مطالعۀ زندگی روزمرۀ دلارفروشان در سبزه‌میدان تهران؛ مقاومت از نوع زندگی روزمرۀ اقتصادی در سبزه‌میدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس‌ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه، گروه ارتباطات، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

هم‌گام با سنت مطالعات فرهنگی به مثابه یک علم میان‌رشته‌ای که در ظاهر به پدیده‌های پیش‌پا افتاده توجه می‌کند و لایه‌هایی از یک پدیده را کنار می‌زند تا به عمق و معنی نهفته در آن دست پیدا کند، در اینجا نیز به پدیدۀ دلارفرشی در سبزه‌میدان بازار تهران به‌عنوان یکی از عناصر اقتصادی و به‌ظاهر بی‌اهمیت، اما تأثیرگذار در زندگی روزمرۀ مردم در بخشی از شهر تهران پرداخته شده است. این پدیده تاکنون از توجه محققان مغفول مانده است؛ با این‌که ظاهراً افراد در آنجا مشغول معاملۀ دلار هستند، اما لایه‌های پنهانی در آن نهفته است، که ازطریق کنجکاوی مطالعات فرهنگی آن‌ها را آشکار کرده‌ایم. این پژوهش با استفاده از روش قوم‌نگاری و مشاهدۀ مشارکتی انجام شده است؛ بر این‌اساس روش قوم‌نگاری را به شیوۀ پیشِ‌رو به‌کار برده شده است؛ جمع‌آوری اسناد، مشاهده، و مصاحبۀ نیمه‌ساخت یافته. با 11 نفر از افراد حاضر در میدان مصاحبه انجام شد، که با استفاده از نظریات بوردیو و سایر نظریه‌پردازان حوزۀ مطالعات فرهنگی داده‌ها تحلیل و نتایج پیشِ‌رو به‌دست آمد؛ قماربازان دارای فرهنگ درون گروهی خاصی هستند، که آنان را از بازاریان قدیمی متمایز می‌سازد. این فرهنگ درون‌گروهی در شیوۀ لباس پوشیدن، صحبت کردن، راه‌رفتن و تمامی کردارهای آنان قابل‌ملاحظه است. آنان فاقد سرمایه‌های کافی فرهنگی و اقتصادی  برای ورود به بطن بازار هستند و به‌همین دلیل نظام فرهنگی بازار و رویداد فرهنگی کسب و کار اجازۀ ورود چنین افرادی را به داخل خود نمی‌دهد و نتیجتاً یک سبک زندگی خاص در حاشیۀ جریان اصلی کسب و کار در بازار تهران شکل‌گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Everyday Life of Dollar Sellers in Sabzeh Meydan, Tehran; Resistance in Everyday Economic Life

نویسندگان [English]

  • Hamid Abdollahyan 1
  • Ahmad Kahrobaee 2
1 Professor, Department of Communication, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 M.A. in Cultural and Media Studies, Department of Communication, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This paper examines the phenomenon of dollar selling in Sabzeh-Meydan (green square), near Tehran Bazaar. Dollar sellers exhibit and introduce some interesting elements to the economic activities around Bazaar that are fit to be dealt with from a cultural studies point of view. The phenomenon of dollar selling is a unique event in terms of its content; in other words, there are layers of power and resistance behind the phenomenon of selling dollars, which is tried here to be carefully examined. This research uses the ethnographic method to collect its data.  The data in fact come from participatory observation. To collect data an emphasis was placed on document collection, direct observation in the field, and conducting semi-structured interviews. The interviews were conducted with 11 samples in the field, and the following results were obtained using the theories of Bourdieu and related theorists in the field of cultural studies. The data analysis and interpretation show that dollar-selling practice and exhibit a resistance but rather a cultural resistance in the field.  Regardless of the business values involved, dollar sellers in Sabzeh-Meydan express an independent identity, and by showing lifestyle they are trying to express resistance against the dominant cultural values of Tehran’s Bazaar. In addition, dollar sellers redefine themselves in relation to the government and refuse to accept the dominant patterns of economic behavior set forth by the government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sabzeh-Meydan
  • Resistance
  • Power
  • Tehran’s Bazaar
  • Culture
  • Identity

مراجع

- آریان‌فر، حمیدرضا، (1389). سرگذشت بازار بزرگ تهران، بازارها و بازارچه‌های پیرامون آن در دویست سال اخیر. تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
- استیلر، دن. تونکیس، فرن، (1390). جامعه بازار و نظریه اجتماعی مدرن. ترجمۀ حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
- بوردیو، پیر، (1380). نظریه کنش: دلائل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمۀ مرتضی مردیها. تهران: نقش و نگار.
- پاک‌سرشت، سلیمان؛ حسینی، حاتم؛ و اینانلو، مینا، (1391). «تحلیل تماتیک رفتارهای بدنی در بین دختران و زنان تهرانی». فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 8 (28): 147-169.
- توسلی، غلامعباس، (1387). «جامعه‌شناسی فرهنگی بوردیو». در: ع. کاظمی، مطالعات فرهنگی مصرف فرهنگی و زندگی روزمره ایرانی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران.
- جلایی پور، حمیدرضا؛ و محمدی، جمال، (1387). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نی.
- جنکینز،ریچارد، (١٣٨٥). پییربوردیو. ترجمۀ لیلاجوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
- حاتم‌نیا، شهرام، (1390). «فرهنگ کسبۀ فرش‌فروشان سرای بوعلی در بازار تهران». فصلنامه فرهنگ مردم ایران، 25: 69-84
- حسینی‌قمی، مژگان، (1393). «تغییرات ساخت اجتماعی بازار تهران». رسالۀ دکتری رشتۀ مسائل اجتماعی ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- حسینی‌قمی، مژگان؛ و رضایی، مریم، (1395). «پیوند بازار مسجد: انسجام اجتماعی در بازار تهران». پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 5 (15: 4): 19-48
- حسین‌زاده‌راد، کاوه، (1388). «آیا مقاومت در برابر قدرت امکان‌پذیر است». فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی، 8: 119 -128.
- حمیدی، نفیسه؛ اباذری، یوسف؛ و صادقی، سهیلا، (1387). «احساس ناامنی در تجربۀ زنانه از زندگی روزمره». پژوهش زنان، 6 (1): 75-103.
- روجک، کریس، (1390). مطالعات فرهنگی. ترجمۀ پرویز علوی، تهران: ثانیه.
- ریترز، جرج، (1374). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
- رجبی، آزیتا، (1386). ریخت‌شناسی بازار. تهران: آگه.
- عنایت، حلیمه؛ و سروش، مریم، (1388). «میزان و نوع مقاومت زنان در رویارویی با ساختار قدرت در زندگی روزمره ». پژوهش زنان، 7 (2): 85-112. 
- کاظمی، عباس، (1384). «پروبلملتیک زندگی روزمره در مطالعات فرهنگی و نسبت آن با جامعه ایرانی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، جلد 1، 4: 149-123.
- کرسول، جان، (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار.
- گرنفل، مایکل، (1388). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو. ترجمۀ محمدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
- محبوبی‌آرانی، حمیدرضا؛ و جمالی، عباس، (1399). «آگامبن و فوکو: حاکمیت یا قدرت؟». دو فصلنامۀ فلسفی شناخت، پژوهشنامۀ علوم انسانی، 1/82: 195-215.
- محمدی، بیوک، (1390). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- میلز، سارا، (1388). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی، تهران: هزارۀ سوم.
- نگری، آنتونیو؛ و هارت، مایکل، (1391). امپراتوری. ترجمۀ رضا نجف‌زاده، تهران: قصیده سرا.
- نظری،علی اشرف، (1391). سوژه، قدرت و سیاست. تهران: آشیان.
- نوابخش، مهرداد، و کریمی، فاروق، (1388). «واکاوی مفهوم قدرت در نظریات میشل فوکو». فصلنامۀ علوم‌سیاسی، 3: 49-64.
- نویسنده نامعلوم، (1327). «ورقی از تاریخ طهران: سبزه‌میدان و مجمع دار الصنایع». مجلۀ یادگار، 9 و 10: 59-70.
- وبر، ماکس، (1393). اقتصاد و جامعه. ترجمۀ عباس منوچهری‌ و مهرداد ترابی‌نژاد و مصطفی عمادزاده، تهران: سمت.
- Alasuutari, P., (2006). “Is Globalization Undermining the Sacred Principles of Modernity?”. in: Mimi White and James Schwoch (Eds.), Questions of Method in Cultural Studies, Malden: Blackwell Publishing. 
- Arianfar, H., (2009). The history of Tehran’s Grand Bazaar, the markets and bazaars around it in the last two hundred years. Tehran: Iranology Foundation (in Persian).
- Bob, F., (1979). “Capital & Class”. Published 3 Times a Year by the Conference of Socialist Economists, Autumn 1979: 80.
- Bourdieu, P., (2001). Theory of action: practical reasons and rational choice. Translated in Persian by Morteza Mardiha. Tehran: Naqsh and Negar (in Persian).
- Braun, V. & Victoria, C., (2006). “Using thematic analysis in psychology”. Qualitative Research in Psychology, 3 (2): 83.
- Creswell, J., (2012). Qualitative survey and research design. Translated by Hassan Danaei Fard and Hossein Kazemi. Tehran: Safar (in Persian).
- De Certeau, M., (1993). Walking in the City, in the Practice of Everyday Life. (S. Rendall, transl.), Berkeley: University of California Press: 91-110.
- Enayat, H. & Soroush, M., (2008). “The level and type of women’s resistance in facing the power structure in everyday life”. Women’s Research, 7(2): 85-112 (in Persian).
- Grenfell, M., (2008). Pierre Bourdieu’s key concepts. Translated by Mohammad Mehdi Labibi, Tehran: Afkar (in Persian).
- Griller, R., (1996). “The Return of the Subject? The Methology of Pierre
Bourdieu”. in: Critical Sociology, 22 (1): 1966.
- Hamidi, N.; Abazari, Y. & Sadeghi, S., (2007). “The feeling of insecurity in women’s experience of everyday life”. Women’s Research. 6 (1): 75-103 (in Persian).
- Hatem Nia, Sh., (2018). “The business culture of the carpet sellers of Bu-Ali Sector of Tehran’s Bazaar”. Quarterly Journal of Iranian People’s Culture, 25: 69-84 (in Persian).
- Hosseini Qomi, M., (2013). Changes in the social construction of Tehran Bazaar. Doctoral thesis on Iran’s social problems. Tehran: Shahid Beheshti University (in Persian).
- Hosseini Qomi, M. & Rezaei, M., (2015). “Mosque-Bazaar linkage, social cohesion in Tehran’s Bazaar”. Strategic Researches On Security And Social Order, 5 (15, Issue 4): 19-48 (in Persian).
- Hosseinzadeh Rad, K., (2009). “Is it possible to resist power?”. Political Science Quarterly, 8: 119-128 (in Persian).
- Jalaipour, H. & Mohammadi, J., (2009). Late theories of sociology. Tehran: Ney Publishers (in Persian).
- Jenkins, R., (2007). Pierre Bourdieu. Translated by: Lila jo-afshani and Hassan Chavoshian, Tehran: Ney Publishers (in Persian).
- Kazemi, A., (2006). “The problematic of everyday life in cultural studies and its relationship to Iranian society”. Cultural Studies and Communications, 1 (4): 123-149 (in Persian).
- Keshavarzian, A., (2007). Bazaar and State in Iran: The Politics of the Tehran Marketplace. Cambridge: Cambridge University Press.
- Mahboubi Arani, H. & Jamali, A., (2019). “Agamben and Foucault: Sovereignty or Power? Bi-quarterly journal of the philosophy of cognition”. Bulletin of Human Sciences, 82/1: 195-215 (in Persian).
- Mills, S., (2008). Conversation. Translated by: Fattah Mohammadi, Tehran: Hazare Sevvom (in Persian).
- Minson, J., (1980). “Strategies for socialist? Foucault’s conception of power”. Economy & society. 9: 8.
- Mohammadi, B., (2013). Introduction to qualitative research method. Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies (in Persian).
- Navabakhsh, M. & Karimi, F., (2008). “Analyzing the concept of power in the theories of Michel Foucault”. Political Science Quarterly, 3: 49-64 (in Persian).
- Nazari, A. A., (2012). Subject, power and politics. Tehran: Ashian (in Persian).
- Negri, A. & Hart, M., (2011). Empire. Translated by Reza Najafzadeh. Tehran: Qaseeda Sara (in Persian).
- Pakserasht, S.; Hosseini, H. & Inanloo, M., (2011). “Thematic analysis of physical behaviors among Tehrani girls and women”. Quarterly Journal of the Iranian Association for Cultural and Communication Studies, 8 (28): 147-169, (in Persian)
- Rajabi, A., (2016). Morphology of the market. Tehran: Agah Publication (in Persian).
- Ritters, G., (1995). Sociological theories in the contemporary era. Translated by Mohsen Thalasi, Tehran: Elmi Publication (in Persian).
- Rojak, C., (2018). Cultural studies. Translated by Parviz Alavi, Tehran: Saniyeh Publishers (in Persian).
- Stiller, Dan. T., F., (2011). Market society and modern social theory.Translated in Persian by: Hossein Ghazian, Tehran: Ney publication (in Persian).
- Tavasli, Gh. A., (2009). “Bourdieu’s cultural sociology”. in: Abbas Kazemi, Cultural studies of cultural consumption and Iranian everyday life. Tehran: Academic Jihad Publications, Tehran branch: 99-106 (in Persian).
- Unknown author (1948).” A page from the history of Tehran: Sabzeh Meydan and Majma Dar-ol-Sana-ye”. Yadgar Magazine, 9 &10: 59-70 (in Persian).
- Weber, M., (2014). Economy and society. Translated by: Abbas Manouchehri, Mehrdad Torabinejad and Mostafa Emadzadeh, Tehran: Samt Publishers (in Persian).
- White, M. & Schwoch, J., (Eds.), (2006). Questions of Method in Cultural Studies. Malden: Blackwell Publishing. 
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 11، شماره 20
شهریور 1401
صفحه 285-322

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار