pp: 17-21
- Mahoney, J. & Goertz, G., (2006), “Contrasting quantitative and quatilitave research”. Political analysis, No. 14 (3), Pp: 227-249.
- Marion, M. S., (2002). “Do extenuating circumstances influence afarican American womens attitudes toward suicide”. Ph.D thesis at university of southern Mississippi.
- Mooney, L. A.; Knox, D. & Schacht, C., (2011). Understanding social problems. East caroline: wad wourth.
- Pedahzur, A. & Perliger, A., (2006). “The changing nature of suicide attacks”. A social network perspective social forces, No. 84(4), Pp: 1987-2008.
- Pope, W., (1975). “Concepts and eolantory structurey in Durkheim s theory of suicide”. British journal of sociology, No. 26, Pp: 417-434.
- Ragin, C., (1987). The comparative methods. Berkely and los angeles: university of California press.
- Stack, S., (1980). “Domestic integration and the rate of suicide: A comparative study”. Journal of comparative family studies, Vol. 11, No. 2, Pp: 249-260 .
- Thorlindsson, T., (1983). “Social organization and cognition”. Development, No. 26, Pp: 289-307.
- Travis, R., (1990). “Halbwachs and Durkheim: a test of two theories of suicide”. British journal of sociology, No. 41, Pp: 225-243
- Victor, V.; Peter, O. & Sandor, F., (2009), “Assessing and managing suicical behavior in the primary care setting: a model for an integrated vegional suicide prevention strategy”. International journal of psychiatery in clinical practive, Vol. 13, Pp: 307-311.