مک‌دونالیزه شدن و نظام سلامت: مطالعۀ تأثیر اصول چهارگانۀ مک‌دونالیزه شدن بر نظام سلامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

مک‌دونالیزه شدن فرآیندی است که در آن کنش‌های اجتماعی و شیوه‌های سازماندهی به‌طور فزاینده‌ای توسط عقلانیت شدید هدایت می‌شود؛ و تدوام عقلانیت شدید به تولید کنندگان، مصرف‌کنندگان و مدیران، ابزارهای کارآمدتر، قابل محاسبه، قابل پیش‌بینی و کنترل‌شده ارائه می‌کند تا  به اهداف موردنظر دست پیدا کنند. در این پژوهش، اصول چهارگانۀ مک‌دونالیزه شدن در ارتباط با تغییرات نظام سلامت مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که، مک‌دونالیزه شدن آگاهانه یا غیرآگاهانه سیستم مراقبت‌های بهداشتی را به طرق مختلف تحت‌تأثیر قرار داده و باعث شده است که مراقبت‌های بهداشتی نظام سلامت حول چهار محور کارایی، محاسبه‌پذیری، قابل پیش‌بینی بودن و فناوری‌های غیرانسانی شکل بگیرد. عامل کارایی منجر به شکل‌گیری کلینیک‌های دقیق، تکمیل پرسش‌نامه‌ها توسط بیماران، استفاده گسترده‌تر از دستیاران پزشکی، جراحی رباتیک و ملاقات کوتاه با پزشکان شده است. براساس اصل محاسبه‌پذیری دریافت مراقبت‌های بهداشتی توسط بیماران تابعی از هزینه و بازگشت مالی به سیستم شده و مواردی نظیر مدت اقامت و میزان پذیرش بیمار مورد توجه قرار می‌گیرد. اصل پیش‌بینی‌پذیری هم سبب شده است تمامی فرآیند درمان از ورود بیمار به مراکز درمانی تا خروج از آن، براساس یک دستورالعمل دقیق و از قبل پیش‌بینی شده انجام بگیرد که این امر منجر به فشار بیشتر بر پزشکان شده تا همۀ بیماران را یکسان درمان کنند. براساس اصل کنترل، فناوری‌های غیرانسانی شروع به مشارکت بیشتر در مراقبت‌های بهداشتی کرده‌اند. سوابق پزشکی الکترونیکی، تعاملات بین پزشک و بیماران را کنترل کرده و جایگزینی فناوری رضایت مشتری را از بین برده و به ناکارآمدی بیشتر دامن زده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

McDonaldization and the Health System: A Study of the Impact of the Four Principles of McDonaldization on the Health System

نویسنده [English]

  • Saeid Soltani-Bahram
Assistant Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Literature & Humanities, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

McDonaldization is a way in which social actions and ways of organizing are increasingly driven by hyperrationality. And the persistence of hyperrationality provides producers, consumers, and managers with more efficient, computable, predictable, and controlled means to achieve their goals. In this study, the four principles of McDonaldization in relation to changes in the health system are examined. Findings indicate that conscious or unconscious macdonalization of the health care system has affected the health system in different ways and has caused the health care system to revolve around four principles of efficiency, calcutability, predictability and inhumane technologies. To take. Efficiency has led to the formation of minute clinics, completion of questionnaires by patients, extended use of medical assistants, robotic surgery and short visit with physicians. Based on the principle of calculability of receiving health care by patients is a function of cost and financial return to the system and issues such as length of stay and patient admission are considered. The principle of predictability has also caused the whole treatment process from the patient to enter the medical centers to leave it, according to a precise and pre-predicted instruction, which has led to more pressure on physicians to treat all patients equally. Based on the principle of control, nonhumane technologies have begun to become more involved in health care. Electronic medical records have controlled interactions between physicians and patients, and the replacement of technology has eliminated customer satisfaction and increased inefficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mcdonaldization
  • Health System
  • Efficiency
  • Calculability
  • Predictability
  • Control

مراجع

- ریتزر، جورج، (1384). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی، انتشارات علمی، چاپ نهم
- ریتزر، جورج، (1399). نظریه‌های جامعه‌شناسی. ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی، چاپ هفتم.
- محسنی، منوچهر، (1379). جامعه‌شناسی پزشکی. تهران: انتشارات طهوری، چاپ ششم.
- مسعودنیا، ابراهیم، (1389). جامعه‌شناسی پزشکی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
- Collyer, F., (2015). The Palgrave Handbook of Social Theory in Health.Illness and Medicine, Palgrave Macmillan
- Dorsey, E. R. & Ritzer, G., (2016). “The McDonaldization of Medicine”. JAMA Neurol, 73(1): 15–16. (doi:10.1001/jamaneurol.2015.3449).
- Dustin, D., (2007). The McDonaldization of Social Work. Ashgate: Aldershot.
- Germov, J., (2005). Second Opinion: An introduction to Health Sociology. Oxford University Press: South Melbourne
- Harrison, S., (2002). “‘New Labour, Modernisation and the Medical Labour Process’”. Journal of Social Policy, 31: 465–485. 
- Hewison, A., (2004). “Evidence-Based Management in the NHS: Is It Possible?”. Journal of Health Organization and Management, 18(5): 336–348.
- Masoudnia, E., (2010). Medical Sociology. Tehran: University of Tehran Publication, First Edition. [in Persian].
- McGivern, G. & Fisher, M., (2010). “Medical Regulation, Spectacular Transparency and the Blame Business”. Journal of Health Organisation and Management 26: 597–610.
- McKinlay, J. & Marceau, L., (2002). “The End of the Golden Age of Medicine’ International”. Journal of Health Services Research, 32(2): 379–416.
- Mohseni, M., (2000). Medical Sociology. Tehran: Tahoori Publication, Sixth Edition. [in Persian].
- Mottram, A., (2011). ““They Are Marvellous with You Whilst You Are in but the Aftercare Is Rubbish”: A Grounded Theory Study of Patients’ and Their Carers’ Experiences After Discharge Following Day Surgery”. Journal of Clinical Nursing, 20(21–22): 3143–3151.
- Pettersen, I. J., (2001). “Implementing Management Accounting Reforms in the Public Sector: The Difficult Journey from Intentions to Effects”. European Accounting Review, 10(3): 561–581.
- Radnor, Z. J.; Holweg, M.; & Waring, J., (2012). “Lean in Healthcare: The Unfilled Promise?”. Social Science and Medicine, 74(3): 364–371.
- Ritzer, G., (2005). Contemporary Sociological Theory. Translated by: Mohsen Solasi, Elmi Publication, Ninth Edition. [in Persian]. 
- Ritzer, G., (2020). Sociological Theories. Translated by: Hooshang Nayebi, Tehran: Ney Publication, Seventh Edition. [in Persian].
- Ritzer G., (2013). The McDonaldization of Society. 7th ed. 
Thousand Oaks, CA: Sage.
- Ritzer, G., (2004). The McDonaldization Thesis. Revised New Century Edition, Sage: London.
- Ritzer, G. & Walcak, D., (1988). “Rationalization and Deprofessionalization of Physicians”. Social Forces, 67: 1–22.
- Waring, J. J. & Bishop, S., (2010). “Lean Healthcare: Rhetoric, Ritual and Resistance”. Social Science and Medicine, 71(7): 1332–1340.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 11، شماره 20
شهریور 1401
صفحه 173-195

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار