رسانه، درونی‌سازی هنجارها و تصور از بدن: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

تصور از بدن به‌عنوان پدیده مورد توجه در سال‌های اخیر تحت تأثیر زمینه‌های فرهنگی و فناورانه قرار دارد. پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی رابطه­ی رسانه و درونی‌سازی هنجارها با تصور از بدن در میان دانشجویان دانشگاه گیلان است. چارچوب نظری مبتنی بر آرای تامپسون، کش و فمینیست­ها بوده و با استفاده از روش پیمایش در نمونه‌ی 400 نفری صورت گرفته است. در این پژوهش از مقیاس‌های استاندارد نگرش فرهنگی اجتماعی نسبت به ظاهر تامپسون و هینبرگ و مقیاس استاندارد تصور از بدن توماس کش استفاده شده است. یافته­ها نشان دادند که بین متغیرهای میزان مصرف رسانه و درونی­سازی هنجارهای رسانه­ای و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی و تصور از بدن رابطه­ی معناداری وجود دارد. ولی بین متغیرهای جمعیت‌شناختی از قبیل پایگاه اقتصادی اجتماعی، سن و وضع تأهل با متغیر تصور از بدن رابطه­ی معناداری مشاهده نشد. ضرایب تأثیر استاندارد مدل رگرسیونی نشان دادند که قوی­ترین پیش‌بینی‌کننده‌های متغیر وابسته (تصور از بدن) به‌ترتیب متغیرهای درونی­سازی هنجارهای رسانه­ای، درونی­سازی هنجارهای فرهنگی­اجتماعی، مصرف رسانه­ای و فشار هنجاری از جانب مردان می­باشند؛ بنابراین، رسانه‌ها به تنهایی در تصویرسازی از بدن نقش نداشته و معیارها و ارزش‌های فرهنگی جامعه نیز در این مسئله سهیم هستند. پیوند بین رسانه‌ها به‌عنوان عامل مدرن با ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی جامعه به‌عنوان عامل سنتی با نقش تقویت کننده رسانه‌ها در درونی سازی معیارهای زیبایی ترکیب شده و قالب جدیدی از ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی را شکل داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Media, internalization of norms and body image (A study among the Students of Guilan University)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amin Kanani 1
  • fatmeh razaghi 2
چکیده [English]

In recent years, body image has been considered as a phenomenon influenced by cultural and technological contexts. This study aimed to investigate the relationship between the media and internalization of norms and body image among female students of the Guilan University. The theoretical framework is mainly based on the ideas of Thompson, Thomas Cash and feminist's point of view. This study was conducted using a quantitative method and survey with 400 samples. Tompson and Heinberg’s Standard measures of socio-cultural attitudes towards appearance and body image scale had been used. Findings indicate that there is a significant relationship between media consumption and internalization of media and socio cultural norms and body image. But there isn’t any significant relationship between demographic variables such as socioeconomic status, age and marital status. The standard impact factor of regression model showed that the strongest predictors of dependent variables (body image) were: internalization of media and sociocultural norms, media consumption and normative pressure from men. Thus body image is not just the consequence of media, and also, cultural values and other criteria play significant role in this issue. The links between the media as a modern factor and cultural values and norms of society as a traditional factor has been mixed in the internalization of beauty criteria and formed new cultural and social values.

کلیدواژه‌ها [English]

  • body image
  • media consumption
  • internalization of media norms
  • internalization of cultural norms

مراجع

آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن (1381)، «بدن به مثابه رسانه هویت». مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره چهارم، شماره­ی 4: 57-75.
امامی غفاری، مهدیه؛ ملکی، امیر و زاهدی، محمدجواد (1394)، «تصور از بدن و پذیرش اجتماعی آن (مطالعه‌ای تجربی در میان دانشجویان دختر دانشگاه پیان نور تهران)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 4(4): 571-591.
بنت، اندی (1386)، فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمه­ی لیلا جوافشانی، حسن چاوشیان، انتشارات اختران.
بودریار، ژان (1390)، جامعه­ی مصرفی (اسطوره‌ها و ساختارها)، ترجمه­ی پیروز ایزدی، انتشارات ثالث.
تامپسون، جان (1390)، «جنبه­های انتقال فرهنگی، ترجمه­ی ضیا تاج­الدین»، نشریه­ی نامه­ی فرهنگ، شماره‌ی 20: 138-143.
ذکایی، محمدسعید (1387)، جامعه‌شناسی جوانان ایران، مؤسسه­ی انتشارات آگه.
ریاحی، محمداسماعیل (1390)، «بررسی تفاوت­های جنسیتی در میزان رضایتمندی از تصور از بدن»، فصلنامه‌ی زن در توسعه و سیاست، 9(3): 50-33.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی­پور، صمد؛ میرمحمدتبار، سید احمد و افشار، سیمین (1394)، «تحلیل نقش رسانه‌های اجتماعی در گرایش به سبک زندگی نوین در بین جوانان ایرانی». دو فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال چهارم. شماره 6: 33-60.
رضایی، احمد؛ اینانلو، مینا و فکری، محمد (1389)، «مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی در بین دختران دانشگاه مازندران»، مطالعات راهبردی زنان، 12(47): 141-170.
سفیری، خدیجه؛ سید میرزایی، محمد و آذری ایدگر، حکیمه (1392)، «بررسی جامعه­شناختی مقایسه مدیریت بدن بین زنان و مردان». فصلنامه زن و جامعه. سال چهارم. شماره 3: 47-62
عمید، حسن (1382)، فرهنگ فارسی عمید. انتشارات امیرکبیر، جلد دوم، ص 19.
فتحی، سروش و رشتیانی آذر (1392). «اندام‌های مشابه در جهان مشابه؛ بررسی نقش جهانی‌شدن در مدیریت بدن». مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره سوم: 79-88
قاسمی، سمیه (1389)، عوامل مؤثر بر گرایش افراد به جراحی زیبایی با تأکید بر جنسیت (مطالعه‌ی ‌موردی زنان و مردان 18-55 ساله‌ی شهر تهران)، پایان‌نامه­ی کارشناسی ارشد.
کرمی، محمدتقی و جمالی، سحر (1394)، «تجربه‌ها و انگیزه‌های دختران از مدیریت بدن در شهرستان رضوانشهر»، مطالعات راهبردی زنان، 18(69): 137-173.
کوهی نصرآبادی، محسن؛ واحدیان، مرتضی و غیوری ثالث، ساعده (1394)، «عوامل مؤثر بر خودآرایی زنان در سبک زندگی مدرن (مورد مطالعه: شهر کاشان) (1394)»، فصلنامه جامعه­شناسی سبک زندگی، 1(1): 137-175.
مختاری، مریم و عنایت، حلیمه (1388). «نظریه مبنایی جامعه‌پذیری دوران کودکی و تصور بدنی زنان: بررسی زنان تحت عمل جراحی زیبایی بینی در شهر شیراز». مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 7(1): 7-30.
مختاری، مریم و عنایت، حلیمه (1390)، «نقش نگرش­های جنسیتی در پیدایش تصور بدنی زنان». فصلنامه زن در توسعه و سیاست، 9(3): 67-87.
مقیمیان، مریم؛ سلمانی، فاطمه و آذربرزین، مهرداد (1391)، «بررسی ارتباط رضایت از تصویر ذهنی از جسم و رشته‌ی تحصیلی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد». فصلنامه­ی پژوهش رفتاری، 7(25): 71-64.
موحد، مجید؛ محمدی، نورالله و حسینی، مریم (1390). «مطالعه­ی رابطه­ی بین رسانه­ها و تصور از بدن و عزت نفس با عمل و تمایل به آرایش»، فصلنامه­ی مطالعات زنان، 9(2): 160-133.
Bayer, K. (2004), The anti-aging trend: Capitalism, Cosmetics & mirroring the spectacle, communication, culture and technology program. Georgetown University.
Cash, T. F. (2000), The Multidimensional Body-Self Relations Questionnaire Users’ Manual. Available from the author at www.body-images.com.
Cash, T. F. (2002), Beyond traits: Assessing body image states. In T.F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.), Body Images: A Handbook of Theory, Research, and Clinical Practice (pp. 163-170). NY: Guilford Press.
Cepance, D. (1999), Facial cosmetic surgery: voices, Women's choices. University of Manitoba
E.Van. Vorden, K. (2012), Media effect on body image: examining media exposure in broader context of internal and other social factor. University of central Florida, American communication Journal.
Gordon, M. K. (2008), Media Contributions to African American Girls Focus on Beauty and Appearance: exploring the consequences of sexual objectifications. Psychology of Women Quarterly. 32(3): 245-256.
Grogan, S. (2000), Body Image, in Jane M. Ussher Ed. Women’s Health, Leicester: The British Psychological Society: 356-363.
Haliwell, E.; Helen, M. and Tischer, I. (2011), Are contemporary media Images which seem to display women as sexually empowered actually harmful to women? Psychology of women Quarterly.
Heinberg, L. J.; Thompson, J. K. and Stormer, S. (1995), Development and validation of the sociocultural attitudes towards appearance questionnaire. Int. J. Eat. Disord., 17: 81–89. doi:10.1002/1098-108X(199501)17:13.0.CO;2-Y.
Lodewyk, K. R. (2009), Fostering Critical Thinking in Physical Education Students, Journal of physical education, recreation& Dance. Volume 80, Issue 8, 12-18.
Lodewyk, K. R. and Philip, S. (2016), Associations between anxiety, self-efficacy, and outcomes by gender and body size dissatisfaction during fitness in high school physical education Physical Education and Sport Pedagogy Vol. 21 , Iss. 6.
Sepulveda, Ana R. and Calado M. (2012), Westernization: The Role of Mass Media on Body Image and Eating Disorders, in Ignacio Jáuregui-Lobera Relevant Topics in Eating Disorder. Avalabel at: www.intechopen.com
Thompson, j.kedin, Heinberg.j. Leslie (1999), the media influence on body image, Disturbance & eating disorder. Journal of social issues:339-353
Yanover, T. (2008), eating problem, body Image disturbances, and academic achievement, Us National library of medicine national Institutes of health.41 (2): 184-7.v
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 6، شماره 10
شهریور 1396
صفحه 1-27

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار