بررسی تأثیر عزت‌نفس و مهارت‌های اجتماعی بر اضطراب اجتماعی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه دو کلان‌شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار موسسه تحقیقات اجتماعی- جامعه شناسی - بررسی مسایل اجتماعی در ایران، دانشگاه تبریز

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

چکیده

هدف کلی این تحقیق، بررسی تأثیر عزت‌نفس و مهارت‌های اجتماعی بر اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه است. در همین راستا، تحقیق حاضر با روش کمی مبتنی بر تکنیک تحقیق پیمایشی (همبستگی) انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر تبریز تشکیل می‌دهند که تعداد آن‌ها برابر 2397 نفر است. حجم نمونه به‌وسیله فرمول کوکران با درجه دقت 5 درصد و سطح اطمینان 95 درصد برابر 338 نفر محاسبه شده است. روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب توأم با تصادفی ساده بود. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه اضطراب اجتماعی واتسون و فرند (28 گویه‌ای)، پرسشنامه عزت‌نفس روزنبرگ (10 گویه‌ای) و پرسشنامه مهارت‌های اجتماعی ایندربیتزن و فوستر (39 گویه ای) استفاده شد.
    یافته‌های تحقیق نشان داد به ازای هر 100 نفر تقریباً 3/20 نفرشان دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستند. همچنین میزان عزت‌نفس دانش‌آموزان دختر در سطح پایین و مهارت‌های اجتماعی آن‌ها نیز در سطح متوسط به بالاتر ارزیابی شده است. نتایج بررسی فرضیه‌ها نیز نشان داد که میزان عزت‌نفس (000/0sig= با 47/0-r=) و مهارت‌های اجتماعی (000/0sig= با 21/0-r=) دانش‌آموزان دختر بر میزان اضطراب اجتماعی آن‌ها تأثیر منفی و کاهشی دارد. طبق نتایج مدل ساختاری می توان گفت که تأثیر عزت‌نفس در کاهش اضطراب اجتماعی به‌مراتب بیشتر از مهارت‌های اجتماعی بوده و این دو متغیر توانسته‌اند 26 درصد از تغییرات اضطراب اجتماعی را مورد تبیین قرار دهند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که میزان اضطراب اجتماعی برحسب متغیرهای سن، رشته تحصیلی و تحصیلات پدر و مادر یکسان بوده و تفاوت مشاهده شده معنی‌دار تلقی نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of Self-Esteem and Social Skills Effect on Social Anxiety (Item Study: Two Area High School Girl Students in Tabriz Metropolis)

نویسندگان [English]

  • kamal kohi 1
  • rezvan mohammadi motahari 2
چکیده [English]

 The aim of this study was to investigate the influence of self-esteem and social skills on social anxiety among high school girl students. In this regard, this study was conducted using quantitative method based on survey(correlation) research techniques. The statistical population of this study is all high school girl students in two area Tabriz metropolis that the number of 2397 people. the sample size is calculated by the Cochran formula and was estimated at 338 people  with an accuracy of 5% and 95% confidence level. sampling method was used stratified sampling with simple random. the data collected is used for Watson and Friend social anxiety questionnaire (28 item), Rosenberg Self-Esteem Scale (10 item) and inventory social skills of adolescents Ayndrbytzn and Foster (39item).
 The results showed for every 100 approximately 20.3 of them are suffering from social anxiety disorder as well as self-esteem of female students is evaluated at a low level  and their social skills evaluated at average to above. the results of study showed that girl students self-esteem (sig= -0/000, r= -0/47) and social skills(sig=0/000 ,r= -0/21) had a negative impact on the level of social anxiety and decrease it. the results of the structural model can be said that the reduced impact of self-esteem on social anxiety has been  more than social skills and these two variables could to explain 26 percent of the changes in their social anxiety. Also, the results showed that the level of social anxiety according to age, course of study and educational level of parents was the same and observed difference not considered significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Anxiety
  • Social Skills
  • Self-Esteem
  • Girl Students
استوار، صغری و رضویه، اصغر (1392). «بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان (SAS-A) جهت استفاده در ایران»، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 3(12): 69-78.
براندن، ناتافیل (1387). روانشناسیعزت‌نفس، ترجمه: مهدی قراچه داغی، تهران: انتشارات نخستین.
برزگر بفروئی، کاظم؛ زارعی حسین‌آبادی، مهدی و امیدیان مرتضی (1395). «اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر اضطراب اجتماعی نوجوانان پسر کم‌توان ذهنی»، روانشناسی افراد استثنایی، 6 (21): 169-188.
بساک نژاد، سودابه؛ اخلاقی جامی، لیلی؛ زمستانی، مهدی و زرگر، یداله (1393). «مقایسه تأثیر گروهی مهارت‌های اجتماعی و گروه درمان‌شناختی رفتاری در کاهش اضطراب اجتماعی دانشجویان، مجله پزشکی ارومیه، 25(3): 172-181.
به‌پژوه، احمد؛ سلیمانی، منصور؛ افروز، غلامعلی و غلامعلی لواسانی، مسعود (1389). «تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دیرآموز»، فصلنامه نوآوری‌هایآموزشی، 9(3): 9-22.
حسنوند عموزاده، مهدی (1394). «تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر علائم اضطراب اجتماعی و شیوه‌های مقابله‌ای با استری در نوجوانان خانواده‌های تحت پوشش سازمان بهزیستی»، پژوهش‌های علوم شناختی و فناوری، 5(1): 21-36.
حسنوند عموزاده، مهدی؛ عقیلی، محمدمهدی و حسنوند عموزاده، معصومه (1392). «اثربخشی آموزش گروهی شناختی-رفتاری عزت‌نفس بر اضطراب اجتماعی و سلامت روان نوجوانان مضطرب اجتماعی»، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14(2): 26-37.
خزایی، فاطمه؛ شعیری، محمدرضا؛ حیدری نسب، لیلا و جلالی، محمدرضا (1393). «مقایسه میزان خود کارآمدی، عزت‌نفس، اضطراب اجتماعی، کم رویی و پرخاشگری در دانش‌آموزان دبیرستانی با سطوح جرت ورزی متفاوت»، دوماهنامه فیض، 18(3): 229-238.
خیر، محمد و استوار، صغری (1386). «ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری‌های شناختی در نوجوانان»، روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، سال 13، شماره 3، 263-256.
خیرخواه، معصومه؛ مکاری، هدا؛ نیسانی، لیلا؛ حسینی، آقا فاطمه (1392). «ارتباط اضطراب و عزت‌نفس در دختران نوجوان»، نشریه پرستاری ایران، 26(83): 19-29.
ذکایی، محمدسعید (1392). «مهارت‌های ارتباطی در پژوهش اجتماعی»، رشد آموزش علوم اجتماعی، 16(1): 33-37.
رجبی، غلامرضا (1386). «سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران»، پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، 3(2): 33-48.
سادوک، بنجامین جیمز؛ سادوک، ویرجینیا (1385). درستنامه روان‌پزشکی بالینی، ترجمه: محسن ارجمند، تهران: انتشارات ارجمند.
سیمیاریان، کوثر، سیمیاریان، قاسم و تدریس تبریزی، معصومه (1393). «بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کاهش اضطراب اجتماعی و بهبود روابط بین فردی دانش‌آموزان دختر رشته ریاضی فیزیک پایه سوم دبیرستان‌های شهر تهران»، پژوهش‌های کاربردی در روانشناسی، 1(2): 33-45.
عابدی، احمد (1391). مهارت‌های موردنیاز کودکان برای ورود به مدرسه، اصفهان: نشر نوشته.
عباس­زاده محمد، علیزاده اقدم محمدباقر و موسوی، آرزو (1393). «مطالعه نقش مداخله گرایانه سازه عزت‌نفس در تأثیرگذاری دین‌داری بر هراس اجتماعی»، پژوهش‌های جامعه شناسی معاصر، 3(5): 71-99.
عسگری، معصومه؛ امینی، کورش و صحبانی، فائزه (1394). «میزان شیوع اختلال فوبیای اجتماعی در دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان ابهر»، مجله اصول بهداشت روانی، 18(1): 7-42.
عنایت، حلیمه و آقاپور، اسلام (1389). «بررسی عامل‌های اجتماعی-فرهنگی مرتبط باکیفیت سلامت روانی خانواده»، فصلنامه زن و جامعه، 1(2): 27-46.
فرگوسن، شری و مازین، لارنس ای (1382). قدرتوالدین (برنامه‌ای برای کمک به موفقیت تحصیلی فرزندتان)، ترجمه: نسرین پارسا، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
کوئن، بروس (1388). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه: غلام‌عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
کایوند، فریدون؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1388). «اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر اضطراب اجتماعی دانش آموزان پسر سال اول متوسطه ناحیه4 آموزش و پرورش شهر اهواز»، فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، شماره 42: 1-24.
محسنی، منوچهر (1380). جامعه‌شناسی عمومی، تهران: طهوری.
محمدی، ابوالفضل؛ رزگر، فاطمه؛ امیدی، عبداله و باقریان سرارودی، رضا (1392). «مدل‌های سبب‌شناسی اختلال اضطراب اجتماعی»، مجله تحقیقات علوم رفتاری، 11(1): 68-80.
مسعودنیا، ابراهیم (1387). «خودکارآمدی عمومی و فوبیا اجتماعی: ارزیابی مدل شناختی - اجتماعی بندورا»، فصلنامهمطالعاتروان‌شناختی، 4(3): 115-128.
مویس، دانیل و رینولدز، دیوید (1390). آموزش مؤثر (روش تدریس کارآمد)، ترجمه: محمدعلی بشارت و حمید شمسی‌پور، چاپ دوم، تهران: انتشارات رشد.
نظری، ایمان؛ حسین پور، محمد (1387). «اثربخشی مهارت‌های اجتماعی بر اضطراب و عزت‌نفس دانش‌آموزان باغملک»، یافته‌های نو در روانشناسی، 2(6): 111-94.
هالجین، ریچارد پی و ویتبورن، سوزان کراس (1388). آسیب‌شناسی روانی (دیدگاه‌های بالینی درباره اختلالت روانی)، ترجمه: یحیی سید محمدی، تهران: روان.
وست وود، پیتر (1389). آموزش‌وپرورش کودکان نیازهای ویژه، ترجمه: شاهرخ مکوند حسینی، چاپ دوم، تهران: انتشارات رشد.
وکیلیان، سارا؛ قنبری‌هاشم‌آبادی، علی بهرام و طباطبایی، سید محمود (1387). «بررسی تأثیر افزودن آموزش مهارت‌های اجتماعی بر گروه درمانی شناختی رفتاری در درمان هراس اجتماعی دانشجویان»، مجلهعلمی- پژوهشیاصولبهداشتروانی، 10(2): 87-97.
ولی­زاده، شیرین و یوسفی لویه، مجید (1387). «روش‌های افزایش عزت‌نفس در کودکان دارای نیازهای ویژه». تعلیم و تربیت استثنایی، 85 و 84: 70-83.
Alfano, C. A. (2005). Does negatine self- imagery play a causal role in social phobia among, PhD Dissertation University of Maryland, College Park.
Bellini, S. (2004). “Social Skill Deficits and Anxiety in High-Functioning Adolescents With Autism Spectrum Disorders”, Focus Autism Other Dev Disabl, 19(2): 78-86.
Cheng.Gang, Z. D. and Ding, F. (2014). “Self-esteem and fear of negative evaluation as mediators between family socioeconomic status and social anxiety in Chinese emerging adults”, International Journal Social Psychiatry, 61(6): 569-76
Farmer, A. S. and Kashdan, T. B. (2014). “Affective and Self-Esteem Instability in the Daily Lives of People With Generalized Social Anxiety Disorder”, Clinical Psychological, 2(2): 187-201.
Loannis, A., Efrosini, K. (2008). “Nonverbal social interaction skills of children with learning disabilities”. Research in developmental disabilities, 29: 1-10.
Matson, J. L.; Fee, V. E.; Coe, D. A., Smith, D. (2000). “A social skills program for developmentally delayed preschoolers”. Journal of Clinical Child Psychology, 20(4): 428-433.
Rheingold, A. A., Herbert, J. D., Franklin, M. E. (2003). “Cognitive bias in adolescents with Social Anxiety Disorder”. Cognitive Therapy and Research, 27: 639-655.
Strahan, E. (2002). “The effects of social anxiety and social skills on Academic performance”. Personality and Individual Differences, 34(2): 347-366.