مروری تحلیلی بر تلفیق عاملیت و ساختار در اندیشه پیر بوردیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه تبریز

3 پژوهشگر مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل نظری و انتقادی رویکرد تلفیقی پیر بوردیو است. بدین منظور ابتدا زمینه فکری و اجتماعی تأثیرگذار بر رویکرد تلفیقی بوردیو طرح گردیده است. سپس با توجه به مفاهیم نوبنیادی چون عادت­واره و میدان به عنوان مصداق بارز رهیافت تلفیقی بوردیو و رابطه دیالکتیکی این دو مفهوم و برآیند آن یعنی عملکرد به عنوان واحد تحلیل در نظریه بوردیو، مشی جامعه­شناسی و نظریه عمل بوردیو تشریح گردیده است. در این راستا، نظریه بوردیو در حوزه زبان و قدرت نمادین (رابطه دیالکتیکی خصلت زبانی و بازار زبان‌شناختی) و دیدگاه وی در حوزه تمایز و اشکال سرمایه به مثابه رهیافت تلفیقی (ضمنی) وی با توسل به برخی استدلال­ها نشان داده می‌شود. در نهایت در این مقاله، تلاش، معطوف به یافتن پاسخ به این پرسش اساسی است آیا رهیافت تلفیقی بوردیو در تأکید همزمان به ساختار و عاملیت موفق بوده است یا نه؟ نتیجه­ای که با بهره­گیری از روش استدلال منطقی به دست آمد، این است که رهیافت تلفیقی بوردیو به خاطر تأکید بیشتر بر ساختار، بازتولید و به یک معنا به خاطر طرفداری از قطب عینی و ایمان راسخ او به وجود شالوده سخت واقعیت اجتماعی از قضیه جدلی الطرفین ذهن­گرایی و عینی­گرایی فراتر نرفته است؛ و در نهایت، رهیافت تلفیقی نامبرده به خاطر تأکید بیشتر بر ساختار و بازتولید با چالش­های نظری مواجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analytical Review on Conflation of Agency and Structure in the thought of Pierre Bourdieu

نویسندگان [English]

  • fatmeh golabi 1
  • ali Boudaghi 2
  • parvin alipour 3
1 . Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

According to the basic concepts such "Habitus" and "Field" as a clear example of Bourdieu's integrated approach, dialectical relationship between these two concepts and the outcome of the operation as the unit of analysis in his theory, the sociological approach and practice theory of Bourdieu described. In this regard, drawing Bourdieu's theory of language and symbolic power (the linguistic nature of the dialectical relationship) and his view on the distinction and the different forms of capital as an integrated approach by some arguments.
Finally, attempt to answer this question is whether has been successful Bourdieu's eclectic approach simultaneous emphasizing to the structure and agency or not? The results show that Bourdieu's eclectic approach faced to the theoretical challenges for excessive emphasis on structure, reproduction, and in a sense for behalf of objective dimension and hard belief to foundation of social reality. Eventually, his eclectic approach for greater emphasis on structure and reproduction faced theoretical challenges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relationship-oriented
  • Integrated Approach
  • Theory of Practice
  • Habitus
  • Field
  • Reproduction
انصاری، منصور و طاهرخانی، فاطمه (1389)، بررسی نظریه زبان و قدرت نمادین پیربوردیو، فصلنامه پژوهش­های سیاسی و بین­المللی، شماره 3.
بابایی، رسول (1390)، امکانات سیاسی در نظریه جامعه­شناختی پیر بوردیو: تولید نظریه سیاسی، فصلنامه سیاست، دوره 41، شماره 3.
بوردیو، پی­یر (1390تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
بوردیو، پی‌یر (1381)، نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: انتشارات نقش و نگار.
بون ویتز، پاتریس (1391)، درس­هایی از جامعه­شناسی پیر بوردیو، ترجمه جهانگیر جهانگیری و حسن پورسفیر، تهران: نشر آگه.
پارکر، جان (1391)، ساختاربندی، ترجمه امیرعباس سعیدی­پور، تهران: آشیان.
توحیدفام، محمد و حسینیان­امیری، مرضیه (1387)، تلفیق کنش و ساختار در اندیشه گیدنز، بوردیو و هابرماس و تأثیر آن بر جامعه‌شناسی جدید، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، سال 4، شماره 3.
توسلی، غلامعباس و موسوی، مرضیه (1384)، مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، دوره 11، شماره 4 (26).
جمشیدی­ها، غلامرضا و پرستش، شهرام (1386)، دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پیربوردیو،نامه علوم اجتماعی، شماره 30.
جنکینز، ریچارد (1385)، پیر بوردیو، ترجمه حسن چاوشیان و لیلا جوافشانی، تهران: نشر نی.
ریتزر، جورج (1393). نظریه جامعه‌شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
ریتزر، جورج و گودمن، داگلاس جی (1390)، نظریه جامعه­شناسی مدرن، ترجمه خلیل میرزایی و عباس لطفی­زاده، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
زنجانی­زاده، هما (1383)، «مقدمه­ای بر جامعه­شناسی پیربوردیو، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال اول.
سیدمن، استیون (1386)، کشاکش آراء در جامعه­شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
شویره، کریستیان و فونتن، اولیویه (1385واژگان بوردیو، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
فاین، بن (1385)، سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی، ترجمه سیدمحمدکمال سروریان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
فکوهی، ناصر (1384)، پیر بوردیو: پرسمان دانش و روشنگری، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوم: شماره 1.
فیلد، جان (1385)، سرمایه اجتماعی، ترجمه جلال متقی، تهران: موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
کلهون، کریک و کان، لوئیک (1383)، همه چیز اجتماعی است؛ به یاد بوردیو، کتابماه علوم اجتماعی، شماره 81.
ممتاز، فریده (1383)، معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 41 و 42.
موسوی، میرطاهر و علی­پور، پروین (1391)، تأملی بر نظریه سرمایه اجتماعی در جامعه­شناسی، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
نقیب­زاده، احمد (1391)، بوردیو و قدرت نمادین، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 42، شماره 2.
واکووانت، لویک جی. دی (1379)، پیر بوردیو: در متفکران بزرگ جامعه­شناسی، نوشتـه راب استونز، ترجمه­ی مهرداد میردامادی، تهران: مرکز، 1379.
Bourdieo, P. (1989), "Social Space and Symbolic Power", Sociological Theory, No7: 14-25.
Bourdieo, P. (1990), In Other Words: Essays toward a Reflexive Sociology, Cambridge, Eng.: Polity Press.
Bourdieu, P. (1986), The Forms of Capital, in J Richardson(ed.); Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education New York, Green wood.
Defilippis J. (2001), the myth of social capital in community development, housing policy debate, volume 12, Issue 4.
Fries, C. J. (2009), "Bourdieu's Reflexive Sociology as a Theoretical Basis for Mixed Methods Research: An Application to Complementary and Alternative Medicine", Journal of mixed Method Research, Volume3, N04:348-326.
Layder, D. (2006),Understanding Social Theory, London.
Lizard, O. (2009), The Cognitive origins Bourdieu's Habitus, University of Arizona.
Portes, A. (1998), "Social capital: its origins and applications in modern sociology", Annual Review of Sociology, No 24: 1-24.
Schlosser, J. (2013),"Bourdieu and Foucault: a conceptual integration toward an empirical sociology of Prisons", Criticism, 21: 31-46.
Sabatini, F. (2005), Social Capital as Social Networks. A New Framework for Measurement, available at: www.socialcapitalgateway.org