تحلیل عناصر سرمایه اجتماعی و تمایل کشاورزان به مشارکت در حل بحران دریاچه ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، ترویج و آموزش کشاورزی،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یکی از مهم‌ترینچالش‌هایزیست‌محیطی و اجرایی کشور تبدیل شده است. نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسانی و اجتماعی،در این مطالعه به بررسی ارتباط آن با تمایل کشاورزان به حل بحران دریاچه ارومیه پرداخته وعناصر مختلف سرمایه اجتماعی ازجمله اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی به‌صورت میدانی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به‌دست‌آمده به‌وسیله نرم‌افزارآماریNCSS نشانگر آن است که افزایش اعتماد در سطوح اولیه،تأثیر بیشتری به افزایش میزان تمایل افراد به مشارکت داشته و در سطوح بالای اعتماد؛ این تأثیرمتعادل‌ترمی‌گردد. همچنین در سطوح پایین انسجام، میزان تمایل تقریباً به شکل ثابت و نسبتاً کاهشی بوده، ولی با افزایش میزان انسجام اجتماعی به حد مطلوب،به‌اندازه20 درصد بر میزان تمایل اجتماعی افزوده گردید. همچنین نتایج حاکی از افزایش 60 درصدی میزان تمایل، با افزایش مشارکت اجتماعی بود.نتیجه نهایی نشان داد که میزان مشارکت اجتماعی، از دو مؤلفه دیگر در تبیین سرمایه اجتماعی مهم‌تربوده، هرچند تأثیرمؤلفه اعتماد و انسجام نیز قابل‌توجه و معنی‌دار است. همچنین با افزایش یک واحد به درصد سرمایه اجتماعی،میزان تمایل افراد به مشارکت در حل بحران دریاچه ارومیه به‌اندازه34/0 درصد افزوده گردید. نتایج تحلیل عاملی مؤلفه مشارکت اجتماعی (88/0CFI=) از نظر آماری نشانگر یک مدل مناسب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of elements of social capital and the willingness of farmers to participate in solving the Urmia Lake crisis

نویسندگان [English]

  • farhad paknia 1
  • javad mahmoodi karamjavan 2
چکیده [English]

Lake Urmia crisis has become one of the most important environmental and executive challenges in the country in the last decade. Considering the importance of social capital in human and social studies, this study examined its relationship with farmers' willingness to resolve the Lake Urmia crisis and examined various elements of social capital including social trust, social cohesion and social participation in the field. The results obtained by NCSS statistical software indicate that increasing trust at early levels has a greater effect on increasing people's willingness to participate and at higher levels of trust; this effect is more balanced. Also, at low levels of cohesion, tendency was almost constant and relatively decreasing, but with increasing social cohesion to a desirable level, it increased by 20%. The results also showed a 60% increase in tendency with increasing social participation. The final result showed that the rate of social participation was more important than the other two factors in explaining social capital, although the effect of trust and cohesion was also significant. In addition, one percentage point increase in social capital increased the willingness of individuals to participate in solving the crisis in Lake Urmia by 0.34%. The results of factor analysis of social participation component (CFI = 0.88) statistically indicate an appropriate model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Trust
  • Social Cohesion
  • Lake Urmia
  • Social Capital
  • Social Participation

مراجع

امیراحمدی، رحمت­اله؛ نوابخش، مهرداد و زنجانی، حبیب­اله. (1395). «بررسی نقش سرمایه فرهنگی – اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر مشهد)»، فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 5(8)، 143-123.

پورطاهری، مهدی؛ رکن‌الدین افتخاری، علیرضا و بدری، علی. (1390). «ارزیابی و اولویت‌بندی اجتماعی در مناطق روستایی مطالعه موردی روستاهای شهرستان خرم بید استان فارس»، فصلنامه روستا و توسعه، 14(3)، 49-19.
جعفری، نسرین. (1392). «نقش سرمایه اجتماعی در کاهش اثرات زلزله در نواحی روستایی مطالعه موردی دهستان قیدار»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه زنجان.
خدابخشی، آزاده و قلی­فر، احسان. (1391). «بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تمایل کشاورزان به مشارکت در تشکل‌های آب بران (مطالعه موردی: شهرستان زنجان)»، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شماره 2 (پیاپی 10)، 223-203.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی­پور، صمد و عابدینی، صمد. (1397). «مطالعه جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با کجروی فرهنگی (موردمطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان)»، فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 7(12)، 43-23.
صبور، فاطمه، رضایی مقدم، کورش و منتی­زاده، میثم. (1393). «بررسی وضعیت سرمایه‌ی اجتماعی در بین کشاورزان عضو و غیرعضو تشکل‏های کشاورزی مطالعه موردی کشاورزان شهرستان گرمسار»، فصلنامه تعاون و کشاورزی، 3(11)، 118-95.
عادلی، بهزاد؛ مرادی، حمیدرضا؛ کشاورز، مرضیه و امیرنژاد، حمید. (1393). «خشک‌سالی و بازتاب‌های اقتصادی آن در نواحی روستایی مطالعه موردی روستای دودانگه شهرستان بهبهان»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 3(9)، 148-131.
عباس­زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمدباقر و اسالمی بناب، سیدرضا. (1391). «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و آنومی اجتماعی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1(1)، 122-199.
فخرایی، سیروس و قهرمان، ناصر. (1391). «بررسی رابطه بین سرمایه‌ی اجتماعی و رضایت اجتماعی شهروندان شهر مراغه»،مجله مطالعات علوم اجتماعی ایران،دوره 9، شماره 2، شماره پیاپی 33، 201-179.
فتحی، سروش. (1391). «تحلیلی بر نقش سرمایه اجتماعی بر توسعه روستایی»، نشریه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه ای)، 2(2)، 214-195.
فیض‌آبادی، فاطمه؛ یزدان­پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه؛ محمدزاده، سعید و بورتن، رابرت. (1393). «بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تمایل کشاورزان به تشکیل و عضویت در تشکل‌های آببران: موردمطالعه شهرستان الشتر»، فصلنامه تعاون و کشاورز، 3(12)، 95-77.
کلمن، جیمز. (1390). بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
مرادزاده، عبدالباسط؛ قاسمی، محمد؛ سالارزهی، حبیب‌الله؛ یعقوبی، نورمحمد و بذرافشان، جواد. (1397). «توانمندسازی اجتماع‌محور: ارزیابی ظرفیت سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی»، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، 5(4)، 522-503.
نعیمی، امیر؛ رضائی، روح‌الله و موسی‌پور، سیده کوثر. (1397). «تحلیل رابطه‌ی بین سرمایه‌ی اجتماعی و کیفیت زندگی روستاییان استان خوزستان با تأکید بر نقش میانجی گردشگری»، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، 5(4)، 552-523.
نوری­پور، مهدی، نوری، مرتضی و کرمی، آیت‌اله. (1395). «تحلیل سازه‌های مؤثر بر مشارکت روستاییان در مدیریت و بهره‌برداری شبکه‌ی آبیاری و زهکشی دشت لیشتر»، مجله راهبردهای توسعه روستایی، 3(1)، 75-57.
یزدانی، هیمن و شمس، علی. (1395). «تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیست‌محیطی روستاییان شهرستان مریوان»، مجله آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 8، 85-75.
Bourdieu, P. (1997). The Forms of Capital, in: A. Halsey, H. Lauder, P. Brown & A. Stuart Wells (Eds.) Education: Culture, Economy and Society, Oxford: Oxford University Press. p 265.

Brune NE, Bossert, T. (2009). “Building social capital in post-conflict communities: evidence from Nicaragua”. Social Science and Medicine, 68(5), 85-93

Easterly, W. (2006).Social Cohesion, Institution and Growth. Center of Global Development Working Paper, 94.
Fox, J. and Gershman, J. (2000). “TheWorld Bank and social capital: Lessons from ten rural development projects in the Philippines and Mexico”. Policy Sciences, 33, 399-419.
Heyd, H.&Neef, A. (2004). Participation of local people in water management: evidence from the maesa watershed, northern Thailand. EPTD discussion paper. Washington D.C.: international food policy research institute.
Narayan, D.; Pritchett, L.; Kapoor, S. )2009(. Moving Out of Poverty: Volume 2. Success from the Bottom Up. Moving Out of Poverty; Volume 2. Washington, DC: World Bank and Palgrave Macmillan. © World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/11838 License: CC BY 3.0 IGO.”Putnam R. (2000). "Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community”. New York: Simon and Schuster
Xia, M. (2009). Social Capital in Rural China, Its Impact on Economic Development Grassroots Governance, And Democratic Participation. PhD Thesis (unpublished), Old Dominion University. Available at: http://www.capitaliran.com/Download.ashx?id=ElUvetpntkhe40oN66z4Jw%3d%3d.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 8، شماره 14
شهریور 1398
صفحه 129-153

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار