عوامل فرهنگی-روان‌شناختی مرتبط با نگرش نسبت به گذارهای اجتماعی (مورد مطالعۀ دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر یاسوج)*

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

2 کارشناس‌ارشد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

چکیده

هدف از انجام تحقیق عوامل فرهنگی - روان‌شناختی مرتبط با نگرش نسبت به گذارهای اجتماعی است. جامعۀ آماری دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر یاسوج در سال‌تحصیلی 1400-1399 می‌باشد که تعداد آن‌ها برابر با 8529 نفر است 368 نفر از آنان طبق فرمول کوکران به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های ضریب هم‌بستگی پیرسون، آزمون تی دو نمونۀ مستقل و رگرسیون گام‌به‌گام استفاده شد. در این تحقیق متغیرهای جنسیت، فشار هنجاری، سرمایۀ فرهنگی خانواده و خودباوری به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیر وابسته شامل گذارهای اجتماعی (ورود به بازار کار، تحصیلی و ازدواج) بوده است. یافته‌‌های تحقیق نشان‌داد که متغیر جنسیت بر هیچ‌یک از گذارها تأثیرگزار نبود. متغیر فشارهنجاری بر گذار اجتماعی ازدواج و گذار ورود به بازارکار تأثیرگذار بود و بر گذار اجتماعی تحصیلی تأثیری نداشت. متغیر سرمایۀ فرهنگی خانواده بر هر سه گذار اجتماعی مؤثر بود. متغیر خودباوری بر گذار اجتماعی ازدواج و گذار تحصیلی تأثیر داشت و بر گذار اجتماعی ورود به بازارکار تأثیرگذار نبود. هم‌چنین براساس مقدار رگرسیون گام‌به‌گام، فشارهنجاری با بتای (415/.) بر گذار اجتماعی ازدواج مهم‌تر از متغیر سرمایۀ فرهنگی خانواده با بتای (181/-) بود. در گذار اجتماعی ادامۀ تحصیل متغیر خودباوری توانست 064/. از تغییرات این گذار را تبیین کند، که با مقدار بتای 252/. در معادلۀ رگرسیونی باقی‌مانده است؛ و نهایتاً درخصوص گذار اجتماعی ورود به بازار کار، براساس ضریب بتا تأثیر فشار هنجاری با بتای (289/.) مهم‌تر از متغیر سرمایۀ فرهنگی با بتای(107/.-) بود. درنهایت، براساس نتایج تحقیق می‌‌توان گفت، با توجه به تغییرات ارزشی که تحت‌تأثیر مدرنیزاسیون به‌وجود آمده است ارزش‌‌های حاکم‌بر جوامع سنتی با ارزش‌‌های حاکم‌بر جوامع جدید متفاوت می‌‌باشد؛ برهمین‌اساس نهاد آموزش در جوامع مدرن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ لذا اولویت اول گذار ترجیحی جوانان ادامۀ تحصیل است و نوعی همانندیِ جنسیِ گذار ترجیحی در بین جوانان جامعۀ موردمطالعه وجود دارد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cultural-Psychological Factors Related to the Attitude Towards Social Transitions (Case Study of Second Secondary Students in Yasouj City)

نویسندگان [English]

  • Arman Heidari 1
  • Seyad Samad Beheshti 1
  • Moslem Naraghi-Manesh 2
1 Assistant Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Iran
2 M. A. Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the research has been investigating cultural-psychological factors related to the students’ attitude towards social transitions. The statistical population has been the secondary school students in Yasouj city in 1399-1400 that their total number was 8529 students, among them, based on Cochran’s sampling formula, 368 individuals were selected as the research sample. Cluster sampling proportional to volume was used for accessing the sample. Independent and dependent variables of the research, respectively, were gender, normative pressure, familial cultural capital and self- confidence; and preferring social transitions (entrance to the labor market, education and get marriage). Based on the research findings the two most important preferred social transitions of girls, boys and their parents were educational and entrance to labor market respectively. The correlation of the variables of family’s cultural capital and self- confidence with educational transition has been positive and significant; and their correlation with transition to marriage and entrance to labor work was negatively significant. Among all of the research variables the normative pressure has had the most positive effect, respectively, on the transition to marriage (beta=./45) and the entrance to labor market (beta=./28). Results of the research show that there are a kind of gender resemblance among students’ preferred transition; and also, a kind of de standardization of social transition has been emerged. Thus, increasing cultural capital and self- confidence has provided context for increasing students’ tendency towards continuing education as a modern transition; but, in contrast, continuation of the normative pressure lead sample individual’s preferred transition towards choosing the more traditional transitions such as marriage and entrance to the labor market. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Factors
  • Psychological Factors
  • Attitude
  • Transition
  • Social Transitions

مراجع

- آرون، ریمون، (1377). مراحل اساس سیر اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمۀ باقرپرهام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- تاج‌مزینانی، علی‌اکبر؛ و خانی، اسعد، (1396). «مقایسه بین نسلی گذارهای شغلی و خانوادگی جوانان و عوامل مؤثر بر آن‌ها (مورد مطالعه متولدین ۱۳۳۳ و ۱۳۶۳ شهرستان دهگلان)». علوم اجتماعی، 1: 220-189. https://doi.org/10.22067/jss.v14i1.49567
- حسینی‌کشاورز، معصومه، (1396). «نظریه‌‌های فشار اجتماعی مبتنی‌بر عدم برابری فرصت‌ها دورکیم و مرتون». پنجمین همایش ملی فقه، حقوق و علوم جزا.
- ذکایی، محمدسعید، (1381). «گذار به بزرگ‌سالی و جوانی رو به تغییر». جامعه‌شناسی ایران، 4(3): 3-27. doi: 10.22059/jomc.2014.51516
- رفیعی، فروغ؛ سجادی‌هزاوه، محبوبه؛ و سید فاطمی، نعیمه، (1393). «تحلیل مفهوم گذار از دوره دانشجویی به زندگی کاری: مدل هیبرید». دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات)، 1: 72- 59.
- روحانی، حسن، (1388). «درآمدی بر نظریۀ فرهنگی». راهبرد، 53: 35-7.
- ساروخانی؛ باقر، (1390). مقدمه‌‌ای بر جامعه‌‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات سروش.
- شاملو، سعید، (1382). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت. تهران: رشد.
- طهماسبی، رضا؛ غفاری، حسن؛ و شبانی، مهدی؛ (1393). «بررسی آثار خودباوری و عزت نفس بر شکل‌‌گیری تصویرپردازی درکارکنان بانک سپه». مدیریت فرهنگ سازمانی، 3: 420-399.
- عبدی‌زرین، سهراب، (1395). «نقش عوامل فردی و اجتماعی در مشاغل انتخابی». رفاه اجتماعی، 63: 279-247.
- کیانی، مسعود؛ و حجازی، الهه، (1396). «مفهوم گذار به دوره بزرگ‌سالی در میان پیش بزرگ‌سالان ایرانی: چشم‌انداز فرهنگی و اجتماعی». روان‌شناسی فرهنگی، 1: 51-25.
- مرزبان، عباس؛ عابدی، محمدرضا؛ و نیلفروشان، پریسا، (1397). «مقایسه اثربخشی روش مشاوره مسیر شغلی مبتنی‌بر نظریۀ شناختی - اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی». علوم روان‌شناختی، 70: 713-707.
- مرکز آمار ایران. (1395). سالنامۀ آماری. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، تهران: انتشارات دفتر ریاست جمهوری.
- نورروزی، حسین؛ و رضایی، الهام، (1397). «بررسی عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر خودانگاره و تأثیر آن در خرید کالای لوکس». مطالعات مصرف کننده، 2: 39 - 54.
- نیازی، محسن؛ و کارکنان، محمد، (1386). «تبیین جامعه‌شناختی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی خانواده با هویت اجتماعی جوانان». مطالعات ملی، 3: 81-55.
- Abdi Zarin, S., (2015). “The role of individual and social factors in selected jobs”. Social welfare scientific-research quarterly, 63: 279-247(In Persian).
- Arnett, J. J., .(2017). Adolescence and Emerging Adulthood (6nd ed.). Upper saddle river, New Jersey: Pearson.
- Aaron, R., (1377). The basic stages of the course of thought in sociology. Translated by Baqerparham. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company (In Persian).
- Barry, M., (2007). “Youth Transitions: from offending to Desistance”. Journal of Youth Studies, 13(1): 121- 136.
- Berger, R., (2008). “Agency, Structure and the Transition to Disability: a case study with implications for life history research”. The Sociological Quarterly, 49: 309- 333.
- Cote, J., (2002). “The Role of Identity Capital in the Transition to Adulthood: The Individualization Thesis Examined”. Journal of Youth Studies, 5 (2): 117- 134.
- Eliason, S. R.; Mortimer, J. T. & Vuolo, M., (2015). “The Transition to Adulthood: Life Course Structures and Subjective Perceptions”. Soc Psychol Q., Sep 1, 78(3): 205–227.
- Furlong, A.; Cartmel, F.; Biggart, A.; Sweeting, H. & West, P., (2003). Youth Transitions: Patterns of Vulnerability and Processes of Social Inclusion. Edinburgh: Scottish Executive
- Goodwin, J. & O’Connor, H., (2003). “Entering Work in the 1960s: Reflections and Expectations”. Education and Training, 45 (1) (Winner of Emerald Publishing Group Outstanding Paper Award for Excellence 2004).
- Hosseini Keshavarz, M., (2016). “Theories of social pressure based on inequality of opportunities by Durkheim and Merton”. The 5th National Conference on Jurisprudence, Law and Penal Sciences. (In Persian).
- Kayani, M. & Hijazi, E., (2016). “The concept of transition to adulthood among Iranian pre-adults: cultural and social perspective”. Cultural Psychology Quarterly. 1: 51-25 (In Persian).
- Marlis, C. B. & Kriesi, I., (2011). “Transition to Adulthood in Europe”. The Annual Review of Sociology, 37: 481-503.
- Marzban, A.; Abedi, M. R. & Nilfroshan, P., (2017). “Comparison of the effectiveness of the career counseling method based on cognitive-social theory on academic self-efficacy”. Journal of Psychological Sciences, 70: 713-707. (In Persian).
- Niazi, M. & Staff, M., (2017). “Sociological explanation of the relationship between the cultural capital of the family and the social identity of the youth”. National Studies Quarterly. Number 3: 55-81(In Persian).
- Nurrouzi, H. & Rezaei, E., (2017). “Investigation of individual and social factors affecting self-image and its effect on the purchase of luxury goods”. Bi-Quarterly Journal of Consumer Studies, 2: 39-54. (In Persian).
- Onetti, W.; Carlos Ferna, J.; ´ndez-Garcı ´aID, A. C.-R. ´g., (2019). “Transition to middle school: Self-concept change. Transition to middle school: Self-concept changes”. PLoS ONE. 14(2): 1-12.
- Papanthymou, A. & Darras, M., .(2019). “Student Self-Assessment in Primary and Secondary Education in Greece and Internationally”. World Journal of Educational Research, 1: 50-75.
- Rafii, F.; Sajjadi Hezaveh, M. & Seyed Fatemi, N., (2013). “Analysis of the concept of transition from student period to working life: hybrid model”. Journal of Nursing and Midwifery Faculty of Tehran University of Medical Sciences, (Life), 1: 59-72 (In Persian).
- Rouhani, Hn,. (2017). “Introduction to cultural theory”. Strategy Quarterly, 53: 7-35 (In Persian).
- Sarukhani; B., (2018). Introduction to Family Sociology. Tehran: Soroush Publications (In Persian).
- Shamlou, S., (2013). Schools and theories in personality psychology. Tehran: Roshd. Publications (In Persian).
-  Statistical Center of Iran. (2015). Statistical Yearbook. Country Management and Planning Organization. Tehran: Presidential Office Publications (In Persian).
- Tahmasabi, R.; Ghaffari, H. & Shabani, M., (2013). “Investigation of the effects of self-belief and self-esteem on the formation of imagery in employees of Sepeh Bank”. Organizational Culture Management Quarterly, 3: 420-399, doi: 10.22059/jomc.2014.51516 (In Persian).
- Taj Mazinani, A. A. & Khani, A., (2016). “Intergenerational comparison of career and family transitions of young people and the factors affecting them (case study of people born in 1998 and 1999 in Dehgolan)”. Journal of Social Sciences, 1: 220-189 https://doi.org/10.22067/jss.v14i1.49567 (In Persian).
- Vickerstaff, S., (2001). “Learning for Life? The Post- War Experience of Apprenticeship, conference of Work, Employment and Society”. University of Nothinghum, September, 11-13. 
- Walter, A., (2006). “Regimes of youth transitions Choice, flexibility and security in young people’s experiences across different European contexts”.Young, 14(2): 119–139.
- Zakai, M., (2013). “Transition to adulthood and changing youth”. Iranian Journal of Sociology. 4(3): 3-27 (In Persian).
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 12، شماره 22
شهریور 1402
صفحه 41-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار