تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری فرهنگ فساد (مورد مطالعه: شهروندان نجف‌آبادی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

چکیده

مهم‌ترین ویژگی هر فرهنگ، اکتسابی بودن و تأثیر تعاملات اعضای جامعه در تولید و بازتولید آن هست. گاهی این تعاملات می‌تواند در راستای مبارزه با فساد و گاهی نیز در راستای پذیرفتن رفتارهای مفسده‌آمیز و چشم‌پوشی نسبت به آن‌ها و در نتیجه از بین رفتن قبح فساد شکل بگیرد و حالتی را در جامعه نهادینه کند که با نام «فرهنگ فساد» شناخته می‌شود. هدف این پژوهش مشخص نمودن میزان سطح فرهنگ فساد در بین مردم شهر نجف‌آباد اصفهان و نیز تبیین چرایی شکل‌گیری آن می‌باشد. این پژوهش به‌صورت کمّی و به شیوۀ پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامۀ محقق‌ساخته به انجام رسیده است. نمونه‌گیری در این تحقیق به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای بوده است. تعداد نمونه‌ها براساس جدول تعیین حجم نمونۀ لین برابر با 370 نفر مشخص گردیده است. در این تحقیق برای تحلیل نتایج از نرم ‌افزارهای SPSS و نرم‌افزار Smart PLS مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل آماری داده‌های این تحقیق نشان‌داد سه مؤلفه از بین رفتن قبح فساد، عدم تمایل به افشای فساد و به هنجار شمردن مصادیق فساد می‌تواند درمجموع 2/61% از واریانس متغیر فرهنگ فساد را تبیین کنند. آزمون فرضیات نیز نشان‌دادند که متغیرهای مستقل جمع‌گرایی، فرهنگ شهروندی، فرهنگ افشاگری و برابری جنسیتی اثر منفی بر تمایل افراد به فرهنگ فساد دارند و در مقابل عواملی چون فردگرایی و فرهنگ هدیه دادن و فردگرایی سطح تمایل مردم به فرهنگ فساد را افزایش می‌دهند. نتایج مدل‌سازی معادلۀ ساختاری واریانس محور متغیرها نشان‌داد که متغیرهای مستقل این تحقیق می‌توانند 2/45% از واریانس تمایل مردم به فرهنگ فساد را تبیین نماید. روند افزایشی فساد در ایران و پیامدهای منفی آن، این نگرانی را ایجاد می‌کند که قبح و زشتی اعمال مفسده‌آمیز از بین برود و با بهنجار شدن آن‌ها، فساد تبدیل به یک ویژگی فرهنگی شود. براساس یافته‌های این مطالعه می‌توان با اعتلای روحیۀ جمع‌گرایی و کاهش تمایلات خودمحورانه در بین مردم، آشنا ساختن آن‌ها با تکالیف و مسئولیت‌های شهروندی، مبارزه با نابرابری‌های جنستی، حمایت از افشاکنندگان فساد و نیز تشویق آن‌ها مانع شکل‌گیری فرهنگ فساد شد؛ هم‌چنین می‌توان با قانونمند کردن فرهنگ هدیه و جبران نکویی‌ها به این مهم دست‌یافت. یافته‌های پژوهش حاضر مؤید نظریۀ آنومی دورکیم و نظریۀ فشار مرتون و نظریۀ آنومی رفیع‌پور در مورد شکل‌گیری فرهنگ فساد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sociological Explanation of Factors Affecting the Formation of Corruption Culture (Case of Study: Citizens of Najafabadi)

نویسندگان [English]

  • Seyed Samad Beheshti 1
  • Mohammad Noorian Nagaf Abadi 2
1 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
2 Ph.D. Candidate Sociology, Department of Sociology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran.
چکیده [English]

The most important characteristic of any culture is its acquisition and the notion of the interactions of society members in its production and reproduction. Sometimes these interactions can be formed to fight corruption, and sometimes to accept corrupt behaviors and ignoring them; a matter that shall cause the stigma of corruption will be disappeared and institutionalized in the society that is known as the culture of corruption. The purpose of this research was to determine the level of the culture of corruption among the people of Najaf Abad city, Isfahan, and also to explain the reason for its formation. This research was carried out quantitatively via survey method using a researcher-made questionnaire approach. A multi-stage random sampling scheme was used in this study with a sample size of 370 people. Finally, the data were analyzed with SPSS and Smart PLS software. The statistical analysis showed that the three components of the disappearance of the stigma of corruption, the unwillingness to disclose corruption and the acceptance of corruption as the norm, constitute the different aspects of the culture of corruption. Hypotheses tests also showed that the independent variables of collectivism, citizenship culture, disclosure culture, and gender equality had a negative effect on people’s desire for corruption culture, and they explained a total of 45.2% of the variance of corruption culture. The increasing trend of corruption in Iran and its negative consequences create the concern that ugliness of corrupt practices will disappear and therefore, corruption will become a cultural feature as they become normalized and accepted. According to the findings of this study, by raising the spirit of collectivism and reducing self-centered tendencies among people, it is possible to familiarize them with the duties and responsibilities of citizenship, fight against gender inequalities, support whistleblowers of corruption, and also encourage them to prevent the formation of a culture of corruption.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture of Corruption
  • Individualism
  • Collectivism
  • Gender Equality
  • Disclosure
  • Gift Giving Culture
  • Citizenship Culture

مراجع

- احمدى، على‌اصغر، (1380). «عناصر آسیب‌زا در فرهنگ ایران، فردگرایى». پیوند، شماره 258:  430-435.
- احمدى، اصغر، (1389). «عوامل فرهنگى بروز فساد ادارى و موانع فرهنگى مبارزه با آن». پژوهشنامۀ فساد ادارى، زمینه‌ها و راهبردها، 52: 144-97.
- اکرمن، سوزان رز، (1385). فساد و دولت (علت ها، پیامدها و اصلاح). مترجم: منوچهر صبورى، تهران: انتشارات پردیس دانش.
- امین‌مظفر، فاروق؛ امیری‌میاندواب، شهریار؛ عباس‌زاده، محمد؛ علیزاده‌اقدم، محمدباقر، (1394). «مطالعه سیاست‌زدگی مدیران نظام آموزش‌عالی با رویکرد کیفی». پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، (7)4: 158-129.
- بهشتی، سید صمد؛ و خان‌محمدی، احسان، (1399). «بررسی وضعیت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن مطالعۀ شهروندان شهر سرپل‌‌‎ذهاب». جامعه‌شناسی کاربردی، 31(4): 72-45.
- بهشتی، سیدصمد؛ مرادی، رامین؛ و پاک‌نژاد، ناصر، (1399). «تبیین جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر ادراک فساد اداری (مورد مطالعه: ارباب رجوعان ادارات دولتی شهر یاسوج)». علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 17(2): 223-261.
- حسین‌زاده، علی‌حسین، ایمان ممبینی؛ و محمودی، زینب، (1392). «بررسی برخی عوامل مؤثر بر کنش‌های فردگرایانه». پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 2(3): 52-37.
- خلف‌خانى، مهدى، (1389). «تحلیلى بر رابطه بین سرمایۀ اجتماعى و فساد ادارى». پژوهشنامۀ فساد ادارى، زمینه‌ها و راهبردها، 9 (52): 96-55.
- رابینز، استیفن پى؛ و جاج، تیموتى اى، (1390). رفتار سازمانى. مترجمان: سیدمحمد اعرابى و محمد تقى‌زاده مطلق، جلد اول، تهران: انتشارات نوین.
- رفیع‌پور، فرامرز، (1388). سرطان اجتماعی فساد. تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.
- رفیع‌پور، فرامرز، (1387). توسعه و تضاد. چاپ هفتم، تهران: انتشارت شرکت سهامى انتشار.
- رفیعی، حسن؛ مدنی قهفرخی، سعید؛ و وامقی، مروئه، (1387). «مشکلات اجتماعی در اولویت ایران». جامعه‌شناسی ایران، 9(1): 208-184.
سخاوت، جعفر، (1373). جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی. تهران: انتشارت سمت.
- شیری، عباس؛ و الهام‌جعفر‌پور، صادق، (1397). «تأثیر فرهنگ در فساد ادارى با تأکید بر جرم ارتشاء». فصلنامه رهیافت پیشگیری، 1 (4): 50-33.
- شناسنامۀ سیاسی شهرستان نجف‌آباد، (1400). تهیه کننده: اداره سیاسی- اجتماعی فرمانداری نجف‌آباد.
- صالحى‌امیرى، سیدرضا، (1392). مفاهیم و نظریه‌هاى فرهنگى. چاپ پنجم، تهران: انتشارات ققنوس.
- صداقت‌زادگان، شهناز، (1389). «تحلیل تقدم مصالح جمعى بر منافع فردى در قالب مدل وفاق اجتماعى». مجموعه مقالات بررسى، علل و عوامل تقدم مصالح جمعى بر منافع فردى، تهران: انتشارات باز.
- فاضلی، حسین؛ هاشم زاده، داود؛ عابدی‌جعفری، حسن؛ و محدثی، حسن، (1395). نظریه‌های فساد و سلامت اداری. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، (شهرداری تهران).
- فکوهی، ناصر، (1388). «قویت اخلاق شهروندی راهی برای گذار به مردم سالاری مشارکتی». مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، 2(2): 22-7
- قرایی‌مقدم، امان‌الله، (1389). «هدیه دادن: رسمی که نخستین‌بار از ایران برخاسته است (فلسفه هدیه از دیروز تا امروز)». روزنامۀ ایران، شمارۀ ۴۶: ۲۴.
- قرنى، محمد؛ و همکاران، (1389). «بررسى و تحلیل فساد با اصول حکمرانى خوب و اثرپذیرى آن از فرهنگ سازمانى(مطالعۀ موردى: فساد ادارى)». مجموعه مقالات همایش ارتقاى سلامت ادارى، تهران: انتشارات زمان نو.
- گیدنز، آنتونى، (1386). جامع‌شناسى. مترجم: حسن چاوشیان، تهران: انتشارات نى.
- معتمدی، سیدهادی، (1386). «اولویت بندی آسیب‌ها و مسائل اجتماعی در ایران». رفاه اجتماعی، 6(24): 347-327.
- ممتاز، فریده، (1381). انحرافات اجتماعی، نظریه‌ها و دیدگاه‌ها. تهران: شرکت سهامی انتشارات بهینه.
- نجفی‌کلوری، مقصود؛ گودرزی، محمود؛ فراهانی، ابوالفضل؛ و اسماعیلی بیدهندی، حسن، (1391). «عوامل مؤثر در بروز فساد در سازمان‌های ورزشی، مطالعه موردی: فساد اداری در فدراسیون جمهوری اسلامی ایران نشریۀ مدیریت ورزشی». 14: 12-109.
- نجفى‌توانا، على، (1389). جرم‌شناسى. چاپ ششم، تهران: انتشارات آموزش و سنجش.
- میرفردی، اصغر؛ مختاری، مریم؛ فرجی، فروغ و دانش‌پذیر، هومان، (1394). بررسی تأثیر فرهنگ شهروندی بر میزان گرایش به قانون گریزی (مورد مطالعه: شهر یاسوج). پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 4 (2): 19-1.
- فاطمی‌نیا، سیاوش، (1386). «فرهنگ شهروندی: محصول و محمل حاکمیت خوب، سازمان کارا و شهروند فعال». فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 7 (6): 35-58.
- گنجی، محمد؛ نیازی، محسن؛ و عسکری‌کویری، اسما، (1393). «تحلیلی بر فرهنگ شهروندی با تأکید بر آموزش‌های شهروندی». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 4 (12): 100-75.
- همتی، رضا؛ و احمدی، وکیل، (1393). «تحلیل جامعه‌شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تعیین کنندۀ آن (مطالعۀ موردی: شهر ایوان)». فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 18، صص: 182-139.
محسنی‌تبریزی، علیرضا، (1396)، جامعه‌شناسی بالینی (مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی مداخله‌گر و درمان‌مدار). جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
- موحدمجد، مجید؛ خشنود، حسن؛ و معاون، زهرا، (1400). «تحلیل گفتمان انتقادی فساد در مطبوعات ایران دهۀ 90». پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 10(19): 43-70.
- AbbasZadegan, S. M., (1383). Administrative Corruption. Cultural Research Office, Tehran.
- Ackerman, S. R., (2020). Corruption and Goverment: Causes, Consequences, and Reform. Translated by: Manouchehr Sabouri, Tehran: Pardis Danesh Publications. .(In Persian).
- Ahmadi, A., (2010). “Cultural factors of the occurrence of administrative corruption and cultural obstacles to fight against it”. Administrative Corruption Research, Fields and Strategies, 52: 97-144, (In Persian).
- Ahmadi, A. A. (2001). “Harmful elements in Iranian culture, individualism”. Link, 258: 430-435, (In Persian).
- Beheshty, S. S. & Khanmhammadi, E., (2020). “Investigating the Status of Perceptions of Corruption and Related Factors in Sarpol-e-Zahab City”.Journal of Applied Sociology, 31(4): 45-72, (In Persian).
- Beheshty, S. S.; Moradi, R. & Paknejhad, N., (2019). “The Sociological explanation of social factors affecting the perception of corruption (Case study: clients of government offices in yasouj)”. Journal of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 17(2): 223-261, (In Persian).
- Brunetti, A. & Weder, B., (2003). “A free press is bad news for corruption”. Journal of Public economics, 87 (7-8): 1801-1824.
- Dimant, E. & Tosato, G., (2018). “Causes and effects of corruption: what has past decade’s empirical research taught us? A survey”. Journal of economic surveys, 32(2): 335-356.
- Fakuhi, N., (2008). “The strength of citizenship ethics is a way to transition to participatory democracy”. Journal of Iranian Social Studies, 3 (2): 1-15, (In Persian). 
- Farough,  A. M.; Amiri, S.; Abbaszadeh,M. & Alizadehaghdam, M. B, (2015). “The politicization of higher education system managers with qualitative approach, Ministry of Science”. Research and Technology, 4(7): 129-158, (In Persian).
- Fatemi Nia, S., (2007). “Itizenship Culture: Incarenate Good Governance, Efficiency Organization and Active Citizen”. Social Welfare Quarterly, 7(26): 35-58. (In Persian).
- Fazli, H.; Hashemzadeh, D.; Abedi Jafari, H. & Mohaddasi, H., (2015). Theories of corruption and administrative health. Tehran: Tehran City Planning and Studies Center. (Municipality of Tehran), (In Persian).
- Ganji, M.; Niazi, M. & Askari Kaviri, A., (2013). “An analysis of citizenship culture with an emphasis on citizenship education”. Urban Sociological Studies, 4 (12): 75-100, (In Persian).
- Giddens, A., (2007). Sociology. Translated by: Hassan Chavoshian, Tehran: Ni Publications, (In Persian).
- Gold, S. N., (1980). “Relations between level of ego development and adjustment pattern in adolescents”. Journal of Personality Assessment, 44(6): 630-638.
- Hemati, R. & Ahmadi, V., (2017). “Sociological explanation of citizenship culture and its component”. Social development and welfare planning, 6(18): 139-183, (In Persian).
- -Hofstede, G., (2001). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations. Sage publications.
- Homan, P., (2019). “Structural sexism and health in the United States: A new perspective on health inequality and the gender system”. American Sociological Review, 84(3): 486-516.
- Hosseinzadeh, A. H.; Mahmoudi, Z. & Mombeni, I., (2014). “The Study of Some Effective Factors on Individualistic Actions”. Ministry of Science, Research and Technology, 2(3): 37-52, (In Persian).
- Iwasaki, I. & Suzuki, T., (2012). “The determinants of corruption in transition economies”. Economics Letters, 114(1): 54-60.
- Jordan, J., (2016). “World tours and the summer Olympics: Recent pitfalls under the foreign corrupt practices act in the areas of gifts, entertainment, and travel”. Fordham J. Corp. & Fin. L., 21: 295.
- Jureidini, R., (2017). “Transnational culture of corruption in migrant labour recruitment”. Migration Research Leaders’ Syndicate, 67.
- Khalafkhani, M., (2009). “An analysis of the relationship between social capital and administrative corruption”. Research Journal of Administrative Corruption, Fields and Strategies, 9(52): 55-96, (In Persian).
- Lambsdorff, J. G. (2006). “Measuring corruption–the validity and precision of subjective indicators (CPI)”. Measuring corruption, 81: 81.
- Merton, R. K., (1968). Social Theory and Social Structure. New York: The Free Press.
- Mirfardi, A.; Mokhtari, M.; Faraji, F. & Daneshpazir, H., (2015). “A Study of The impact of citizenship culture on Tendency Toward Law- Breaking (The Case of Yasouj city)”. Strategic Research on Social Problems in Iran, 4(2): 1-19, (In Persian).
- Mohammadi, A.; Zargar, A. A. & Amini, A. A., (2018). “Explaining the effects of corruption in the non-fulfillment of citizenship rights in the Islamic Republic of Iran; Challenges and Solutions”. Medical Law, 12(6): 151-140.(In Persian).
- Mohseni Tabrizi, A., (2016). Clinical Sociology (an introduction to interventional and therapeutic sociology). first volume, Tehran: Tehran University Press, second edition, (In Persian).
- Motamedi, H., (2007). “To make priority of social problems in iran”.Social Welfare Quarterly, 6(24): 327-347, (In Persian).
- Movahedmajd, M.; Khoshnod, H. & Moaven, Z., (2020). “Critical Discourse Analysis of Corruption in the Iranian Press of the 1990s”. Ministry of Science, Research and Technology, 10(91): 43-70, (In Persian).
- Mumtaz, F., (2011). Social deviations, theories and perspectives. Tehran: Optimum Publishing Company. (In Persian).
- Najafi Tawana, A., (2010). “Criminology. Sixth edition”. Tehran: Education and Assessment Publications, (In Persian).
- Najafikolori, M.; Goodarzi, M.; Farahani, A. & Esmaeli Bidhendi, H., (2012). “Effective Factors of Corruption in Sport Organizations (Case Study : Football Federation of I. R Iran)”. Journal of Sport Management, 14(12): 109-122, (In Persian).
- Park, H., (2003). “Determinants of Corruption: A Cross-National Analysis”. Multinational Business Review, 11(2): 29-48.
- Political birth certificate of Najaf Abad city. (2020). Produced by the Political-Social Department of Najaf Abad Governorate, (In Persian).
- Qaraei Moghadam, A. A., (2010). “Giving a gift: a formality that arose for the first time from Iran (philosophy of gifting from yesterday to today)”. Iran Newspaper: 4624, (In Persian).
- Qorani, M. & Colleagues, (2009). Investigation and analysis of corruption with principles of good governance and its effectiveness from organizational culture (case study: administrative corruption). Proceedings of the Conference on Promotion of Administrative Health. Tehran: Zaman Noo Publications, (In Persian).
- Rafiei, H.; Madani-GHahfarokhi, S. & Vameghi, M., (2008). “Priorities of social problems in iran”. Iranian Journal of Sociology, 9(1): 184-208, (In Persian(
- Rafipour, F., (2008). Development and Conflict, 7th Edition. Tehran: Publishing Company, (In Persian).
- Rafipour, F., (2009). Social cancer of corruption. Tehran: Publishing company, second edition, (In Persian).
- Salehi Amiri, S. R., (2012). Cultural concepts and theories; Fifth edition, Tehran: Phoenix Publications, (In Persian).
- Saquella, S., (2016). “Culture of Corruption and the Contagion Effect: Evidence from Italy”. Master of Science in European Economy and Business Law. Final dissertation in Industrial Organisation, supervisor Professor Elisabetta Iossa. 
- Sedaghat Zadegan, S., (2009). Analyzing the Priority of Collective Interests over Individual Interests in the Form of Social Consensus Model. A Collection of Research Rrticles, the Causes and Factors of the Priority of Collective interests over Individual Interests. Tehran: Open Publications, (In Persian).
- sekhavat, J., (2011). Sociology of social deviations. Tehran” Samit Publishing House, (In Persian).
- Seleim, A. & Bontis, N., (2009). “The relationship between culture and corruption: A cross‐national study”. Journal of Intellectual capital,165-184.
- Shiri, A. & Jafarpour Sadegh, E. (2017). “The effect of culture on administrative corruption with an emphasis on the crime of bribery”. Prevention Approach Quarterly, 1(4): 33-50, (In Persian).
- Song, X. & Cheng, W., (2012). “Perception of corruption in 36 major Chinese cities: Based on survey of 1,642 experts”. Social Indicators Research, 109(2): 211-221.
- Stephen, P. R. & Timothy, A. J., (2011). Organizational behavior. Translated by: Seyyed Mohammad Arabi and Mohammad Taghizadeh Mutlaq, the first volume, Tehran: Navin Publications, (In Persian).
- Swamy, A.; Knack, S.; Lee, Y. & Azfar, O., (2001). “Gender and corruption”. Journal of development economics, 64(1): 25-55.
- Transparency International. (2008). Retrieved from http://www.transparency.org
- Transparency international. (2011). Corruption perception Index (CPI). Retrieved from http:// www.transparency.org/cpi2011/in_detail#myAnchor1
- Transparency international. (2013). Global Corruption Barometr 2013 (the global coalitation against corruption). 
- Transparency international. (2014). Corruption perception Index (CPI). Retrieved from http://cpi.transparency.org/cpi2013/results/
- UNDP., (2008). A User’s Guide to Measuring Corruption. Retrieved from
- UNODC., (2004). The Global Programme Against Corruption UN Anti-Corruption Toolkit. Retrieved From
- Williams, J. W. & Beare, M. E., (1999). “The business of bribery: globalization, economic liberalization, and the “problem” of corruption”. Crime, Law and Social Change, 32(2): 115-146.
- Yadav, G. J., (2005). “Corruption in developing countries: Causes and solutions”. In: A Paper presented at Global Blues and Sustainable Development: The Emerging Challenges for Bureaucracy, Technology and Governance, a conference of the International Political Science Association (IPSA) Research Committee, 4: 23-24.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 11، شماره 20
شهریور 1401
صفحه 99-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار