بررسی تأثیر دین‌داری بر تجربه احساس شرم و حیای شهروندان (مطالعه موردی: شهروندان 15 سال به بالای شهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

2 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه

3 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این مقاله شناخت رابطه دین­داری با تجربه احساس شرم و حیای شهروندان است، دین­داری با چهار شاخص «اعتقادی، مناسکی، عاطفی و پیامدی» به عنوان متغیر مستقل پژوهش و تجربه احساس شرم با شاخص‌های، حس شرم و حیای فردی شامل «بازدارندگی، حیای درونی و شرم بیرونی» و حس شرم و حیای اجتماعی شامل «ترسِ از دست دادنِ اعتبار اجتماعی» متغیر وابسته تحقیق می­باشند؛ و پاسخ به این سؤال است که: آیا دین­داری شهروندان بر تجربه احساس شرم و حیای آن­ها تأثیر دارد؟ اگر اثر و رابطه­ای وجود دارد تبیین اجتماعی و جامعه‌شناختی آن چگونه خواهد بود؟ جامعه آماری پژوهش حاضر، شهروندان 15 سال به بالای شهر اصفهان است و نمونه آماری آن، تعداد 388 نفر، معین شد و با استفاده از نظریات جامعه‌شناسان و دیگر نظریه‌پردازان اقدام به طراحی و تدوین پرسشنامه و توزیع و جمع­آوری آن بین افراد نمونه آماری گردید، برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات نیز از نرم‌افزار spss و جهت بررسی تأثیرپذیری متغیر تجربه حس شرم و حیا از دین­داری، از رابطه همبستگی استفاده شد، نتایج تحقیق نشان می­دهد بین دین­داری و هم­چنین هر یک از ابعاد چهارگانه آن با میزان حس شرم و حیای شهروندان رابطه معناداری وجود دارد. لذا پیشنهادِ اقدام، برای تقویت دین­داری و مؤلفه­های آن، جهت ارتقای اخلاق اجتماعی می­گردد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Religious Effect on the Experience of Citizens' Shame (Case study: Citizens 15 years old up to Isfahan city)

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Samieyan 1
  • shapour behyan 2
  • masoud kianpou 3
1 Dehaghan Azad University, Sociology
2 Assistant Professor Azad University of Mobarakeh
3 Assistant Professor University of Esfahan
چکیده [English]

The purpose of this paper is to identify the relationship between religiosity with the experience of shame of citizens; Religiosity is the independent variable with four indicators: "belief, ritual, emotional and outcome" and experiencing the feeling of shame is the dependent variable of the study with indicators of “sense of personal shame” including inhibition, inner shame and outer shame and “sense of social shame” including fear of losing social credit. The study statistical society is the over 15 years citizens of Isfahan city and the statistical sample were determined 388 individuals using Cochran formula. The questionnaires were designed and were distributed among individuals of statistical sample by using sociological theories of Rosenberg, Durkheim, Hirsch and other theorists. To analyze the data SPSS software was used and to check the effect of experience of sense of shame variable from religiosity, the correlation relationship was used. The results show that there is a significant relationship between religiosity and also any of its four indicators with sense of shame of citizens. So in order to improve social morality, action for reinforcement of religiosity and its indicators is suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sense of shame
  • religiosity
  • inhibition sense of shame
  • sense of inner shame
  • sense of outer shame

مراجع

قرآن کریم.
نهج­البلاغه.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1388). تاریخ ابن خلدون ج 2 و 1، مترجم: عبدالمحمد آیتی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
احمدی، حبیب (1384).  جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: سمت.
امیری، زهرا (1384). رابطه دینداری و سرمایه اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، منتشرنشده.
بانکی پور فرد، امیرحسین (1394). کتاب حیا، انتشارات حدیث راه عشق.
پسندیده، عباس (1383). پژوهشی در مفهوم حیا، دارالحدیث، قم.
پسندیده، عباس(1394). کتاب غنچه­های شرم (نگاهی نو به مفهوم حیا)، ناشر: دارالحدیث قم.
حسنی، محمدرضا (1394). شرمساری بازپذیرکننده و بزهکاری، رساله دکتری دانشگاه مازندران، منتشرنشده.
خسروپناه، عبدالحسین (1383). کلام جدید، قم: مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه قم، چاپ سوم
رفیع­پور، فرامرز (1388). کندوکاوها و پنداشته­ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رمضانی، عباس (1394). کتاب (حیا از منظر قرآن و حدیث)، انتشارات کتاب تارای شهر ری.
ساروخانی، باقر (1376). درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان، جلد اول.
ستوده، هدایت‌الله (1378). آسیب‌شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور.
سراج­زاده، سید حسن و پویانفر محمدرضا (1383). «رابطه دینداری با آنومی و ... دانشجویان»، مجله مسایل ایران، دوره 1387، شماره 63: 71-105.
صدوق ابی جعفر، عیون اخبارالرضا (1404). مترجمان: مستفید حمیدرضا، غفاری علی­اکبر، ناشر صدوق.
صدیق سروستانی، رحمت‌اله و قیصری، عباس (1388). «نقش سرمایه اجتماعی در الگوی پلیس اجتماع محور»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 1(1): 11-1.
طریحی، فخر­الدین (1375). مجمع­البحرین، مصحح: حسینی، سید احمد، ناشر کتاب‌فروشی مرتضوی چاپ سوم.
تمیمی، عبد­الواحد و ابوالفتح، ناصرالدین (1392). غرر­الحکم و دررالکلم، مترجم سید هاشم رسولی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
علوی، لیلا (1390). بررسی عمل در حوزه عمومی در رابطه با میزان تجربه احساس شرم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا، منتشر نشده.
علیزاده، سکینه (1377). «درآمدى بر مطالعات مردم‌شناسى دین»، نمایه پژوهش، شماره 5 و 6: 43-56.
علیوردی­نیا، اکبر و حسنی، محمدرضا (1392). «نقش عواطف اخلاقی در پیشگیری از بروز جرم»، مجله کارآگاه، سال 6، دوره2: 30-9.
عمید، حسن (1371). فرهنگ عمید، تهران: چاپ هشتم، انتشارات امیرکبیر.
قاسم­خانی، حسین (1390). کتاب «وقتی شرم بیمار می­کند»، انتشارات «راز نهان».
قاضی مرادی، حسن (1387). در ستایش شرم، چاپ پنجم، تهران: نشر اختران.
قضاعی، قاضی (1383). شهاب­الاخبار (کلمات قصار پیغمبر خاتم)، مترجم: سید جلال‌الدین حسینی ارموی، قم: دار­الحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1363). مرآه­العقول، مصحح: هاشم رسولی، تهران: دار­الکتب­الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحارالانوار، تصحیح جمعی از محققان، چ دوم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
محققیان. زهرا (1388). جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: پرتوی خورشید.
محمدی­ری­شهری، محمد (1384). میزان­الحکمه، ج 3، دار­الحدیث، قم.
مفید، محمد بن محمد (1364). امالی، ترجمه استاد ولی حسین، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
ممتاز، فریده (1381)، انحرافات اجتماعی، نظریه­ها و دیدگاه‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
نووی دمشقی، ابی ذکریا (1419)، ریاض­الصالحین، ترجمه عبدا... خاموشی هروی، ناشر دارالوفا.
Afrashi, A. (2011). “Semantic Analysis of Shame in Persian: A cognitive and Cultural Perspective”, Emotion, Cognition, Communication conference, 23-25 June, University of Cyprus and Sorbonne Nouvelle, Nicosi
Lewis, H. B. (1971). Shame and guilt in neurosis, International Rosenberg.Morris, "The self -concept:social product and social force", published is social psycoholo gy Edited by Rosenberg and Turnter' Basic Bookd'1981.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Shott, S. (2009). “Emotion and Social Life: A Symbolic Interactionist Analysis”, The American Journal of Sociology, Vol. 84, No. 6 (May, 1979), 1317-1334, Published by: The University of Chicago Press..
Svensson, R.; Frank, M. W.; Lieven, J. R. P. and Gerben J. N. B. and Wim, B. (2013). “Moral emotions and offending: Do feelingsof anticipated shame and guilt mediate the effect of socialization on offending?”, European Journal of Criminology, 10(1): 22-39.
Tangney, J. P. (1995). “Recent empirical advances in the study of shame and guilt”. American behavioral scientisi, 38: 1132-1145.
Ttofi, M. M. and David P. F. (2008). “Reintegrative Shaming Theory.Moral Emotions Reintegrative Shaming Theory”, Moral Emotions, aggressivebehavior, Vol. 34: 352-368.
 
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 6، شماره 11
اسفند 1396
صفحه 75-101

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار