مطالعه‏‌ی جامعه‌‏شناختی ارتباط تعامل و تأثیر اجتماعی با مصرف غذاهای غیرخانگی مورد مطالعه: شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

چکیده

م
مصرف غذاهای غیرخانگی، به‌موازات تغییرات گسترده در سازمان کار و زندگی اجتماعی، ضمن تجربه‏ی رشد چشمگیر، به دغدغه‏ی‌ مهم و روزانه‏ی بسیاری از ساکنان عموماً پرمشغله‏ی شهرهای بزرگ تبدیل‌شده است. مطالعه‏ی حاضر با هدف بررسی ارتباط تعامل اجتماعی و تأثیر اجتماعی با میزان مصرف غذاهای غیرخانگی نگاشته شده است. در این راستا، از رویکردهای نظری؛ تمایز (بوردیو)، تأثیر اجتماعی (کلمن) و مکانیسم‏های روابط اجتماعی (پیرس) استفاده شده است. مطابق با این رویکردها، تجارب غذایی به عنوان یکی از معرف‌های اصلی پایگاه اجتماعی و حتی هویتی، بیش از پیش ابعاد اجتماعی پیدا کرده است. این مطالعه به روش پیمایش و در میان شهروندان بالای 15 سال ساکن شهر تبریز که 409 نفر از آنها به شیوه‏ی نمونه‌گیری طبقه‏ای (از مناطق ده‌گانه‏ی شهر تبریز) برای مطالعه انتخاب شده‌اند، انجام شده است. براساس نتایج تحلیل‏های دومتغیره، ارتباط تعامل اجتماعی و میزان مصرف غذاهای غیرخانگی غیرمعنادار، اما همبستگی تأثیر اجتماعی و میزان مصرف غذاهای غیرخانگی معنادار و مثبت بوده است. همچنین سن (به شکل منفی)، جنس (به‌نفع مردان) و منطقه‏ی مسکونی (به‌نفع مناطق مرفه) با میزان بالای مصرف غذاهای غیرخانگی در رابطه بوده است. براساس تحلیل‏های رگرسیونی، تأثیرات هر دو متغیر مستقل (تعامل اجتماعی و تأثیر اجتماعی) در کنار تأثیرات متغیرهای زمینه‏ای شامل؛ سن، جنس و منطقه‏ی مسکونی، همگی جزو تأثیرات معنادار بوده و 5 متغیر مذکور 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده‏اند که در این میان، اهمیت نسبی متغیر تأثیر اجتماعی بیشتر از سایر متغیرها بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sociological Study of the Relationship between Social Relation and Influence with the Consumption of Food away from Home (The Case of 15 Years Old and Over Citizens of Tabriz)

نویسندگان [English]

  • Tavakkol Aghayari Hir 1
  • Mohammad Abbaszadeh 2
  • Ebrahim Mohammadpour 3
1 Faculty Member/ University of Tabriz
2 Faculty Member/ University of Tabriz
3 M.A. in Social Research/University of Tabriz
چکیده [English]

Consumption of foods away from home, corresponding to drastic changes at work organization and social life, beside of remarkable increase, has been a daily life challenge for many busy residents of today's large cities. Present study aimed at investigating the relationship between social relation and influence with the amount of food consumed away from home. To this end, distinction (Bourdiue), social influence (Kelman), and mechanisims of social relations (Pierce) have been utilized as the theoritial frameworks. According to these approaches, food-related experiences, as an important indicator for socio-economic and even identity status, have been increasingly acquired social meaning. The study has been done using the survey method among 15 years old and over individuals of Tabriz city, which 409 of them have been chosen by the use of stratified sampling technique, as the study sample.
According to bivariate analyses, "social relations" was not, and "social influence" was statistically correlated with quantity of food consumed away from home. Age (negatively), Sex (In favor of men), and residence place (in favor of well-off districs) are related to volume of food consumed away from home. According to regression analysis’ results, both of independent vrariables, including; social relations and social influence, have shown statistically positive and significant effects on dependent variable, after contoroling for background variables's effects such as; age, sex, and residence place. Five mentioned variables could explain around 21 percent of variations in dependent variable. Social influence’ effect was more important comparing to other effects in the final fitted regression model. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Food away from home
  • social relations
  • social influence
  • Tabriz

مراجع

آقایاری هیر، توکل (1389)، جمعیت و تغذیه: بررسی روند تحولات جمعیتی خانوار و تأثیر آن بر مصرف غذا در ایران طی سال‏های 85-1363. پایان‌نامه دکتری تخصصی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
بهزادفر، مصطفی و طهماسبی، ارسلان (1392)، «شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان‌های شهری: نمونه مورد مطالعه سنندج»، فصلنامه علمی- پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، 10(25): 28-17.
ترابی، مجید؛ یارمحمدی، ایوب ؛ مصطفایی، شایان؛ قلی، زهرا؛ رازانی، سمیرا و میری هزاوه، سعیده سادات (1393)، «بررسی رابطه نگرش و باورهای تأثیرگذار در مصرف غذای آماده در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان»، مجله تحقیقات نظام سلامت، 10(3): 508-500.
جوکار، محبوبه (1393)، «مدرنیته، تغییر سبک زندگی و کاهش جمعیت در ایران»، پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده، 2(2): 69-39.
دادیپور، سکینه؛ مدنی، عبدالحسین؛ قنبرنژاد، امین؛ صفریمرادی، علی؛ امانی، فیروز؛ حسینی، مرضیه و یگانه، حمیده (1393)، «عوامل مرتبط با مصرف غذاهای آماده در شهر بندرعباس: یک مطالعه مبتنی بر جمعیت»، آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 2(2): 86-77.
علیزاده اقدم، محمدباقر (1389)، «تحلیل جامعه‌شناختی سبک غذایی شهروندان تبریزی»، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، 12(44): 318-285.
فکوهی، ناصر (1387)، «انسان‌شناسی خوراک: نگاهی به مفهوم غذاهای قومی-جماعتی»، مجموعه مقالات سمینار خوراک و فرهنگ، تهران: مهرنامگ، 38-21.
قادرزاده، امید و احمد غلامی احمد (1392)، «مطالعۀ کیفی دلالت‌های معنایی غذا و تناول آن نزد زنان»، نشریۀ زن در توسعه و سیاست، 11(2): 169 -153.
قنبران، عبدالحمید و جعفری، مرضیه (1393)، «بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه- تهران)»، نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 7: 64-57.
کوهی، کمال؛ مبارک بخشایش، مرتضی و عبدی چایکندی، رباب (1392)، «بررسی میزان گرایش دانشجویان به فست‌فودها و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه اخلاق زیستی، 3(8): 185-157.
گنجی، محمد و حیدریان، امین (1393)، «سرمایه فرهنگ و اقتصاد فرهنگ (با تأکید بر نظریه‌های پیر بوردیو و دیوید تراسبی)»، فصلنامه راهبرد، 23(72): 97-77.
نیک‌عهد، مهدی؛ زارع شاه‌آبادی، اکبر؛ اسکندری‌فرد، امیرمختار و امیری، فاطمه (1394)، «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و اقتصادی بر مصرف‌گرایی (مورد مطالعه: زنان بالای 15 سال شهر ملایر)»، فصلنامه جامعه‌شناسی سبک زندگی، 1(2): 244-211.
Aksoydan, E. (2007), “Hygiene Factors Influencing Customers Choice of Dining-Out Units: Findings from a Study of University Academic Staff”, Journal of Food Safety, 27(3): 300-316.
Anderson, S. (2013), “The Effects of Social Interactions on Consumption: A Test of Social Facilitation”, The Huron University College Journal of Learning and Motivation, 51(1): 1-13.
Bargiota, A.; Pelekanou M.; Tsitouras A. and Koukoulis G. (2013), “Eating Habits and Factors Affecting Food Choice of Adolescents Living in Rural Areas”, Hormones, 12 (2): 246-53.
Bourdieu, P. (1986), “The Forms of Capital”,InRichardson J. E. (Ed.), Handbook of Theory of Research for the Sociology of Education. Translated by Richard Nic. USA: Greenwood Press. Chapter 2, Pp. 46-58. 
Brindal, E. (2010), Exploring Fast Food Consumption Behaviours and Social Influence, PhD Dissertation, Faculty of Health Sciences, the University of Adelaide.
Chu, S. (2009), Determinants of Consumer Engagement in Electronic Word-of-Mouth in Social Networking Sites, PhD Dissertation, The University of Texas at Austin
Douglas, M. (1984), Food in the Social Order: Studies of Food and Festivities in Three American Communities, Volume 9. London and New York: Russell Sage Foundation.
Dreze, J. and Amartya, S. (1989). Hunger and Public Action. Oxford: Oxford University Press.
Edwards, J.S. (2013), “The Foodservice Industry: Eating Out is More than Just a Meal,” Food Quality and Preference, 27(2): 223-229.
Epter, A. (2009), Eating Out in Modern American Society: Why Do People Make the Choice to Eat Outside the Home?, M.Sc. Thesis, University of Vermont.
Galejs, I. (1973), Social Interaction of Preschool Children, PhD Dissertation, Iowa State University.
Guthrie, J.F.; Lin B.H. and Frazao E. (2002), “Role of Food Prepared Away from Home in the American Diet, 1977-78 Versus 1994-96: Changes and Consequences,” Journal of Nutrition Education and Behavior, 34(3): 140-150.
Higgs, S. and Thomas J. (2016), “Social Influences on Eating”, Current Opinion in Behavioral Sciences, 9: 1-6.
Kamphuis, Carlijn B. M.; Tessa Jansen: Johan P. Mackenbach and Frank J. van Lenthe (2015). “Bourdieu’s Cultural Capital in Relation to Food Choices: A Systematic Review of Cultural Capital Indicators and an Empirical Proof of Conceptm”, PLoS ONE, 10(8): 1-19.
Kelman, H.C. (1958), “Compliance, Identification, and Internalization: Three Processes of Attitude Change,” Journal of Conflict Resolution, 2(1): 51-60.
Kocevski, J. and Risteski M. (2012), “Eating Out on Vacation”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 44: 398-405.
Lahsaeizadeh, A. (2001), “Sociological Analysis of Food and Nutrition in Iran”, Nutrition & Food Science, 31(3): 129-135.
Matsumoto, D. (2009), The Cambridge Dictionary of Psychology, Cambridge: Cambridge University Press.
Pliner, P., Mann, N. (2004), “Influence of Social Norms and Palatability on Amount Consumed and Food Choice”, Appetite, 42(2): 227-237.
Rook, D.W. (1985), “The Ritual Dimension of Consumer Behavior”, Journal of Consumer Research, 12(3): 251-264.
Steinberg, L., and Monahan, K. C. (2007), “Age Differences in Resistance to Peer Influence”, Developmental Psychology, 43(6): 1531-1543.
Sutton, D. E. (2001), Remembrance of Repasts: An Anthropology of Food and Memory. Oxford: Berg.
Vesnaver, Elisabeth and Heather H. Keller (2011). “Social Influences and Eating Behavior in Later Life: A Review”, Journal of Nutrition in Gerontology and Geriatrics, 30(1): 2-23.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 6، شماره 10
شهریور 1396
صفحه 85-108

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار