سبک زندگی سلامت‌محور و رفتارهای زیست‌محیطی مسئولانه در شهرهای خرم‌آباد و یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه یزد

چکیده

امروزه مسائل زیست‌محیطی عمیقاً دارای مفهوم اجتماعی­اند و سبک زندگی نیز که به روش زندگی مردم، ارزش‌های اجتماعی، فعالیت‌ها، الگوهای رفتاری، مصرفی و عادات افراد در سراسر زندگی اطلاق می‌شود و نشان‌دهنده جامعه‌پذیری افراد و فرهنگ جامعه است، تأثیراتی عمده بر محیط‌زیست شهری بر جا می‌گذارد. در نتیجه در این پژوهش به بررسی تأثیر سبک زندگی بر رفتارهای زیست‌محیطی مسئولانه شهروندان شهرهای خرم‌آباد و یزد پرداخته ‌شده است. چارچوب نظری پژوهش ازنظریه کاکرهام بهره گرفته است. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده­ها پرسش­نامه، اعتبار صوری، پایایی از طریق محاسبه‌ی آلفای کرونباخ و روش نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای بوده است. جامعه آماری این تحقیق شهروندان 19 تا 69 ساله شهر خرم‌آباد و شهر یزد بود که با استفاده از فرمول کوکران 768 نفر شامل 384 نفر از شهروندان شهر خرم‌آباد و 384 نفر از شهروندان شهر یزد انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای سبک زندگی و ابعاد آن با رفتارهای زیست‌محیطی مسئولانه در هر دو شهر رابطه معنادار مشاهده شد؛ اما بین جنسیت با رفتار زیست‌محیطی مسئولانه در شهر خرم‌آباد رابطه معنادار مشاهده نشد. درمجموع با توجه به ضرایب بتاهای استاندارد­شده ملاحظه می‌شود که به‌ترتیب سلامت محیطی، سلامت اجتماعی، سن، جنس، بیشترین تأثیر را بر روی متغیر رفتارهای­زیست­محیطی­داشته­اند. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می­دهد که با توجه به ضریب تعدیل­شده­ی متغیرهای باقی‌مانده در معادله رگرسیون 6/35 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Lifestyle and responsible environmental behavior among citizens of Khorramabad and Yazd

نویسندگان [English]

  • Masoud HajizadehmeymandI 1
  • Zahra Falakodin 2
چکیده [English]

Today, environmental issues are deeply social concept. and lifestyle means the people,s of way of life, or social values, activities, behavior patterns, consumption and habits of People throughout life represents People,s socialization and culture community. major effects on the urban environment on the leaving. In this article we study the effect of lifestyle on responsible environmental behavior citizens of Khorramabad and Yazd.
The method of the research was survey and data collectionand the technique questionnaire.kind of the sampling method, was multistage cluster. Statistical population research was citizens among 19 to 69 years in Khorramabad and Yazd. 768 were selected according of Cochran,s formula, Khorramabad 384 citizens and 384 citizens were Yazd.
Findings showed that there was a significant relationship between, lifestyle,and it,s dimensions with Responsible environmental behavior in both cities. But there was not a significant relationship between gender and responsible environmental behavior in the city of Khorramabad.also there was a significant relationship between women and men in Responsible environmental behaviors. entirelly, according to standardized beta,s coefficients could be seen that respectively environmental health, public health, age, gender have the greatest impact on the variable environmental behaviors.  Regression analysis showed that due to the adjustment coefficient of the remaining variables in the regression equation with each other explained of the. /.6/35dependent variable variance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Responsible Environmentally Behavior
  • Lifestyle
  • Social Health
  • Environmental Health
  • Physical Health
اسدی، معصومه و محرابی، اکبرزاده. (1397). «بررسی عوامل زمینه ای و اجتماعی موثر بر رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان بندرعباس». پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، شماره10(15)، 118-134.
الماسی، مسعود. (1397). «تعیین‌کننده‌های سبک زندگی سلامت‌محور در سالمندان شهر ایلام». مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران (نشریه پرستاری ایران)، 31(111)، 75-85.
ادهمی، عبدالرضا و اکبرزاده، الهام. (1390). «بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط‌زیست شهر تهران (مطالعه موردی مناطق 5 و 18)». مجله تخصصی جامعه‌شناسیمطالعات جوانان، 1(1)، 37-62.
بنی­فاطمه، حسین و حسین‌نژاد، فهیمه. (1391). «مصرف‌گرایی در جامعه و تأثیر آن بر محیط‌زیست شهری: رویکردی نوین»، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 1(2)، 61-39.
باینگانی، بهمن؛ ایراندوست، فهیم و احمدی، سینا. (1392). «سبک زندگی از منظر جامعه‌شناسی: مقدمه‌ای بر شناخت و واکاوی مفهوم سبک زندگی».  فصلنامه سبک زندگی، 8(77)، 74-56.
پارسامهر، مهربان و رسولی­نژاد، سید پویا. (1394). «بررسی رابطه سبک زندگی سلامت‌محور با سلامت اجتماعی در بین مردم شهر تالش». فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، 10(1)، 35-66.
جهانبخش، اسماعیل؛ هاشمی، منصور. (1393). «بررسی ابعاد سبک زندگی سلامت‌محور در ساکنین شهر شوشتر». مندیش، 8(9)، 83-89.
حقیقتیان، منصور. (1393). «تحلیلی بر رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان اصفهان و عوامل مؤثر بر آن». مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ی، 6(23)، 133-144.
خاشعی، رضا و ذکایی، محمدسعید. (1395). «نحوه بازنمایی سبک زندگی سلامت‌محور در رسانه‌های گروهی، تحلیل محتوای پیام‌های سلامت‌محور تولیدشده در چهار رسانه (رادیو سلامت؛ تلویزیون؛ وب‌سایت سلامت نیوز و هفته‌نامه سلامت)». فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 23(1) (پیاپی 85)، 45-65.
خاتمی سروری، خدیجه.(1393). مطالعه تطبیقی سبک زندگی سلامت محور دانشجویان دانشگاه یزد و طلاب شهر یزد، (پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد).
دسترس، فرناز؛ خواجه‌نوری، بیژن. (1398). «بررسی رابطه بین سبک زندگی و رفتار زیست‌محیطی شهروندان شهر شیراز»، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، 13(4)، 1-30.
ذکایی، محمدسعید؛ ودادهیر، ابوعلی و خاشعی، رضا. (1395). «عوامل مؤثر بر انتخاب سبک زندگی سلامت‌محور شهروندان شهر تهران با تأکید بر مصرف رسانه‌ای». محله جهانی رسانه، 11(1)، 47-65.
رسول­زاده اقدم، صمد؛ عدلی­پور، صمد؛ میرمحمد تبار، سید احمد و افشار، سیمین. (1394). «تحلیل نقش رسانه های اجتماعی در گرایش به سبک زندگی نوین در بین جوانان ایرانی»، دوفصلنامه پژوهش­های جامعه شناسی معاصر، 4(6)، 33-60.
زارع، بیژن؛ کاوه فیروز، زینب و سلطانی، محمدرسول. (1393). «عوامل جمعیتی-اجتماعی اثرگذار بر سبک زندگی سلامت‌محور سالمندان تهرانی». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 4(1)، 119-144.
صالحی عمران، ابراهیم و آقامحمدی، علی. (1387). «بررسی دانش، نگرش و مهارت های زیست‌محیطی معلمان دوره آموزش ابتدایی». فصلنامه تعلیم و تربیت، 24(3)، 117-91.
صالحی، صادق و امام قلی، لقمان. (1391). «سرمایه فرهنگی و نگرش و رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعه موردی: استان کردستان)»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 8(28)، 91-120.
فتحی، ضرغام؛ کنعانی، محمدامین و چاووشیان، حسن.(1394). «تحلیل رفتارهای زیست‌محیطی ساکنان شهر رشت با تأکید بر سبک زندگی»، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6(3)، 123-103.
قاسمی، وحید؛ ربانی، رسول؛ ربانی خوراسگانی، علی و علیزاده اقدم، محمدباقر. (1387). «تعیین‌کننده‌های ساختاری و سرمایه‌ای سبک زندگی سلامت‌محور»، مسائل اجتماعی ایران، 16(63)، 181-213.
کاوه فیروز، زینب؛ صارم، اعظم و فراش، نورالدین. (1396). «مقایسه سبک زندگی سلامت‌محور زنان شاغل و غیر شاغل شهر شیراز با تأکید بر متغیرهای جمعیتی». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 12(23)، 177-205.
کرمی، خدابخش؛ رضادوست، کریم؛ عبدی­زاده، سیما و چبیشه، فرات. (1394). «بررسی عوامل مؤثر بر سبک زندگی سلامت‌محور دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور و دانشگاه شهید چمران اهواز».  فصلنامهتوسعهاجتماعی (توسعهانسانیسابق)، 10(1)، 97-126.
گیدنز، آنتونی. (1378). سیاست، جامعه‌شناسی و نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و مهربان، زهرا. (1398). «گونه شناسی سبک زندگی با تاکید بر نقش رسانه در میان زنان شهر شیراز». دوفصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، 8(14)، 155-189.
مختاری ملک‌آبادی، رضا؛ عبدالهی، عظیمه السادات و صادقی، حمیدرضا. (1393). «تحلیل و بازشناسی رفتارهای زیست‌محیطی شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان سال 1391)». مجله پژوهشی و برنامه‌ریزی شهری، 5(18)، 20-1.
میرزاده، نادر و سپهری‌فر، سیما. (1392). «تعامل حق بر محیط‌زیست سالم و حق بر بهداشت»،  فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، 2(4)، 37-69.
موحد، مجید و کرمی، فرشاد. (1398). «دین‌داری و سلامت: بررسی رابطه دین‌داری و سبک زندگی سلامت‌محور در بین شهروندان شهر شیراز»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 6(13)، 127-148.
نواح، عبدالرضا؛ فروتن کیا، شهروز؛ پورتر کارونی، محمد (1390). «بررسی رابطه بین میزان دین‌داری باارزش‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان (مطالعه موردی: شهر اهواز)». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، (1)، 77-98.
Tor, H. (2009). “Increasing women's environmental awareness through education”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 939-942.
Katz-Gerro, T., Greenspan, I., Handy, F., Lee, H. Y., Frey, A. (2015). “Environmental philanthropy and environmental behavior in five countries: Is there convergence among youth?”. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 26(4), 1485-1509.