جنسیت و مهاجرت: تحلیل جامعه‏ شناختی تفاوت‌های جنسیتی در مهاجرت‏های داخلی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران وموسسه مطالعات جمعیتی

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مهاجرت، همانند هر فرایند اجتماعی دیگر، یک فرایند جنسیتی است. انگیزه‏ها، محدودیت‏ها و فرصت‏های مهاجرت برای مردان و زنان متفاوت است. امروزه، زنان حضور و مشارکت کمی و کیفی زیادی در فرایند مهاجرت دارند تا جایی که اخیراً مبحثی با عنوان «زنانه شدن مهاجرت» در ادبیات مهاجرتی مطرح‌شده است. مقاله پیش‏رو با استفاده از تحلیل ثانویه داده‏های فردی نمونه دو درصدی سرشماری1390 به تحلیل جنسیتی رفتارهای مهاجرتی زنان و مردان و تعیین‏کننده‏های آن می‏پردازد. نتایج بررسی نشان می‏دهد در دو دهه اخیر سهم زنان در جریانات مهاجرتی افزایش‌یافته است. زنان و مردان به دلایل و انگیزه‏های متفاوتی مهاجرت می‏کنند. حدود یک‌چهارم زنان در مقایسه با سه‌چهارم مردان مهاجر نقش فعالی در فرایند مهاجرت داشته‏اند. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که حدود سه چهارم تفاوت‌های جنسیتی در ایفای نقش فعال در فرایند مهاجرت، ناشی از نابرابری‏های اقتصادی و اجتماعی بین دو جنس می‏باشد. از این‌رو، ساختارهای اقتصادی مردانه و هنجارهای جنسیتی نقش مهمی در تبیین تفاوت‏های جنسیتی مهاجرت در ایران دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gender and Migration: A Sociological Analysis of Gender Differentials in Internal Migration in Iran

نویسندگان [English]

  • Rasoul Sadeghi 1
  • leyla valadvand 2
چکیده [English]

Migration, like any social process, is a gendered process. Motivations, constraints and opportunities of migration for males and females are different. Recently, women’s participation in migration movements is increased in quantitative and qualitative dimensions, even a subject entitled “feminization of migration” has been proposed in the literature.
Thus, the aim of paper is to analyze migratory behaviors of Iranian males and females and its determinants using micro-census data from the 2011 census. The results of paper showed that migration in Iran is a gendered process and male dominated. Males and females migrate for many different reasons and they play different roles in the migration process. Comparing with three-fourth of males, one-fourth of migrant females has an active role in the migration process. Multivariate analysis indicated almost three fourth of gender differences in having active role in migration process due to socio-economic inequalities. Thus, male-oriented economic structures and gender norms play an important role to explain gender differentials in internal migration in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender
  • Gender inequality
  • Economic structure
  • Internal Migration
  • Feminization of migration

مراجع

محمودیان، حسین؛ بی‌بی رازقی نصرآباد، حجیه و کارگر شورکی، محمدرضا (1388)، زنان مهاجر تحصیل‌کرده در تهران، پژوهش زنان، دوره 7، شماره 44.
صادقی، رسول (1388)، ویژگی‌های جمعیتی مهاجران خارجی در ایران بر اساس سرشماری 1385، فصلنامه گزیده مطالب آماری (مجله بررسی‎های آمار رسمی ایران)، سال 20، شماره 1 (بهار و تابستان).
حسن­پور فرد، علی (1389)، گرایش به مهاجرت و جنسیت: مطالعه موردی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تهران، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
جعفری، نرگس (1390)، نگاهی به تحولات مهاجرت زنان در نقاط شهری شهرستان مشهد، مقاله ارائه‌شده در پنجمین همایش منطقه‌ای زن ایرانی و پژوهش، سبزوار، 5 اسفند.
اسماعیلی، نصیبه (1388)، بررسی نقش زنان در جریان تصمیم‌گیری مهاجرت‌های خانوادگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران.
مشفق، محمود و خزایی، معصومه (1394)، تحلیلی بر ویژگی‏ها و تعیین‌کننده‌های مهاجرت مستقل زنان در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، دوره 17.
موثقی­جدیدی، حسین و خاتون‌آبادی، احمد (1388)، تعیین رابطه عوامل درون خانوار و مهاجرت اعضای خانوارهای روستایی شهرستان مرند به شهرها در سال 1383، فصلنامه روستا و توسعه، سال 12، شماره 3.
Castles, S. and  Miller, M. J. (2003), The Age of Migration (3rd ed.), New York: Guilford Press.
Chant, S. and Radcliffe, S. A. (1992), Migration and Development: the Importance of Gender, In S. Chant (Eds). Gender and Migration in Developing Countries, London: Belhaven Press.
Chattopadhyay, A. (2000), Gender Differences in Socioeconomic Returns to Family Migration in Malaysia: The Role of Family Decision Making Versus Labor Market Stratification, Gender Issues, Spring 2000, 29-48.
Curran, S. R. (1995), Gender Roles and Migration: Good Sons vs. Daughters in Rural Thailand, Population Research Center Working Paper 95-11, University of Washington.
Curran, S. R. and A. C. Saguy (2001), Migration and Cultural Change: A Role for Gender and Social Networks?. Journal of International Women's Studies, 2(3), 54-77.
Curran, S. R., Shafer, S.; Donato, K. M. and Garip, F. (2006), Mapping Gender and Migration in Sociological Scholarship: Is It Segregation or Integration?, International Migration Review 40(1): 199-223.
Dannecker, P. and Sieveking, N. (2009), Gender, Migration and Development: An Analysis of the Current Discussion on Female Migrants as Development Agents, Working Papers – Centre on Migration, Citizenship and Development.
 Donato, K. M., and Gabaccia, D. (2015), Gender and International Migration From the Slavery Era to the Global Age, Russell Sage Foundation. 
Hofmanna, E. T. (2014), Does Gender Ideology Matter in Migration?, International Journal of Sociology, 44(3): 23-41.
International Organization for Migration (2003), Gender and Migration in Asia: Overview and Annotated Bibliography, Brighton: Institute of Development Studies.
Jolly, S. and Reeves, H. (2005), Gender and Migration: Overview Report, Institute of Development Studies.
King, R. (2012), Theories and Typologies of Migration: An Overview and a Primer, Working Papers in International Migration and Ethnic Relations 3/12, Malmö Institute for Studies of Migration, Diversity and Welfare (MIM) Malmö University
Lauby, J. and Stark, O. (1988), Individual Migration As a Family Strategy: Young Women in the Philippines, Population Studies, 42(3): 476-86.
 Lee, H. K. (2011), The Dynamics of Migration Processes: The Gender Dimension in Asian-Australian Migration, Working Paper, Department of Immigration and Citizenship, Australia.
Ortiz V. (1996), Migration and Marriage among Puerto Rican women, International Migration Review, 30(2): 460-484.
Parrado E. A. and Flippen, C. A. (2005), Migration and Gender among Mexican women, American Sociological Review, 70(4): 606-632.
Massey, D. S.; Arago, J.; Hugo, G.; Kouaouci, K.; Pellegrino, A. and Taylor, J. E. (1998), World in motion: understanding international migration at the end of the millennium, Oxford: Oxford University Press.
Stafford, S. B. H. (1984), Haitian Immigrant Women: A Cultural Perspective, Anthropologica, 26(2): 171-189.
Stecklov, G., C. Carletto, C. Azzarri, and B. Davis (2010), Gender and Migration from Albania, Demography, 47(4): 935-961.
United Nations (2016), International Migration Report 2015, Department of Economic and Social Affairs, New York.
 
 
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 4، شماره 7
آذر 1394
صفحه 55-78

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار