نقش سرمایۀ فرهنگی بر سبک زندگی سلامت‌محور (موردمطالعه: شهروندان 20 تا 49سالۀ شهر دامغان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی، دبیر آموزش و پرورش و مدرس دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 مربی و عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف نوشتار حاضر رابطۀ بین سرمایۀ فرهنگی با سبک زندگی سلامت‌محور با تأکید بر نظریۀ بوردیو و کاکرهام است. ازنظر روش، رویکرد کمّی محور مبتنی‌بر راهبرد پیمایش (توصیفی-هم‌بستگی)،با تکیۀ ابزار پرسشنامۀ استانداردشده مبتنی‌بر طیف لیکرت (1 تا7) در بین شهروندان 20 تا 49 سالۀ شهر دامغان به تعداد 406 نفر به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی سادۀ تک‌مرحله‌ای در سطح محله‌های شهر دامغان یافته‌ها جمع‌آوری‌شده است.میزان آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر (930/0) و میزان روایی همگرای کل برابر با (526/0) به‌دست‌ آمده است. مقدار ضریب پایایی متغیر سبک زندگی سلامت‌محور برابر (930/0) و مقدار روایی همگرای این متغیر (540/0) و برای متغیر سرمایۀ فرهنگی مقدار آلفا برابر با (793/0) و مقدار روایی همگرا (508/0) به‌دست آمده است. از نتایج آمار توصیفی و استنباطی مبتنی‌بر نرافزار Spss یافته‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های توصیفی حاکی است که میانگین‌های وضعیت سرمایۀ فرهنگی (52/4) و سبک زندگی سلامت‌محور (29/4) در بین شهروندان در حد متوسط روبه بالا بوده است و در بین مؤلفه‌های متغیرهای تحقیق مؤلفۀ روابط بین فردی (72/4) و مؤلفۀ سرمایۀ ضابطه‌مند (22/5) اهمیت بیشتری داشته است. نتایج هم‌بستگی پیرسون (588/0) رابطۀ بین متغیرهای اصلی را متوسط، مثبت و معنادار و همچنین رابطۀ مفروض بین مؤلفه‌های متغیر مستقل با متغیر وابسته هم متوسط و مثبت و معنادار بوده است. نتایج بتای رگرسیون حاکی است که سرمایۀ فرهنگی (535/0)، سرمایۀ عینیت‌یافته (336/0)، سرمایۀ تجسم‌یافته (231/0)، سرمایۀ ضابطه‌مند (201/0) به‌ترتیب همراه با مقدار ضریب هم‌بستگی (589/0) توانسته‌اند در حدود  33% از تغییرات سبک زندگی سلامت‌محور را تبیین کنند. درنهایت داشته‌های فرهنگی به‌عنوان کالایی محسوس‌یافته از عوامل تعیین‌کنندۀ بهره‌مندی فرصت‌های زندگی سالم و انتخاب اساسی عاملان در محدودۀ ساختاری سبک زندگی سلامت‌محور می‌تواند باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Cultural Capital on Health-Oriented Lifestyle (Case of Study: 20-49 Year Old citizens of Damghan City)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Sharbatiyan 1
  • Mohammad Ali Talebi 2
  • Ranginnegar Karamzadeh 3
1 Ph.D. Sociology (Social Issues of Iran) Secretary of Education and Lecturer of Khorasan Razavi Farhangian University, Iran
2 Assistant Professor and Faculty Member, Department of Social Sciences, Payam Noor University. Tehran.Iran.
3 Instructor and Faculty Member of the Department of Social Sciences, Payam Noor University. Tehran.Iran.
چکیده [English]

The purpose of this article is the relationship between cultural capital and health-oriented lifestyle, emphasizing the theory of Bourdieu and Cockerham. The purpose of this article is the relationship between cultural capital and health-oriented lifestyle, emphasizing the theory of Bourdieu and Cockerham. In terms of method, a quantitative approach based on a survey strategy (descriptive-correlation), relying on a standardized questionnaire based on a Likert scale (1 to 7) among 406 citizens aged 20 to 49 in Damghan city as a simple random sampling at the level of the city’s neighbourhoods Damghan findings have been collected. Cronbach’s alpha of the whole questionnaire was equal to (0.930) and the total convergent validity was equal to (0.526). The reliability coefficient of the health-oriented lifestyle variable is equal to (0.930) and the convergent validity value of this variable is (0.540), and for the cultural capital variable, the alpha value is equal to (0.793) and the convergent validity value is (0.508). From the results of descriptive and inferential statistics based on Spss software, the findings have been analysed. Descriptive findings indicate that the averages of the state of cultural capital (4.52) and health-oriented lifestyle (4.29) among the citizens were moderately high, and among the components of the research variables, the component of interpersonal relations (72. 4) and the Institutionalized capital component (5.22) has been more important. The variables of age group, educational group, economic and social base (class) had a significant relationship with the research variables. The results of Pearson correlation (0.588) showed that the relationship between the main variables was medium, positive and significant, and also the assumed relationship between the components of the independent variable and the dependent variable was medium, positive and significant. In the end, cultural assets as tangible goods can be the determining factors of benefiting from healthy life opportunities and the basic choice of factors within the structural framework of a health-oriented lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Citizens
  • Cultural Capital
  • Health-Oriented Lifestyle
  • Damghan

مراجع

- ابراهیمی، قربانعلی؛ ضیاپور، آرش، (1391). «بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایه‌ی فرهنگی بر مدیریت بدن (مطالعه‌ی تجربی جوانان شهر گیلان غرب)». جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان،23 (1: پیاپی 45): 125-148.
- احمدی، یعقوب؛ محمدزاده، حسین؛ و علی‌رمانی، سیمین، (1395). «رابطه انواع سرمایه و سبک زندگی سلامت‌محور در زنان شهر سنندج». رفاه اجتماعی، 16 (61): 107-139.
-امیراحمدی؛ نوابخش، مهرداد؛ و زنجانی، حبیب‌الله، (1395). «بررسی نقش سرمایۀ فرهنگی - اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت‌های فرسوده شهری (مطالعۀ موردی: شهر مشهد)». پژوهش‌های جامعه شناسی معاصر 5 (8): 123-143.  https://doi.org/10.22084/CSR.2016.1649/
-بوردیو، پی‌یر، (1391). تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی. ترجمۀ: حسن چاوشیان، چاپ دوم، تهران: نشر ثالث.
- بون‌وینز، پاتریس، (1391). درس‌هایی از جامعه‌شناسی پیر بوردیو. ترجمۀ: جهانگیر جهانگیری و حسن‌پور سفیر، چاپ دوم، تهران: نشر آگه.
 - بهادر، الیاس؛ و عباسی، علی، (1390). «مقایسه ی برخی از رفتارهای بهداشتی دانشجویان نیم‌سال اول و آخر در دانشگاه‌های امیرکبیر و تهران و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت‌شناسی (1385)». مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی بویه گرگان، 8 (2): 50-57.
- تمنا، سعید؛ و صمدی، سمیه، (1395). «رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی با میزان آگاهی دانشجویان از فرهنگ دانشگاهی». پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 22 (1): 99-126.
-جمشیدی‌ها، غلامرضا؛ و پرستش، شهرام، (1386). «دیالکتیک منش و میدان در نظریۀ عمل پی‌یر بوردیو». نامۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، 30: 1-32.
- جوکار، بهرام، (1386). «نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطۀ بین هوش هیجانی و هوش عمومی در رابطه با رضایت از زندگی». روانشناسی معاصر، 2 (2: پیاپی4): 3-12.
-حبیب‌پورگتابی، کرم؛ و صفری‌شالی، رضا، (1390). راهنمای جامع کاربردی Spss در تحقیقات پیمایشی. چاپ سوم، تهران: نشر لویه و انتشارات متفکران.
-حسن‌زاده‌یامچی، داوود؛ و علیزاده‌اقدم، محمدباقر، (1393). «بررسی رابطۀ بین سبک زندگی (سلامت‌محور) و سرمایۀ فرهنگی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد هادی‌شهر در سال تحصیلی 94-1393». مجلۀ جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 7 (24): 85-98.
- خواجه‌نوری، بیژن؛ و کوچانی‌اصفهانی، مسعود، (1395). «سرمایۀ فرهنگی و مصرف غذاهای مدرن و سنتی». مطالعات علوم اجتماعی ایران(تغییرات اجتماعی- فرهنگی) دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، 13 (1): 52-65. 
- راد، فیروز؛ امین‌مظفری، فاروق؛ و سلمان‌زاده ‌مظلومی، فتاح، (1390). «بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی باهوش فرهنگی مدیران دبیرستان‌های تبریز». مطالعات جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد تبریز، 4 (13: پیاپی 13): 111-133.
-فتاحی، هدایت؛ حقیقتیان، منصور؛ و هاشمیان‌فر، سید علی، (1398). «بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با سبک زندگی سلامت‌محور جوانان شهر اصفهان». مطالعات توسعه اجتماعی ایران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، 12 (1): 159-172.
-قادری، مهدی؛ ملکی، امیر؛ و احمدنیا، شیرین، (1395). «از سرمایۀ فرهنگی بوردیو تا سرمایۀ فرهنگی مرتبط با سلامت به تعبیر آبل: کاربرد شاخص‌های نوین در تبیین سبک زندگی سالم». رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، ۱۶ (9): 58-62.
-قاسمی، وحید؛ ربانی، رسول؛ ربانی‌خوراسگانی، علی؛ و علیزاده‌اقدم، محمدباقر،  (1387). «تعیین‌کننده‌های ساختاری و سرمایه‌ای سبک زندگی سلامت‌محور». مسائل اجتماعی ایران دانشگاه خوارزمی، 10 (63): ۱۸۱-۲۱۳.
-قاسمی، یارمحمد؛ و نامدارجویمی، احسان، (1393). «بررسی رابطه سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ نمادین فرهنگی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه دولتی ایلام)». مجلۀ علمی و ترویجی فرهنگ ایلام، 15 (44 و 45): 7-21.
- کرتیس، آنتونی جیمز، (1382). روانشناسی سلامت. ترجمه: فرامرز سهرابی، چاپ اول، تهران: نشر طلوع دانش.
-کوچانی‌اصفهانی، مسعود؛ و محمودیان، حسین، (1397). «بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر سلامت عمومی با میانجی‌گری سبک زندگی سلامت‌محور (مطالعۀ موردی: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم شهر شیراز)». جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، 29 (2): 1-16. 10.22108/https://doi.org/JAS.2017.104156.1109
-کیوان‌آرا، محمود، (1386). اصول و مبانی جامعه‌شناسی پزشکی. چاپ اول، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان.
- گرامی، فتح‌اله، (1391). «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ فرهنگی و منزلت اجتماعی دبیران متوسطۀ شهر خلخال». دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی.
- گرنفل، مایکل، (۱۳۸۹). مفاهیم کلیدی پیربوردیو. ترجمۀ محمدمهدی لبیبی چاپ اول، تهران: نشرافکار.
-محمدی، جمال؛ محمدی، فردین؛ و محمدی، حسین، (1395). «تبیین جامعه‌شناختی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و سبک زندگی سلامت‌محور ورزشکاران (با تکیه‌بر عملکرد تغذیه‌ای ورزشکاران)». پژوهشنامه توسعه فرهنگی و اجتماعی دانشگاه پیام نور، 1 (2): 75-88.
-موسوی‌زاده، سمیه؛ و علیزاده‌اقدم، محمدباقر، (1395). «بررسی رابطۀ بین سبک زندگی سلامت‌محور و سرمایه‌های اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز». جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 9: 81-93.
-نوابی، آیدا؛ توکل، محمد؛ راغفر، حسین؛ و اختراعی، فرامرز، (1400). «سازوکار دانش و قدرت در تناسب اندام: مطالعۀ جامعه‌شناختی مصرف داروهای نیروزا در ایران». پژوهش های جامعه شناسی معاصر، 10 (18): 303-333. 10.22084/https://doi.org/CSR.2021.24289.1967
-نیازی، محسن؛ و کارکنان، محمد، (1386). «تبیین جامعه‌شناختی رابطه سرمایۀ فرهنگی خانواده با هویت اجتماعی جوانان». مطالعات ملی، 8 (3): 55-81.
- Alborzi, S.; Movahhed, M. & Mozafari, R., (2022). “Healthy Behaviors with emphasize on Social and Cultural Capitals among the Youth in the City of Shiraz, Iran”. Journal of Social Continuity and Change (JSCC), 1(1): 113-129. [Persian] https://doi.org/10.22034/JSCC.2022.2866 
- Ahmadi, Y.; Mohamadzadeh, H. & Aliramaie, S., (2016). “Relationship between Types of Capital and Healthy Lifestyle in Sanandaj Women”. Refah J., 16(61): 107-139.[persian]
- Amirahmadi, R.; Navabakhsh, M. & Zanjani, H., (2016). “The role of Cultural Capital in Participation of citizens into Renovation of old texture Constructions Case Study: Mashhad city”. Two quarterly scientific research journals of contemporary sociology, 5(8): 123-143. [Persian] DOI: 10.22084/CSR.2016.1649
- Bahadur, E.; Abbasi, A., (2011). “Comparison of some health behaviors of first and last semester students in Amir Kabir and Tehran universities and its relationship with demographic variables (2006)”. Scientific Journal of Boyeh Gorgan Faculty of Nursing and Midwifery, 8(2): 50-57. [Persian]
- Blanco, A. & Diaz, D., (2007). “Social order and mental health: a social well-being approach, Autonomy University of Madrid”. Jornal of psychology in Spain, 11(5): 61-71
- Boune Vines, P., (2011). Lessons from Pierre Bourdieu's sociology, translated by: Jahangir Jahangiri and Hasanpour Sefir. second edition, Tehran: Age Publishing. [Persian]
- Bourdieu, P., (2011). Distinction; Social criticism of judgments of taste, translation: Hasan Chavoshiyan. second edition, Tehran: third publication. [Persian]
- Certis, A. J., (2003). Health Psychology. Translation: Faramarz Sohrabi. first edition. Tehran: Tolo Danesh Publication[Persian].
- Chaney, D., (2002). “Cosmopolitan art and cultural citizenship”. Theory, Culture and Society, 19(1-2): 157-174. https://doi.org/10.1177/026327640201900108
- Cockerham, W. C., (2010) The new Blackwell Companion to Medical Sociology. West Sussex: Blackwell Press.
- Cockerham, W. C., (2007). “New Direction in Health Lifestyle Research”. Public Health, 52, (6): 327-328. https://doi.org/10.1007/s00038-007-0227-0.
- Cockerhama, W. C.; Hinotea, B. P.; Cockerham G. B; & Abbottc, P. (2006). “Health lifestyles and political ideology in Belarus, Russia, and Ukraine”. Social science medicine, 62 (7): 1799-1809. https://doi.org/ 10.1016/j.socscimed.2005.08.024
- Cockerham, W. C. & Ritchey F. J., (1997) Dictionary of Medical Sociology. Westport: Greenwood Press.
- Ebrahimi, G. A. & Ziyapour, A., (2011). “Sociological study of the influence of cultural capital on body management (an experimental study of the youth of Gilan Gharb city)”. Scientific and Research Quarterly of Applied Sociology of Isfahan University, 23 (1): 125-148.[Persian].
- Fattahi, H.; Haghighatiyan, M. & Hashemiyan Far, S. A., (2018). “Investigation of socio-cultural factors related to the health-oriented lifestyle of the youth of Isfahan city”. Scientific and Research Journal of Social Development Studies of Iran, 12(1): 159-172[Persian].
- Gagne, T.; Frohlich, K. L. & Abel, T., (2015). “Cultural Capital and Smoking in Young Adults: Applying New Indicators to xplore Social Inequalities in Health Behaviour”. European Journal of Public Health, 25 (5): 818–823. https://doi.org/ 10.1093/eurpub/ckv069
- Ghaderi, M.; Maleki, A. & Ahmadniya, Sh., (2015). “From Bourdieu's cultural capital to health-related cultural capital according to Abel's interpretation: the use of new indicators in explaining healthy lifestyles”. Scientific and Research Journal of Social Welfare, 16(9): 58-62[Persian].
- Ghasemi, V.; Rabbani, R.; Rabbani Khorasgani, A. & Alizadeh Aghdam, M. B., (2008). “Structural and Capital Determinants of Health-Oriented Lifestyle”. Two Quarterly Journals of Social Issues of Iran, 10 (63): 181-213[Persian].
- Ghasemi, Y. M. & Namdar Joveimi, E., (2014). “Investigating the relationship between cultural capital and cultural symbolic capital (case study: students of Ilam State University)”. Scientific and Promotional Journal of Ilam Culture, 15(44) 45: 7-21[Persian].
- Gerami, F., (2013). “Investigating the relationship between cultural capital and social status of middle school teachers in Khalkhal city, Islamic Azad University, Khalkhal branch”. Master's thesis, Department of Social Sciences [Persian].
- Grenfell, M., (2010). Pierre Bourdieu's key concepts. Translated by: Mohammad Mehdi Labibi, first edition, Tehran: Nashrafkar
- Habibpourgtabi, K. & Safari Shali, R., (2011). “A comprehensive guide to the use of Spss in survey research”. third edition, Tehran: Loya Publishing House and Motafkaran Publications [Persian].
- Hasanzadeh Yamchi, D. & Alizadeh Aghdam, M. B., (2014). “Examination of the relationship between lifestyle (health-based) and cultural capital among students of Hadishahr Islamic Azad University”. The Journal of Sociological Studies, 7(24): 85-98[Persian].
- Jabbari, T.; Amirahamdi, R. & Gholamreza Khoshfar, G. K., (2021). “Examination of the relationship among various types of capital (social capital, cultural capital and economic capital) along with the lifestyle of elderly women under the aegis of the welfare organization (Case study: Golestan province)”. IAU International Journal of Social Sciences, 11 (3): 119-126.
- Jamshidiha, Gh. & Parastesh, Sh., (2007). “Dialectic of character and field in Pierre Bourdieu's theory of action”. Journal of Social Sciences of Tehran University, 30: 1-32. [Persian]
- Jokar, B., (2007). “The mediating role of resilience in the relationship between emotional intelligence and general intelligence in relation to life satisfaction”. Journal of Contemporary Psychology, 2(2): 3-12 [Persian].
- Jurgen, M. & Franklin, P., (2011). “Making the case for investing i strengthening health literacy”. World Health organization, 33(1): 144-151.
- Kamin, T., Kolar, A. M. & Steiner, P., (2013). “The Role of Cultural Capital in Producing Ggood Health: A Propensity Sscore Study”. Slovenian Journal of Public Health, 52(2): 108–118. https://doi.org/ 10.2478/sjph-2013-0013
- Kamphuis, C. B. M.; Jansen, T.; Mackenbach, J. P. & Van Lenthe, F. J., (2015). “Bourdieu’s Cultural Capital in Relation to Food Choices: A Systematic Review of Cultural Capital Indicators and an Empirical Proof of Concept”. PLoS ONE, 10(8): 1-19. https://doi.org/ 10.1371/journal.pone.0130695
- KhajehNouri, B. & Kouchani Esfahani, M., (2015). “Cultural capital and consumption of modern and traditional foods”. Scientific and research journal of social science studies of Iran Islamic Azad University Khalkhal branch, 13(1): 52-65. [Persian].
- Keivan Ara, M., (2007). Principles and foundations of medical sociology. first edition, Isfahan: Isfahan University of Medical Sciences and Health Services [Persian].
- Kouchani Esfahani, M. & Mahmoudian, H., (2018). “A Study of the Impact of Cultural Capital on General Health by the Mediating role of Healthy Lifestyle (Case study: High School Students of Shiraz”. Journal of Applied Sociology, 29(2):1-16[Persian].
- Mohammadi, J.; Mohammadi, F. & Mohammadi, H., (2016). “Sociological explanation of the relationship between social capital and the health-oriented lifestyle of athletes (based on the nutritional performance of athletes)”. Payam Noor University Cultural and Social Development Research Journal, 1(2): 75-88[Persian].
- Mousavizadeh, S. & Alizadeh Aghdam, M. B., (2016). “Investigating the relationship between health-oriented lifestyle and social capital among students of Tabriz University”. Scientific and Research Quarterly of Sociology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, 9(30): 81-93 [persian].
- Navabi, A.; Tawakol, M.; Raghfar, H. & Ekhteraei, F., (2021). “Mechanism of knowledge and power in physical fitness: a sociological study of the consumption of energy-enhancing drugs in Iran”. Bi-Quarterly Scientific Journal of Contemporary Sociological Research, 10(8): 303-333[persian].
- Niyazi, M. & Carkonan, M., (2007). “Sociological explanation of the relationship between the cultural capital of the family and the social identity of the youth”. National Studies Quarterly, 8(3)3: 55-81[persian].
- Pinxten, W. & Lievens, J., (2014). “The Importance of Economic, Social and Cultural Capital in Understanding Health nequalities: Using a Bourdieu-based Approach in Research on Physical and Mental Health Perceptions”. Sociol Health Illn, 36(7): 1095-1110. https://doi.org/ 10.1111/1467-9566.12154
- Rad, F.; AminMozafari, F. & Salmanzadeh Mazloumi, F., (2011). “Investigating the relationship between cultural capital and cultural intelligence of high school principals in Tabriz”. Scientific and Research Quarterly Journal of Sociological Studies of Azad University of Tabriz, 4, (13): 111-133 [persian].
- Tamna, S. & Samadi, S., (2015). “The relationship between cultural capital and social capital with students' awareness of university culture”. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 22(1): 126-99 [persian].
- Veenstra, G. & Abel, T., (2015). “Capital interplays and the self-rated health of young men: results from a cross-sectional study in Switzerland”. International Journal for Equity in Health, 14(11): 1-10. https://doi.org/ 10.1186/s12939-015-0167-x
- Zeighami, N. & Bahmaei, R., (2016). “Sociological study of structural and capital factors affecting the health-oriented lifestyle of over 15 years old citizens in Shiraz”. Journal of Social Sciences and Humanities Research, l4 (3): 1-11. https://doi.org/10.24200/jsshr.vol4iss03pp1-11
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 12، شماره 22
شهریور 1402
صفحه 133-164

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار