تحلیلی جامعه‌شناختی از سرمایه اجتماعی در شهر کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

چندین دهه است که وجود و اهمیت «سرمایه اجتماعی» در کنار سایر انواع سرمایه، در تحلیل‌ها و برنامه‌ریزی‌های اجتماعی شناخته شده است؛ مقاله حاضر حاصل کنکاشی پیمایشی در باب این شکل از سرمایه است که با 450 مورد نمونه (واحد مشاهده و تحلیل شهروندان بالای 18 سال) در سطح شهر کرمانشاه انجام شده است. الگوی نظری برگرفته از آرای صاحب‌نظران این حوزه ازجمله، بوردیو، پاتنام، فوکویاما، کلمن و گرانووِتِر است. یافته‌های ما در ابعاد سرمایه اجتماعی نشان می‌دهد که در دو مؤلفۀ تعاملِ درون‌گروهی و تمایل به مشارکت اجتماعی، میزان شاخص در سطح مناسب و بالاتر از سایر ابعاد است. سطح سایر ابعاد (تعاملِ برون‌گروهی، اعتماد، مشارکت سازمان‌یافته و همیارانه) پایین‌تر بوده، نامناسب و حتی نگران‌کننده است. شاخص کل سرمایه اجتماعی در شهر کرمانشاه در سطح متوسط قرار دارد. تفاوت‌هایی در ابعاد مختلف سرمایه، در کل شهر و بر حسب مناطق در نتایج وجود داشته است، اما نتیجه کلی بیانگر متوسط بودن سطح سرمایه در همه محلات شهر است. در بعد تبیینی، متغیر تحصیلات بیش از سایر متغیرها (قومیت، جنسیت، شغل) با سطح سرمایه اجتماعی کل همبستگی داشته است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Sociological Analysis on Social Capital in Kermanshah

نویسندگان [English]

  • Jalil Karimi 1
  • Vakil Ahmadi 2
  • Siawash Ghpolipoor 2
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Razi University, Kermanshah
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Razi University, Kermanshah
چکیده [English]

For Some Decades, Importance of ‘Social Capital’, beside of other Form of capital has known. This article includes some findings of a Survey of Social Capital in Kermanshah city. This survey is quantitative and has did on 450 people (from 18 to up) of this society, as a sample. Regarding the Social Capital Theories, specially Ideas of Bourdieu, fukuoyama, Putnam, Colman and Granovetteer, we design a model with a four dimension: Interaction Networks, Trust, Contribution, Values and Norms. Results of the research show that in two aspects of ‘Internal interaction’ and ‘social contribution’, the situation is good; But, in other dimensions of social capital, results are not suitable and even are reason for worry. In general, scale of total social capital index is median. However, the results in some dimension, and in some area of city are different. Education, among other Demographic variable, has been most effective agent on Social Capital or its components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contribution
  • Interaction
  • Kermanshah
  • Social Capital
  • Trust
احمدی، وکیل. (1397). موانع اجتماعی توسعه اقتصادی، طرح پژوهشی، کارفرما: استانداری کرمانشاه.
اردلان، محمدرضا؛ قنبری، سیروس؛ بهشتی‌راد، رقیه و نویدی، پرویز.(1394). «تأثیر سرمایه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی: مطالعه موردی کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه»، فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، شماره 10، 109-132.
الوانی، مهدی و میرعلی نقوی. (1381). «سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها»، فصلنامه مطالعات مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 33 و 34، 9-26.
بشهری، علی‌رضا و رزمی، سید محمدجواد. (1393). «رتبه‌بندی غیرمستقیم شهر‌های ایران بر حسب سرمایه اجتماعی»، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهاردهم، شماره 55، 45-77.
بوردیو، پیر. (1380). نظریه‌ کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه، مرتضی مردیها. تهران: انتشارات نقش و نگار.
بوردیو، پیر. (1384). شکل‌های سرمایه، در: سرمایه‌ی اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه، افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.
پاپ‌زن، عبدالحمید؛ علی‌آبادی وحید و عباسی‌زاده، محمدصادق. (1390). «واکاوی تأثیر دفاتر ICT روستایی بر میزان سرمایه اجتماعی روستاییان با رویکردی مقایسه‌ای»، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 4(4)، 84-94.
پاتنام، رابرت. (1384). برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، در: سرمایه‌ی اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و جامعه توسعه، ترجمه، افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.
پاتنام، روبرت. (1380). دمکراسی و سنت‌های مدنی (تجربه ایتالیا و درس‌هایی برای کشورهای در حال گذار). ترجمه، محمدتقی دلفروز. تهران: نشر روزنامه سلام.
پژوهان، ایّوب. (1394). «سهم پیش‌بینی‌کنندگی سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش سازمانی: مطالعه موردی بیمارستان امام علی کرمانشاه»، فصلنامه بیمارستان، سال چهاردهم، شماره 4، 124-136.
تاج­بخش، کیان. (1384). کاربرد نظریه سرمایه‌ اجتماعی در تأمین اجتماعی، در مجموعه مقاله‌های نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
حقیقتیان، منصور و مرادی، گلمراد. (1390). «بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی کارکنان اداره تعاون: نمونه موردی شهر کرمانشاه»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 22، شماره 4، 115-130.
حقیقتیان، منصور و حیدرخانی، هابیل. (1392). «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و دیدگاه شهروندان نسبت به توسعه شهری: نمونه موردمطالعه شهر کرمانشاه»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 20، 67-88.
حیدرخانی، هابیل؛ کلانتری، عبدالحسین و محبی، سیروس. (1396) «بررسی نقش سرمایه اجتماعی در گرایش مردم به الگوهای اقتصاد مقاومتی در شهر کرمانشاه»، فصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، شماره 9، 36-58.
رستگارخالد، امیر؛ سلمانی بیدگلی، مسعود و پاکیده دلشاد، هادی. (1395). «رابطه سرمایه اجتماعی و هویت ملی در شهرهای کرمانشاه و جوانرود»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 65، 133-144.
رنانی، محسن و مؤیدفر، رزیتا. (1387). «سرمایه اجتماعی و عملکرد اقتصادی: بررسی مقایسه‌ای استان‌های ایران»، فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، شماره 68-69، 79-106.
شارون، جوئل. (1379). ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
شویره، کریستین و فونتن، اولیویه. (1385) واژگان بوردیو، ترجمه، مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.
علی‌بیگی، امیرحسین؛ جعفری‌نیا، معصومه؛ قربانی، فاطمه و سلیمانی، عادل. (1390) «رابطه بین سرمایه اجتماعی و رضامندی شغلی کشاورزان شهرستان کرمانشاه»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، مشاره 3، 69-80.
قالیباف، محمدباقر؛ یاری شگفتی، اسلام و رمضان‌زاده لسبویی، مهدی. (1387). «تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر امنیت مرزها: مطالعه موردی بخش مرزی نوسود شهرستان پاوه شهر کرمانشاه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، شماره 2، 25-50.
فوکویاما، فرانسیس. (1379). پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه، غلام‌عباس توسلی. تهران: جامعه ایرانیان.
فوکویاما، فرانسیس. (1384). سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، در سرمایه‌ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه. ترجمه، افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.
کاظمی‌پور،‌ عبدالمحمد. (1383). سرمایه اجتماعی در ایران: تحلیل ثانویه پیمایش‌های 1353-1382، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کریمی، جلیل. (1396). برنامه آمایش سرزمین استان کرمانشاه، گزارش سرمایه اجتماعی، طرح پژوهشی، دانشگاه رازی.
کریمی، جلیل. (1398). جامعه‌شناسی سبک زندگی در شهر کرمانشاه، طرح پژوهشی، کارفرما: جهاد دانشگاهی کرمانشاه.
کلمن، جیمز. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی، مترجم: صبوری، منوچهر، تهران: نی.
کلمن، جیمز. (1384). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه انسانی، در سرمایه ‌اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه. مترجمین: خاکباز، افشین، پویان، حسن، تهران: شیرازه.
مطلق، معصومه؛ نوابخش، فرزاد و نقشی، فتاح. (1391). «بررسی جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی: مطالعه موردی کارکنان سازمان بهزیستی در کرمانشاه»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال چهارم، شماره 3، 97-114.
نگرش‌ها و ارزش‌های ایرانیان. (‌1380). وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (‌دفتر طرح‌های ملی).
نگرش‌ها و ارزش‌های مردم کرمانشاه. (‌1380). وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (‌دفتر طرح‌های ملی).
نوربخش، مرتضی و اکبرپور، محمد (1394). «بهره‌گیری از سرمایه اجتماعی در جهت امنیت و احیای بافت فرسوده»، فصلنامه انتظامی، سال هفتم، شماره 3، 7-30.
ولکاک، مایکل و نارایان، دیپا. (1384). سرمایه‌اجتماعی، تندرستی و نابرابری، در سرمایه ‌اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه. مترجمین: خاکباز، افشین، پویان، حسن، تهران: شیرازه.
Ports, A. (1998). “Social capital: its origins and applications in modern sociology”. Annual Review of Sociology, Vol. 24, 1-24.
Putnam, R (2000). Bowling Alone: The collapse and revival of American community. New York, Touchstone.