واکاوی جامعه‌شناختی زمینه‌ها و عوامل اجتماعی و فردی خشونت خانگی (مورد مطالعه قربانیان خشونت خانگی شهرهای زلزله‌زده تازه‌آباد و جوانرود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 استاد گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

خشونت خانگی یک رفتار عامدانه و نوعی فرافکنی نادرست احساسات درونی است که ممکن است همه افراد در شرایط و موقعیت‌های مختلف، مرتکب آن شوند. رفتارهای خشونت‌آمیز به‌ویژه در چارچوب خانه، همواره قربانیانی داشته که بنا به دلایلی ترجیح به سکوت و تحمل شرایط خشونت‌آمیز را داشته‌اند. این پژوهش با هدف بررسی علل به وجود آورنده و پیامدهای ناشی از آن، در میان قربانیان خشونت خانگی در شهرهای تازه‌آباد و جوانرود بعد از زلزله سال 1397، می‌باشد. روش پژوهش نظریه داده بنیاد می‌باشد که داده‌های موردنیاز آن از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافت با 15 نفر از مشارکت‌کنندگانی که سابقه قربانی بودن خشونت خانگی را داشتند، به‌دست‌آمده است. شیوه انتخاب مشارکت‌کنندگان، هدفمند و تعیین تعداد آن‌ها با رسیدن به مرحله اشباع، مشخص گردید. از مجموع 468 داده‌ی خام، 298 مفهوم، 39 خرده مقوله و 14 مقوله اصلی از داده‌های اولیه استخراج گردید. در نهایت مفهوم محوری "ناسازگاری خانوادگی"، به‌عنوان پدیده اصلی که بقیه مقولات را پوشش می‌داد، انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مهم‌ترین عوامل به وجود آوردن خشونت خانگی در مشارکت‌کنندگان، نارضایتی ناشی از مقایسه؛ ارتباطات منفی و پرخاشگری بیمارگونه می‌باشد. شرایط مداخله‌گر این پدیده عبارت است از خشونت ناشی از احساس محرومیت نسبی و سرکوبگری مردانه می‌باشد. استراتژی‌های مشارکت‌کنندگان، مبارزه و انتقام‌جویی یا انزواگزینی بود که پیامدهای آن گسست در روابط عادی خانواده و اثرات منفی روانی و ارتباطی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of the social and individual contexts and factors of domestic violence (Case study of victims of domestic violence in the cities of Zadeh, Tazeh, Abad and Javanrood)

نویسندگان [English]

  • Namdar Hosaini 1
  • Khadijeh Safiri 2
  • Seed Mohammad Seedmerzaii 3
1 PhD Student in Sociology, Research Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Social and Economic Sciences, Al-Zahra University, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Sociology, Research Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Domestic violence is a deliberate behavior and a kind of incorrect projection of inner feelings that anybody in different conditions and situations may commit. Violent behaviors, especially in house, always have victims who prefer silence and tolerating violent conditions for some reasons. This research aims to analyze causes and their consequences among domestic violence victims in Tazehabad and Javanroud after the earthquake of 2019. Research's method is grounded theory and its required data has been achieved via semi-structured interview with 15 contributors who have experienced domestic violence. Contributors were selected purposefully and their number determined by reaching saturation level. 298 concept, 39 subcategory and 14main category, were extracted among 468 raw data. Finally, Pivotal concept of "family incompatibility" were selected as main phenomenon which contains other categories. Results of research showed that the most important causes of domestic violence in contributors is dissatisfaction of comparison, negative relations and pathological aggression. Interferer conditions include violence caused by relative deprivation feeling and male repression. Contributors' strategy was struggle and revenge or seclusion that its consequences was rupture in normal family relations and negative psychological and communicational effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Domestic Violence
  • Family Incompatibility
  • Victim of Violence
  • Grounded Theory

مراجع

آزادی، شهدخت و ناهیدپور، فرزانه. (1397). انتقال خشونت بین نسلی از خانواده اصلی به خانواده فعلی در زنان، نشریه پرستاران ایران، دوره 31، شماره 112، 85-77.
آقاخانی نوید، سعید. (1397). مطالعه تجربه زیسته از اقتدار مردان و اعمال خشونت در خانواده موردمطالعه: شهر همدان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته‌ی جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی.
بردسیری، حجت و همکاران. (1397). بررسی عوامل مرتبط با خشونت خانگی علیه زنان در بیمارستان‌های آموزشی تحت پوشش دانشگاه پزشکی، فصلنامه بیمارستان، ارگان رسمی انجمن علمی اداره بیمارستان‌های ایران، سال هفدهم، شمار 1، شماره مسلسل 64، 52-45.
راس، آلن. (1373). روان‌شناسی شخصیت، ترجمۀ سیاوش جمالفر، تهران: مرکز.
شرفی، مهدیه. (1397). مطالعه کیفی بروز قتل‌های ناموسی علیه زنان در شهر خرم‌آباد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مطالعات زنان (حقوق زن در اسلام)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س).
صدیق سروستانی، رحمت‌الله. (1386). آسیب‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: سمت.
طالب‌پور، اکبر. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی با تأکید بر همسر آزاری مطالعه موردی؛ مناطق شهری و روستایی استان اردبیل، پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال ششم، شماره 11، 27-49.
علویان امیری، فائزه. (1397). سیاست جنایی قضایی ایران در ارتباط با زنان بزه دیده خشونت خانگی (مطالعه‌ی موردی استان مازندران)، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، رشته جزا و جرم‌شناسی، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران.
کاوه، محمد. (1391). آسیب‌شناسی بیماری‌های اجتماعی، جلد اول، تهران: جامعه شناسان.
کبیری، افشار؛ سعادتی، موسی و نوروزی، وحید. (1397). تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان (مورد مطالعه: زنان متأهل شهر ارومیه)، مجله زن و جامعه،(2)9، 295-320.
کریمی، مریم. (1397). پدیدارشناسی تحمل خشونت خانگی در زنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره، گرایش خانواده، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان.
کلاتی، سیدفرید. (1397). تحلیل جرم شناختی پدیده خشونت در خانواده براساس نظریه دیوید ماتزا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته‌ی حقوق، گرایش حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ.
محمدی، فائزه و میرزائی، رحمت. (1393). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان (مطالعه شهرستان روانسر)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره 1، 129-101.
نصر اصفهانی، نرگس؛ اعتماد، احمد و شفیع‌آبادی، عبداله. (1392). بررسی تأثیر آموزش معنا محور بر صمیمیت زناشویی زنان، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دوره 17، شماره 1، 47-42.
نصرالهی، زهرا؛ غفاری گولک، مرضیه و پروا، علی‌اکبر. (1292). عوامل تعیین‌کننده طلاق در ایران با تأکید بر عوامل اقتصادی، فصلنامه اجتماعی روانشناسی زنان، شماره 4، 186-165.
Cari jo, C., Gemma, F., Binita, Sh. (2017). Social norms and women's risk of intimate partner violence in Nepal, Social Science & Medicine, Volume 202, April 2018, 162-169.
Corcoran, L. & Lane, A. (2018). Exploring the impact of off the beaten path: Violence, women, and art. Women's Studies International Forum, Volume 67, 72-79.
Implementing a woman abuse screening protocol (2007). Facilitating between Mental Health, Addictions and Woman Abuse.
Gigliana, M., De Macedo Bernardino, Í., Da Nóbrega, LM. (2018). Temporal trends in physical violence, gender differences and spatial vulnerability of the location of victim's residences, Spatial and Spatio-temporal Epidemiology, Volume 25, June 2018, 49-56.
Kasetchai, Laeheem & Kettawa Boonprakarn, (2017). Factors predicting domestic violence among Thai Muslim married couples in Pattani province, Kasetsart Journal of Social Sciences, Volume 38, Issue 3, 352-358.
Nay, F. L. (1958). Family Relationships and Delinquent Behavior. New York: Wily, Social Forces, Vol. 37, No. 4, 379-380.
Reekless, W. (1973). The Crime problem. 4th ed. New York, Appleton.
Silverman, D. (2013). Doing Qualitative Research: A Practical Handbook.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 9، شماره 17
اسفند 1399
صفحه 27-49

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار