بررسی رابطه احساس محرومیت نسبی و بزهکاری نوجوانان (مطالعه تطبیقی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم‌آباد و یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه یزد

2 استادیار بخش تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

این مقاله به بررسی رابطه احساس محرومیت نسبی و بزهکاری در بین دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم­آباد و یزد می­پردازد و درصدد بررسی مکانیسم‌های تأثیرگذار احساس محرومیت نسبی بر بزهکاری نوجوانان است. چارچوب مفهومی این تحقیق شامل دیدگاه ساختارگرایی اجتماعی، دیدگاه فرآیندهای اجتماعی و دیدگاه تضاد است. برای این منظور با استفاده از روش پیمایش 402 نفر از دانش‌آموزان سال اول و سوم دبیرستان‌های (دوره متوسطه دوم) شهرهای خرم‌آباد و یزد در سال تحصیلی 96-1395 به شیوه نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به‌دست‌آمده و ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده است. میزان پایایی پرسش‌ها با ضریب آلفای کرونباخ تعیین شده است و اعتبار تحقیق از نوع اعتبار محتوایی است. داده­های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزارهایSpss  و Amos مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته­اند. نتایج آزمون همبستگی نشان می­دهد که متغیرهای احساس محرومیت نسبی و بزهکاری بین پاسخگویان شهر یزد رابطه معناداری داشته است. درصورتی‌که این رابطه در بین پاسخگویان شهر خرم‌آباد غیر معنادار بوده است. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون نشان داده است متغیرهای غضب اخلاقی و آنومی بیشترین تأثیر را در تبیین متغیر بزهکاری در میان پاسخگویان شهر خرم­آباد و یزد داشته­اند. به‌طوری‌که به‌ترتیب 7/33 درصد و 9/42 درصد از تغییرات متغیر میزان بزهکاری را به تفکیک هر شهر مورد تبیین قرار داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study the relationship between the feeling of relative deprivation and juvenile delinquency (Comparative study of high school students in Khorramabad and Yazd)

نویسندگان [English]

  • sohella kordalivand 1
  • mohammad mobaraki 2
1 yazd university
2 yazd university
چکیده [English]

This article examines the relationship between the feeling of relative deprivation and delinquency among high school students in Khorramabad and Yazd. It seeks to examine the mechanisms that affect the relative deprivation of juvenile delinquency.The conceptual framework of this research includes the perspective of social structuralism, the perspective of social processes and the perspective of conflict. For this purpose, 402 high school students from Khorramabad and Yazd were surveyed in a multi-stage cluster sampling method during the academic year of 2016-2017. The sample size was obtained using the Cochran formula and the data collection tool was a researcher made questionnaire. The reliability of the questions is determined by the Cronbach's alpha coefficient and the validity of the research is of content validity type. The data were analyzed using Spss and Amos software.The results of correlation test showed that there was a significant relationship between the feelings of relative deprivation and delinquency among respondents in Yazd. This relationship was not meaningful among respondents in Khorramabad city. Also, the results of regression showed that the variables of moral outrage and anomy had the most effect in explaining the variance of delinquency among respondents in Khorramabad and Yazd. So that, Respectively, 33.7% and 42.9% of the variation in the amount of delinquency in each city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feeling of Relative Deprivation
  • Delinquency
  • Moral Outrage
  • Normative Commitment
  • Anomie
  • Discontent
  • Informal Social Control

مراجع

ابوالمعالی، خدیجه (1389). نظریه‌های جرم‌شناسی و بزهکاری با تأکید بر شناخت اجتماعی، چاپ اول، تهران: ارجمند.
احمدی، حبیب (1392). جامعه‌شناسی انحرافات، چاپ ششم، تهران: سمت.
آبر‌‌کرامبی، نیکلاس؛ هیل، استفن؛ اس‌‌ترنر، برایان (1370). فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه پویان، حسن، جلد دوم، تهران: انتشارات چاپخش.
آلبو کردی، سجاد (1389). بررسی و مقایسه الگوهای ارتباطی خانواده، نظارت والدین و ساختار خانواده در نوجوانان پسر بزهکار و غیربزهکار. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره خانواده، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
جوانمرد، کرم­اله (1390). پایگاه اجتماعی اقتصادی خانواده و بزهکاری نوجوانان، چاپ اول، تهران: جامعه‌شناسان.
چلبی، مسعود (1390). تحلیل اجتماعی در فضای کنش، چاپ دوم، تهران: نی.
سیدمن، استیون (1393). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، (ترجمه‌ی جلیلی،‌ هادی)، چاپ هفتم، تهران: نی.
صادقی فر، مهدی (1389). «عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر به بزهکاری و راهکارهای پیشگیری از آن»، فصلنامه علمی-ترویجی مطالعات پیشگیری از جرم، سال پنجم، شماره شانزدهم، 86-114.
صدیق سروستانی، رحمت‌‌الله (1390). آسیب‌شناسی اجتماعی-جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، چاپ هفتم، تهران: سمت.
عربی، علی (1395). کاوش فرآیندهای اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر در بین جوانان شهر کرج - به‌سوی یک نظریه زمینه‌ای، رساله دکترا جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز.
قاضی طباطبایی، محمود؛ سیفی، علیرضا؛ مشتاق، روشنک (1391). «سهم ساختار و یادگیری اجتماعی در بزهکاری نوجوانان در شهر تهران (مورد مطالعه: پنج منطقه‌ی حاشیه‌نشین)»، مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی در ایران، جلد 4، 193-214.
لهسائی­زاده، عبدالعلی (1391). «بررسی نقش محرومیت نسبی در افزایش خشونت‌های شهری مناطق حاشیه‌نشین مورد مطالعه: شهر کرمانشاه»، مطالعات شهری، سال دوم، شماره 3: 64-21.
محسنی تبریزی، علی‌رضا؛ درویش ملا، محمدحسین (1387). «سنجش میزان احساس محرومیت نسبی و محرومیت نسبی دراکی نوجوانان (مورد مطالعه شهر تهران)»، مطالعات جامعه‌شناختی، شماره 34، 73-98.
مدنی قهفرخی، سعید (1394). ضرورت مبارزه با فقر و نابرابری در ایران، چاپ اول، تهران: آگاه.
مرادی، گلمراد؛ سعیدی­پور، بهمن (1389). «بررسی نقش محرومیت نسبی در ایجاد رفتار جمعی جوانان شهر کرمانشاه بر اساس نظریه تعامل‌گرایی بلومر»، مجله علوم اجتماعی دانشکده‌‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال هفتم: شماره 2، 163-191.
مهدی­پور خراسانی، ملیحه (1390). مطالعه تطبیقی میزان سرمایه اجتماعی در بین افراد بزهکار و غیربزهکار شهر یزد، پایان‌نامه ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد.
Bernburg, J, G., Thorlindsson, T., Sigfusdottir, I. D. (2009). “Relative Deprivation and Adolescent Outcomes in Iceland: A Multilevel Test”. Social Forces. 1-29.
Chen, X. (2015). “Relative deprivation and individual well-being”. IZA World of Labor, 1-10.
Džuverovic, N. (2013). “Does more (or less) lead to violence? Application of the relative deprivation hypothesis on economic inequalityinduced conflicts”. CIRR XIX, (68), 115-132.
Gunnarsdottir, S., Hensing, G., Povlsen, L., Petzold, M. (2015). “Relative deprivation in the Nordic countries-child mental health problems in relation to parental financia stress European Journal of Public Health”. Oxford University Press, 26, 2, 277-282.
Horne, A. (2009). The effct of relative deprivation on delinquency: an assessment of juveniles. B. A. University of Central Florida. 1-36.
Howard Brown, F. (2014). “Relative Deprivation, Opportunity and Crime: A Study of Young Men’s Motivations for Committing Burglary”. London School of Economics and Political Science. 1-481.
Ige, K. (2014). The Absolute-Relative Deprivation Dichotomy in Estimating Variations in Reaction to Inequality: Comparing Antecedents of Collective Action among Disadvantaged Groups. University of Zululand P/B, 87-101.
Matsueda, R., Grigoryeva, S. (2011). Social Inequality, Crime, and Deviance. University of Washington, 1-63.
Siegel, Larry J. (2016). Criminology: Theories, Patterns, and Typologies, Wadsworth, Inc. web: http://www.thomsonriights.com.
Villa, E., Salazar, A. (2013). “Poverty traps, economic inequality and incentives for delinquency”, Cuadernos de Economía, 32(61), 753-786.
Zelinsky, T. (2012). “Changes in Relative Material Deprivation in Regions of Slovakia and the Czech Republic”. Department of Regional Science and Manageme Faculty of Economics Technical University Slovakia, Panoeconomicus, 3. 335-353.
 
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 7، شماره 13
اسفند 1397
صفحه 1-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار