تبیین جامعه‌شناختی وضعیت اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهر دهدشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه یاسوج

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه یاسوج

چکیده

اعتماد اجتماعی به‌عنوان یکی از اساسی­ترین مسائلی که جوامع امروز با آن دست‌وپنجه نرم می­کنند، شالوده‌ی روابط اجتماعی است و در ادبیات علوم اجتماعی در قالب ابعادی چون «اعتماد بنیادی»، «اعتماد بین­شخصی»، «اعتماد تعمیم­یافته» و « اعتماد نهادی» موردبحث و بررسی قرار گرفته است. در این سنخ‌شناسی می­توان گفت ابعادی چون اعتماد بین شخصی بیشتر در جوامع سنتی غالب می­باشد، درحالی‌که، اعتماد تعمیم­یافته و اعتماد نهادی از ملزومات جوامع مدرن است.
    در پژوهش حاضر که با استفاده از روش تحقیق کمی و شیوه پیمایش با ابزار پرسشنامه انجام شده است وضعیت اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر دهدشت(به‌عنوان شهری در حال گذار) بررسی شده است. تعداد نمونه‌این تحقیق 382 نفر بوده که به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام شده است.
نتایج حاصل از تحقیق که با استفاده از مدل­سازی معادله ساختاری به‌دست‌آمده است، نشان می­دهد که در مجموع اعتماد اجتماعی پایین­تر از حد متوسط است و اعتماد بین­شخصیِ افراد از اعتماد تعمیم­یافته و اعتماد نهادی بالاتر است. همچنین، یافته­های استنباطی نشان می­دهد مشارکت اجتماعی تأثیر مثبت و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی دارد درحالی‌که، احساس آنومی و احساس محرومیت تأثیر معکوس و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی نشان داده­اند. همچنین، اگرچه پایگاه ذهنی به‌صورت مستقیم بر اعتماد اجتماعی تأثیر معنی­داری نداشته است، به‌صورت غیرمستقیم و از طریق احساس محرومیت تأثیر مثبت و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی نشان داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological explanation of social trust status and its influencing factors (Case Study: Dehdasht City)

نویسندگان [English]

  • Seyed Samad Beheshti 1
  • Ehsan Kohansal khoob 2
چکیده [English]

Social trust, as one of the most fundamental issues facing today's societies, is the foundation of social relations and it has been discussed in the social science literatures. In this terms of "fundamental trust", "interpersonal trust", "generalized trust", and "institutional trust". In this regards we could say that interpersonal trust is more prevalent in traditional societies, though, generalized and institutional trust are seem mostly in modern societies.
In the present study, quantitative and questionnaire survey method were used to investigate the status of social trust and its associated factors in Dehdasht city (as considered a transitional city). The sample size of this study was 382 people who were selected by multistage cluster sampling scheme.
The results due to structural equation modeling, show that overall social trust was below average and people's interpersonal trust was higher than generalized and institutional trust. Also, the inferential findings showed that social participation has a positive and significant effect on social trust while Anomie and deprivation have had a significant and negative effect on social trust. However, although mental status did not directly affect social trust, through a sense of deprivation, it has had indirectly a significant and positive effect on social trust.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social trust
  • Interpersonal trust
  • Generalized trust
  • Institutional trust
  • Dehdasht

مراجع

اوجاقلو، سجاد و زاهدی، محمدجواد. (1384). «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان» مجله جامعه­شناسی ایران، 6(4)، 92-125.
پیمایش ملی ارزش­ها و نگرش­های ایرانیان، موج سوم (1394). پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دفتر طرح­های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با همکاری مرکز ملی رصد اجتماعی وزارت کشور.
حسینی، علی­اصغر. (1389). «بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی(مطالعه­ی موردی شهر بابل)»، معرفت، 19(151)، 31-42.
حیدری، آرمان. (1393). «بررسی تأثیر نحوه­ی عملکرد سازمان­های رسمی بر اعتماد نهادی شهروندان (موردمطالعه جوانان شهر یاسوج)»، فصلنامه جامعه­شناسی نهادهای اجتماعی، 2(1)، 77-106.
سبحانی­نژاد، مهدی؛ فعلی، جواد و قبادی، محترم. (1389)، «بررسی میزان اعتماد اجتماعی ایرانیان نسبت به صاحبان مشاغل و اصناف کشور» جامعه­پژوهی فرهنگی، 1(1)، 33-61.
شارع­پور، محمود؛ محمد فاضلی و اقراریان، الهه. (1391). «مطالعه­ی بین کشوری اعتماد؛ جامعه‌محوری در مقابل نهادمحوری»، مجله جامعه­شناسی ایران، 13(4)، 60-89.
ظهیری­نیا، مصطفی و نیکخواه، هدایت­الله. (1394). «سنجش میزان اعتماد اجتماعی در بین ساکنان شهر بندرعباس و عوامل مؤثر بر آن»، جامعه­پژوهی فرهنگی، 6(1)، 125-161.
عباس­زاده، محمد؛ علی­زاده اقدم ، محمدباقر و اسلامی، رضا. (1390)، «اعتماد به دستگاه­های اجرایی و عوامل مؤثر بر آن» جامعه­شناسی کاربردی، 22 شماره پیاپی(41)، شماره اول: 83-106.
غفاری، غلامرضا و نوابی، میثم. (1388). «تبیین گستره و شعاع اعتماد اجتماعی در شهر کاشان» دانشنامه­ی علوم اجتماعی، 1(2): 207-231.
قاسمی، وحید. (1392). «مدل­سازی معادله­ی ساختاری در پژوهش­های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics»، تهران: انتشارات جامعه­شناسان، چاپ دوم.
قاسمی، وحید؛ آذربایجانی، کریم؛ ادیبی­سده، مهدی و توکلی، خالد. (1390)، «بررسی تأثیر سرمایه­ی اجتماعی برون­گروهی بر توسعه­ی اقتصادی در استان­های ایران»، راهبرد، 20(59)، 243-270.
قدیمی، مهدی. (1386). «بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه­های زنجان»، پژوهشنامه­ی علوم انسانی، 53، 325-356.
کتابی، محمود؛ ادیبی­سده، مهدی؛ قاسمی، وحید و صادقی ده­چشمه، ستار. (1389). «سنجش اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در مراکز شهرستان­های چهار محال و بختیاری»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و یکم، شماره پیاپی(40)، شماره چهارم، 97-122.
کریمی، علیرضا. (1394). «وضعیت مسائل و آسیب­های اجتماعی در کشور»، به سفارش شورای اجتماعی کشور، تهران: وزارت کشور، مرکز ملی رصد اجتماعی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دفتر طرح­های ملی.
له­مـان، جنیفر. (1385). ساخت­شکنی دورکیم (نقدی پسا پسا ساختارگرایانه)، ترجمه­ی شهـناز مسـمی­پرست، تهران، نشر نی، چاپ اول.
محسنی­تبریزی، علیرضا؛ معیدفر، سعید و گلابی، فاطمه. (1390). «بررسی اعتماد اجتماعی با نگاهی نسلی به جامعه»، جامعه­شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره پیاپی(41)، شماره اول، 41-70.
معیدفر، سعید و جهانگیری، پرویز. (1388). «اعتماد اجتماعی تعمیم­یافته و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن؛ مطالعه­ی موردی شهر ارومیه»، دانش­نامه علوم اجتماعی، 1(1)، 47-67.
منصوریان، محمدکریم و قدرتی، حسین. (1388). «اعتماد اجتماعی و تعیین‌کننده‌های آن: رهیافت نهادمحور یا رهیافت جامعه­محور؟(موردمطالعه: شهر سبزوار)»، جامعه­شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره پیاپی(34)، شماره 2، 189-215.
وثوقی، منصور و آرام، هاشم. (1388)، «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر خلخال(استان اردبیل)»، پژوهش­نامه­ی علوم اجتماعی، 3(3)، 133-153.
یاری، حامد و هزارجریبی، جعفر. (1391). «بررسی رابطه­ی احساس امنیت و اعتماد اجتماعی در میان شهروندان (مطالعه­ی موردی ساکنان شهر کرمانشاه)»، پژوهش­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 1(4)، 39-58.
Özcan, B., & Bjørnskov, C. (2011). “Social trust and human development”. The Journal of Socio-Economics, 40(6), 753-762.
Tarnow, E. (1996). “Like water and vapor—conformity and independence in the large group”. Behavioral Science, 41(2), 136-150.
Bouma, J., Bulte, E., & van Soest, D. (2008). “Trust and cooperation: Social capital and community resource management”. Journal of environmental economics and management, 56(2), 155-166.
Kenneth, N. (2001). “Social capital, civil society, and democracy”, International political science review, vol 22, no 2, 201-214.
Botterman, S., Hooghe, M., & Reeskens, T. (2012). “One size fits all’? An empirical study into the multidimensionality of social cohesion indicators in Belgian local communities”. Urban Studies, 49(1), 185-202.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 8، شماره 14
شهریور 1398
صفحه 261-282

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار