فراتحلیل مطالعات نظم و انسجام اجتماعی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

نظم، همبستگی و انسجام اجتماعی از مباحث مهم و پایه­ای در جامعه و جامعه­شناسی است. زندگی اجتماعی انسان در هر مرحله­ای با نوعی همبستگی اجتماعی همراه بوده است. کثرت نظریه­ها و پژوهش­ها در این حوزه، نیاز به فراتحلیل را به‌منظور ترکیب و تجمیع یافته­ها و ارزیابی نقاط قوت و ضعف افزون کرده است. این پژوهش به‌منظور مرور نظام­مند مفاهیم موردنظر، از روش فراتحلیل کیفی، استفاده می­کند. هدف اصلی، فراتحلیل کیفی مطالعات در حوزه انسجام اجتماعی و مطالعه تشخیصی از وضعیت تولید علمی مقالات درباره انسجام و همبستگی اجتماعی، جمع­بندی تحلیلی و همچنین ارائه تحلیل جامعه­شناسانه از اهمیت موضوع انسجام و همبستگی اجتماعی برای نهادهای برنامه­ریز اجتماعی و سیاسی است. به این منظور 55 مقاله فارسی مرتبط با موضوع انسجام و همبستگی اجتماعی در بازه زمانی 1397-1380 شناسایی شدند. نتایج پژوهش نشان می­دهد فقدان تعریف واحد و موردتوافق بین محققان منجر به تعاریف چندگانه براساس جهت‌گیری فرد محقق و ایدئولوژی وی شده است. از سوی دیگر، ماهیت چندبعدی و چند سطحی انسجام منجر به سطوح تحلیل متفاوت از موضوع و گاهی تقلیل‌گرایی از سوی پژوهشگران گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of studies of social order and cohesion in Iran

نویسندگان [English]

  • Elham Arabpour 1
  • sharareh mehdizadeh 2
1 PhD student in Sociology, Al-Zahra University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social and Economic Sciences, Al-Zahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Order, solidarity and social cohesion are important and fundamental issues in society and sociology. Human social life at every stage has been associated with a kind of social solidarity. The multiplicity of theories and researches in this field has increased the need for meta-analysis in order to combine the findings and evaluate the strengths and weaknesses. This research uses qualitative meta-analysis method in order to systematically review the concepts. The main purpose of qualitative meta-analysis of studies in the field of social cohesion and diagnostic study of the status of scientific production of articles on social cohesion and solidarity, analytical summary and also to provide sociological analysis of the importance of social cohesion and social solidarity for social and political planning institutions. For this purpose, 55 Persian articles related to the issue of cohesion and social solidarity were identified in the period 1380-1397. The results show that the lack of a single and agreed definition among researchers has led to multiple definitions based on the orientation of the researcher and his ideology. On the other hand, the multidimensional and multilevel nature of coherence has led to different levels of analysis of the subject and sometimes reductionism by researchers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • order
  • coherence
  • solidarity
  • harmony
  • meta-analysis
آبراهام، جی. اچ. (1369). مبانی و رشد جامعه­شناختی، ترجمه حسن پویان، جلد اول، تهران: انتشارات چاپخش.
احمدی، حمید. (1383). «هویت و قومیت در ایران»، در مجموعه مقالات هویت در ایران، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
افروغ، عماد. (1378). «خرده‌فرهنگ‌ها، مشارکت و وفاق اجتماعی»، مجموعه مقالات وفاق اجتماعی و فرهنگ عمومی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بیرو، آلن. (1370). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
پیران، پرویز. (1382). «جهانی­سازی و توسعه اجتماعی»، در مجموعه مقالات همایش سیاست­ها و مدیریت برنامه­های رشد و توسعه در ایران، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
ترنر، جاناتان، اچ؛ و ال. بیگلی. (1370). پیدایش نظریه جامعه­شناسی، ترجمه عبدالعلی لهسائی­زاده، جلد اول، تهران: چاپ فرهنگ.
