مطالعه نقش مداخله‌گرایانه سازه عزت نفس در تأثیرگذاری دینداری بر هراس اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 کارشناس ارشد رشته جامعه‌شناسی دانشگاه تبریز

چکیده

هراس اجتماعی یکی از انواع اختلال‌های اضطرابی است که مشخصه بارز آن، ترس از حضور در جمع و اجتناب از انجام فعالیت‌های روزمره در حضور دیگران است که فرد در سنین مختلف ممکن است با آن مواجه شود. در این زمینه، عوامل مختلفی می‌توانند با آن در ارتباط باشند که در این مقاله تلاش شده است به بررسی برخی عوامل، از جمله نقش دینداری در تأثیرگذاری بر عزت‌نفس به‌تبع آن بر هراس اجتماعی پرداخته شود.
    روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری موردمطالعه شامل کلیه جوانان 29-15 سال در مناطق ده­گانه شهر تبریز به تعداد 430098 نفر می‌باشد که از این تعداد، 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده است.
    نتایج آزمون دو متغیره بین هراس اجتماعی و عزت‌نفس نشان داد: تأثیر عزت‌نفس بر هراس اجتماعی، تأثیری معنادار با ضریب همبستگی 322/0- است. همچنین، از بین دو بعد سازه دینداری که در این تحقیق به قالب فرضیه مطرح‌شده بود، بعد اعتقادی با ضریب همبستگی 134/0 مورد تأیید قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نیز نشان می‌دهد که تأثیر مستقیم دینداری بر هراس اجتماعی 182/0 و معنادار می‌باشد. تأثیر مستقیم عزت نفس بر هراس اجتماعی 341/0- و معنادار می‌باشد. همچنین، دینداری از طریق عزت‌نفس تأثیری معنادار بر روی هراس اجتماعی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Studying the interventionist role of self-esteem constrcut in the effect of religiosity on social phobia

نویسندگان [English]

  • mohammad abasszadeh 1
  • mohammadbagher alizadeh 1
  • arezo mousavi 2
چکیده [English]

Social phobia is one of the anxiety disorders characterized by fear of being with the others and avoid doing everyday activities in the presence of other people. It may happen at different ages. There are several factors associated with it. In this article, we attempt to examine some factors, including the role of religion in influencing self-esteem and as a result its effect on social phobia.
The method of the research is a survey and the statistical population includes the whole 15-29 year old youth in ten zones of Tabriz. They were 430098 people of whom 384 youths were chosen through Cochran formula and using stratified random sampling method.
The results of bivariate tests between social phobia and self esteem show that self esteem had a significant effect on social phobia. It correlation coefficient was -0.322. Also, of the two constructs of religion, raised in the study as hypotheses, faithfulness was approved with a 0.134 correlation coefficient. The results of the path analysis also show that the direct impact of religion on social phobia is significant (0.182). A direct effect of self-esteem on social phobia is also significant ( -0.341). The results also show that religiosity has a significant effect on social phobia through self-esteem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social phobia
  • Self-Esteem
  • religiousity
  • youth
آقاپور، اسلام و حاتمی، علی (1389)، بررسی رابطه بین جهت­گیری مذهبی با بهداشت روانی خانواده؛ مطالعه موردی: خانواده‌های ساکن شهر شیراز. پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره‌ی اول.
آقاخانی، نازیلا؛ خانجانی، زینب؛ محمد علیلو، مجید و حامدی، محمدحسین (1390)، مقایسه میزان اثربخشی درمان‌های گروهی در اختلال فوبی اجتماعی: سه روش روان‌درمانی رفتاری و رفتاری شناختی، مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و دوم، شماره چهارم.
بهرامی‌احسان،‌ هادی و تاشک، آناهیتا (1383)، ابعاد رابطه میان جهت­گیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهت­گیری مذهبی، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و چهارم، شماره 2.
توزنده جانی، حسن؛ نجات، حمید و کمال­پور، نسرین (1386)، مقایسه­ی اثربخشی تکنیک‌های حساسیت­زدایی تدریجی، جرات­آموزی و ترکیب آن‌ها در درمان بیماران مبتلا به اختلال هراس اجتماعی، اندیشه و رفتار، دوره­ی دوم، شماره 6.
جعفری، اصغر؛ صدری، جمشید و فتحی اقدم، قربان (بی­تا)، رابطه بین کارایی خانواده و دینداری و سلامت روان و مقایسه آن بین دانشجویان دختر و پسر، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، جلد 6، شماره­ی 22.
داداش­زاده، حسین؛ یزداندوست، رخساره؛ غرایی، بنفشه و اصغرنژاد، علی‌اصغر (1388)، مقایسه­ی اثربخشی درمان شناختی- گروهی و مواجه درمانی در اختلال اضطراب اجتماعی، فصلنامه علمی‌- پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال چهارم، شماره 137.
دادستان، پریرخ (1378)، روانشناسی مرضی تحولی: از کودکی تا بزرگسالی، چاپ دوم، نشر سمت.
ریاحی، محمداسماعیل و بنی­اسدی، محمدرضا (1387)، بررسی اثرات دینداری و جهت­گیری دینی بر سلامت روان دانشجویان دانشگاه مازندران، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
شجاعی زند، علیرضا (1384)، مدلی برای سنجش دینداری در ایران. مجله جامعه­شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1.
شهنی­ییلاق، منیجه؛ موحد، احمد و شکرکن، حسین (1383)، رابطه علی بین نگرش‌های مذهبی، خوش‌بینی، سلامت روانی و سلامت جسمانی در دانشگاه شهید چمران اهواز، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دوره سوم، سال 11، شماره 1 و 2.
طاهری­فر، زهرا؛ فتی، لادن و غرایی، بنفشه (1389)، الگوی پیش‌بینی هراس اجتماعی در دانشجویان بر پایه مؤلفه‌های شناختی- رفتاری، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی، سال شانزدهم، شماره 1.
عبدی، رضا؛ بیرشک، بهروز؛ محمود علیلو، مجید و اصغرنژاد، علی­اصغر (1385)، سوگیری تعبیر در اختلال هراس اجتماعی. فصلنامه علمی_ پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال اول، شماره 4.
غرایی، بنفشه؛ احمدوند، افشین؛ اکبری دهقی، اشرف و زنوزیان، سعیده (1387)، بررسی ارتباط سلامت روان با مذهب درونی و بیرونی در شهر کاشان. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال سوم، شماره 10.
کرمی، جهانگیر؛ زکی­یی، علی و رستمی، سمیرا (1391)، نقش باورهای فراشناختی و خودکارآمدی در پیش­بینی هراس اجتماعی دانش­آموزان پسر سال سوم متوسطه شهر کرمانشاه، مجله­ی روانشناسی مدرسه، دوره­ی 1.
محمدپور، نیر (1390)، مطالعه جامعه­شناختی گرایش زندانیان (مرد) نسبت به اعمال عدالت ترمیمی ‌و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی زندان تبریز)، پایان­نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تبریز.
محمدی، نوراله و سجادی­نژاد، مرضیه سادات (1386)، رابطه نگرانی از تصویر بدنی، ترس از ارزیابی منفی و عزت نفس با اضطراب اجتماعی، فصلنامه علمی- پژوهشی روان­شناسی دانشگاه تبریز، سال دوم، شماره­ی 5.
مسعودنیا، ابراهیم (1388)، بررسی رابطه بین عزت‌نفس و اضطراب اجتماعی در دانشجویان دوره کارشناسی. دو ماهنامه علمی- پژوهشی دانشور رفتار/ روانشناسی بالینی و شخصیت، دانشگاه شاهد، شماره 37.
میچل، راس (1372)، روانشناسی ترس، ترجمه علی بهرامی‌ و امیر راسترو، انتشارات رهنما.
هاشمی‌نصرت­آباد، تورج؛ باباپورخیرالدین، جلیل و بهادری خسروشاهی، جعفر (1391)، نقش سرمایه روانشناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی، پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، دوره اول، شماره 4.
همیلتون، ملکم (1377)، جامعه­شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: تبیان.
Alfano, Candice A. (2005), Does negative play a causal role in social phobia among adolescents?. Dissertation for Doctory of philosophy, university of Maryland, Callege Park.
Crum, R. M. and Pratt, L. A. (2001), Risk of heavy drinking and alcohol use disorders in social phobia. American Journal of Psychiatry, 158: 1693-1700.
Erozkan, Atilgan. (2011), Investigation of social anxiety whit regards to anaxiety sensitivity, self-esteems and interpersonal sensitivity. Elementary education online, 10(1), 338-347.
Izgic, F.; Akyuz, G.; Dogan, O. & Kugu, N. (2004), Social phobia among university students and its relation to self-esteem and body image. Canadian Journal of Psychiatry, 49(9), 634-630.
Khazaeenezhad, B., Talebianezhad, M. R. (2009), Self-esteem and cognitive-affective reading-based coursesin an EFL context, Jal, Vol. 12, No. 2, 69-83.
Pfeifer, S. (Waelty, Ursula. (1999), Anaxiety, deprestion, and religiosity-ancontrolled clinical study. Mental Health, Relion Culture, Volume, Number1, 35-45.
Romm,Kristin Lie. (2010), Depression, Social anaxiety and self-esteem in first episode psychosis, Servise of dissertation submitted to the faculty of medicine university of oslo,No, 1171.
Zaeema, R. A.; Nasreen, B.; Riaz A. & Sarwat, J. K. (2013), Social Anaxiety in adolwscents: Does Self esteem matter?. Institute of clinical psychology, University of Karachi, Pakistan, 91-98