فراتحلیل پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه عوامل مؤثر بر گرایش به اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر در فاصله زمانی 1392- 1370 در استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی توسعه دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی

4 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز

چکیده

فراتحلیل به دنبال ترکیب، تلفیق و تلخیص نتایج علمی تحقیقات مشابه است. این پژوهش به دنبال فراتحلیل پژوهش­های صورت گرفته در زمینه اعتیاد در بازه زمانی 1392- 1370 در استان کردستان بوده است، تحقیق حاضر از نظر نوع تحقیقی کاربردی و از نظر روش، فراتحلیلی و توصیفی است و از نظر زمان انجام تحقیق، یک تحقیق مقطعی می­باشد. از جامعه آماری مطالعات صورت گرفته در زمینه موضوع 8 پژوهش به ‌عنوان نمونه نهایی انتخاب‌ شده‌اند. نتایج نشان می­دهد که پژوهش­های بررسی‌شده از فقر منشاء­یابی مسأله، تعاریف ناروشن و بی­توجهی به وضعیت موجود و مستندسازی در طرح و بیان مسأله رنج می­برند. در این پژوهش­ها یا از نظریه استفاده ‌نشده و یا نظریه­های غیرمرتبط را به کار گرفته­اند؛ بنابراین، ضروری است شرایط کار در حوزه اعتیاد در استان کردستان بازتعریف شود و برای شناسایی علل مصرف مواد مخدر، ارائه راهکار و پیشگیری از آن، به تحقیقات دقیق، جامع و جامعه­شناختی نیاز می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A meta-analysis of research conducted on factors affecting disposition to addiction and drug abuse and preventive measures taken over 1991-2013 in Kurdistan Province with a focus on behavioral and social factors

نویسندگان [English]

  • Jalil Sahabi 1
  • Jamil mafakheri bashmagh 2
  • Sharif soltanian 3
  • Rafigh Shapari 3
  • Hashem Aghabeigpouri 4
2 Mentor of University
3 Mentor of University
4 , M.A of Sociology, Shiraz University, Iran
چکیده [English]

Most studies conducted on drug are sporadic and isolated without having any practical implications. Therefore, there is little room, if any, for the compilation of knowledge-based preventive plans and strategies. As such, the present study aims to provide a systematic understanding of the knowledge and research on factors affecting disposition to addiction and drug abuse and preventive measures taken over 1991-2013 in Kurdistan Province with a focus on behavioral and social factors. To this end, a meta-analysis method was employed. The review of the literature shows that concerning the sociological aspect of the problem, functionalism-structuralism theories such as Durkheim’s theory of labor division and Parsons’ theory of family structure have often been used along with psychological, psychoanalytical, behavioristic, and learning paradigms. This study is an applied research in terms of the goals it follows and a meta-analytic-descriptive research in terms of the method it employs. Besides, it is a cross-sectional research that was conducted in 2013. The research population includes all 8 studies conducted on the research problem. Results show that studies reviewed suffer from the lack of pathology of the problem, clear definitions, disregard for the status quo, and the lack of documentation with regard to the statement of the problem. These studies have made no use of theories or they have employed irrelevant ones. Besides, there is no trace left from the variables manipulated in empirical studies. That’s why there is need for revisiting the research requirements concerning addiction in Kurdistan Province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Causes of Addiction
  • Meta-analysis
  • Social Structure
  • Elements and Structure of Research
  • Sociological Approach
آتشین، شعله (1380)، ما، اعتیاد و جامعه، جلد دوم. تهران، مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی گوهر منظوم.
آزاد، حسین (1384)، آسیب­شناسی روانی 2، تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.
آقابخشی، حبیب (1390)، اعتیاد و آسیب­شناسی خانواده: رویکرد مددکاری اجتماعی به مسائل و آسیب­های جامعه­ای، تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
ابهری، مجید (1380)، علل و عوامل بروز آسیب­های اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن، تهران: نشر پشتون.
ایزانلو، بلال و مجتبی حبیبی (1389)، «کاربرد فراتحلیل در تحقیقات علوم اجتماعی و رفتاری: مروری بر مزایا، تنگناها و روش­ها»، فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 9(1): 83- 70.
زکریایی، محمدعلی و اکبری، کاوه (1385)، علل گرایش به اعتیاد در کشور (فراتحلیل مطالعات انجام شده)، مرکز مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران.
حجتی، حمید؛ آلوستانی، سودابه؛ آخوندزاده، گلبهار؛ بهروز حیدری و سید حمید شریف­نیا (1388)، «بررسی بهداشت روانی و ارتباط آن با کیفیت زندگی در معتادین»، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شهید صدوقی، دوره 18، شماره 3، ویژه­نامه همایش رفتارهای پرخطر (1388): 214-207.
ستوده، هدایت‌الله (1373)، مقدمه‌ای بر: آسیب‌شناسی اجتماعی، مؤسسه انتشارات آوای نور، تهران: چاپ دوم.
ستوده، هدایت­الله (1386)، جامعه­شناسی مسایل اجتماعی ایران، نشر ندای آریانا، تهران: چاپ دوم.
سروستانی، محمدصدیق (1386)، جامعه­شناسی انحرافات اجتماعی، انتشارات سمت، تهران: چاپ اول.
سلیمی، علی و داوری، محمد (1383)، جامعه‌شناسی کجروی، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم: چاپ دوم.
قاضی طباطبایی، محمود و ابوعلی ودادهیر (1389)، فراتحلیل در پژوهش­های اجتماعی و رفتاری، نشر جامعه­شناسان، چاپ اول، تهران.
کرم­پور، رزا (1379)، «ارزیابی تحقیقات انجام گرفته در خصوص اعتیاد و مصرف مواد مخدر در ستاد مبارزه با مواد مخدر»، فصلنامه ژرفای تربیت، 2(5): 41-30.
محسنی تبریزی، علیرضا، نعمت­الله بابایی (1389)، «فراتحلیل مطالعات مربوط به سوء مصرف مواد با رویکرد روانی- اجتماعی طی یک دهه و نیم گذشته (1384- 1370)»، مجله بررسی مسائل ایران، سال اول، شماره اول، بهار 1389.
مشکانی، محمدرضا، مشکانی و زهرا سادات (1383)، سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری نوجوانان، انجمن جامعه­شناسی ایران (آسیب­های اجتماعی ایران)، نشر آگه.
ممتاز، فریده (1381)، انحرافات اجتماعی، نظریه­ها و دیدگاه­ها، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
وایت، راب و هینز، فیونا (1386)، مجموعه مطالعات کجروی و کنترل اجتماعی: جرم و جرم­شناسی، جلد دوم، ترجمه علی سلیمی، تهران. انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.
Espada, J. P.; Gonzalvez, M. T.; Orgiles, M.; Lloret, D. and Guillén-Riquelme, A. (2015), “Meta-analysis of the effectiveness of school substance abuse prevention programs in Spain”. Psicothema 2015, Vol. 27, No. 1, 5-12.
Sánchez-Meca, J. and Botella, J. (2010), “Revisions systematics meta análisis: herramientas para la práctica profesional [Systematic reviews and meta-analyzes: Tools for professional practice]”. Papeles del Psicólogo, 31: 7-17.
Sharon, L. and Normand, T. (1999), “Tutorial in biostatistics: Meta-analysis formulating, evaluating combining and reporting”. Statistic in medicine, 18: 321-359.