توکل، محمد، عرفان منش، ایمان. (1393). «فراتحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مسأله فرار مغزها در ایران»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، شماره 1، 75-45.
تنهایی، حسین ابوالحسن. (1374). درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه­شناسی، چاپ دوم، تهران: نشر مرندیز.
چلبی، مسعود. (1372). «وفاق اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی، شماره 3، دوره 6، 28-15.
چلبی، مسعود. (1375). جامعه­شناسی نظم، تهران: نشر نی.
چلبی، مسعود. (1378). «میزگرد همبستگی ملی و وفاق اجتماعی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره1، دوره 1، 44-15.
چلبی، مسعود. (1381). بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران، تهران: موسسه پژوهشی فرهنگ هنر و ارتباطات.
چلبی، مسعود. (1390). تحلیل اجتماعی در فضای کنش، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
خانیکی، هادی. (1383). «هویت و گفتمان­های هویتی در ایران»، در مجموعه مقالات هویت در ایران، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
ذاکرصالحی، غلامرضا، قانعی­راد، محمدامین. (1394). «مرور نظام­مند و فراتحلیل پژوهش­های ایرانی در قلمرو مطالعات اجتماعی علم و فناوری»، مطالعات اجتماعی ایران، شماره 2، 63-29.
رضوی آل‌هاشم، بهراد؛کاظمی، علی و رضوی­نژاد، بهروز. (1388). «هویت­های قومی، انسجام اجتماعی، امنیت ملی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 16، 23-16.
زندرضوی، سیامک؛ ضیایی، کیوان و رحمانی، مریم. (1388). «ظرفیت­های سرمایه اجتماعی برای برپایی اجتماعات محله­ای در شهر دوستدار کودک در بم»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 33، 103-81.
ساروخانی، باقر. (1375). دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران: موسسه کیهان.
ستاری، جلال. (1380). هویت ملی و هویت فرهنگی، تهران: نشر مرکز.
عبدالهی، محمد. (1382). «مفهوم توسعه اجتماعی»، در مجموعه مقالات همایش سیاست­ها و مدیریت برنامه­های رشد و توسعه در ایران، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
عبدالهی، مجید؛ توکلی­نیا، جمیله و صرافی، مظفر. (1389). «بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن با تأکید بر شرایط محله­های شهری ایران»، مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 72، 102-83.
علی­بابایی، یحیی، فیروزجائیان، علی‌اصغر. (1388). «تحلیل جامعه­شناختی عوامل مؤثر بر قانون‌گریزی»، فصلنامه دانش انتظامی، شماره 4، دوره 11، 58-7.
قاضی طباطبایی، محمود، ودادهیر، ابوعلی. (1389). فراتحلیل در پژوهش­های اجتماعی و رفتاری، تهران: جامعه­شناسان.
کچوییان، حسین. (1374). تطورات گفتمان­های هویتی ایران: ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد، تهران: نشر نی.
کرمانی، مهدی و دیگران. (1397). «فراتحلیل کیفی مقالات پژوهشی حوزه توانمندسازی زنان روستایی و شهری در ایران»، مطالعات زنان، شماره 2، 54-33.
کوزر، لوئیس. (1383). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه­شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
کوهی، کمال. (1382). سنجش میزان مشارکت اقتصادی و اجتماعی روستاییان در طرح­های عمرانی و بررسی برخی از عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی روستاهای شهرستان ورزقان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
گیدنز، آنتونی. (1378). راه سوم بازسازی سوسیال دموکراسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: انتشارات تیراژه.
محسنی تبریزی، علیرضا. (1380). «شهر، خانواده و انحراف (بررسی آثار پاتولوژیکال شهرگرایی در شکل تمایل به وندالیسم در نوجوانان متعلق به خانواده­های مهاجر شهری)»، همایش موازین توسعه فرهنگ و ضدفرهنگ شهر تهران، معاونت فرهنگی و هنری شهرداری.
محسنی تبریزی، علیرضا. (1370). « بیگانگی مفهوم سازی و گروهبندی تئوری­ها در حوزه­های جامعه­شناسی و روان شناسی»، نامه علوم اجتماعی، شماره 2، دوره 5، 73-25.
مکنون، رضا، سلیمی، جلیل. (1397). «فراتحلیل کیفی پژوهش­های علمی ناظر بر مسأله حکمرانی در ایران»، مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، شماره 1، دوره 10، 10-3.
موسوی، یعقوب. (1381). «پدیده کاهش همبستگی اجتماعی در کلان­شهرها»، مدرس علوم انسانی، شماره 4، 133-112.
نوابخش، مهرداد، فیروزآبادی، آمنه. (1391). «انسجام اجتماعی شهری و عوامل مرتبط بر آن در شهر کرمانشاه»، مطالعات جامعه­شناختی شهری، شماره 5، 58-33.
نوابخش، مهرداد؛ نظری،جواد و ایدری، نبی­اله. (1388). «تبیین جامعه­شناختی عوامل مؤثر بر انسجام اجتماعی در بین روستاییان، مطالعه موردی استان ایلام»، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شماره 7، 20-1.
Berger, Schmitt R (2000). Social cohesion as an aspect of the quality of societies: concept and measurement, EU reporting working paper NO 14.
Bollen, K.A. and R.H. Hoyle, (1990). “Perceived cohesion: A conceptual and empirical examination”. Soc. Forces, 69, 479-504.
Dewey, J., (1923). “The school as a means of developing a social consciousness and social ideals in children”, In Journal of Social Forces, vol. 1(5), 513-517.
Drescher, S., Burlingame, G. and Fuhriman, A. (1985). “Cohesion: An odyssey in empirical understanding”.Small Group Behavior, 16(1), 3–30.
Durkheim, E. (1897). Le suicide: étude de sociologie. New York, NY: F. Alcan.
Evans, N. J. and Jarvis, P. A. (1980). “Group cohesion: A review and re-evaluation”. Small Group Behaviour. 11, 359-370.
Friedkin, Noah E. (2003). “Social Cohesion”. Annual Review of Sociology, 30, 409-425.
Fonseca, X., Lukosch, S., Brazier, F. (2018). “Social cohesion revisited: a new definition and how to characterize it”, The European Journal of social science research, 32(25), 1-23.
Homans, George C. (1958). “Social Behavior as Exchange”. American Journal of Sociology, 63, 597-606.
Ke, F. (2009). “A qualitative meta-analysis of computer games as learning tools”. Handbook of research on effective electronic gaming in education, 1: 1-32.
Larsen, Ch. A. (2013). The Rise and Fall of Social Cohesion: The Construction and Deconstruction of Social Trust in the US, UK, Sweden and Denmark. Oxford: OUP.
Mekoa, Itumeleng, Busari, Dauda (2018). “Social cohesion: Its meaning and complexities”, Journal of social sciences, Vol. 14, 107-115.
Park, Y. A. and Gretzel, U. (2007). “Success factors for destination marketing web sites: A qualitative meta-analysis”. Journal of travel research, 46(1), 46-63.
Parsons, T. and Robert, B. (1995). Family, socialization and Interaction process, newyork, The free press.
Peters, K. & et al. (2009). Social interactions in urban parks: stimulating social cohesion?, urban foresty & urban greening, wageningen university, The Netherlands.
Piper, W., Marrache, M., Lacroix, R., Richardson, A. and Jones, B. (1983). “Cohesion as a basic bond in groups”. Human Relations. 36, 93-108.
Ritzer, G. (2011). Sociological theory, eighth edition newyork: megraw hill.
Szetompka, P. (1999). Truat: A sociological theory. Cambridge: Cambridge university press.
Wilkinson, M. E. (2008). Destructive behavior amond adolescents: The role of social integration in academic institution. Dissertation submitted to the graduate faculty of the Louisiana state university and agricultural and mechanical college in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in the department of sociology.
Wolf, F. M. (1986). Meta analysis sage universij, paper series on quantitative applications in the social science, 07-061. New bury park, CA: sage.