مصرف‌گرایی و عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر آن در بین جوانان شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آیت‌اله بروجردی (ره)

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

3 کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آیت‌اله بروجردی

چکیده

مصرف پدیده‌ای جدید نیست اما تنها در عصر حاضر در مقیاس وسیعی ظاهر و به امری فراتر از رفع نیاز تبدیل شده است. دراین‌بین، جوانان به دلیل روحیات منحصربه‌فرد و تنوع‌طلب، کارگزاران عمده و مصرف‌کنندگان فعال جامعه محسوب می‌شوند. از آنجایی که مصرف‌گرایی می‌تواند پیامدهای منفی گسترده‌ای در پی داشته باشد، با هدف فهم و تبیین این پدیده، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر مصرف‌گرایی انجام شد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری جوانان 15 تا 35 ساله شهر تهران و روش نمونه‌گیری نیز ترکیبی از خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی ساده است. چارچوب نظری، تلفیقی از آراء زیمل، وبلن، کمپل، بودریار، گیدنز و مارکوزه درجهت تبیین مسئله پژوهش انتخاب شد. یافته‌ها نشان داد متغیرهای مدگرایی (58/0)، خود اظهاری و بیان خود (58/0)، ارزش‌های لذت‌جویانه (37/0)، مدیریت بدن (34/0) و تبلیغات رسانه‌ای (26/0) رابطه مثبت و معناداری با مصرف‌گرایی دارند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد متغیرهای مذکور 49 درصد از واریانس مصرف‌گرایی را تبیین می‌کنند. مدگرایی با ضریب بتای 32/0 و بیان خود با 27/0 بیشترین سهم را در تبیین واریانس متغیر مصرف‌گرایی دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Consumerism and sociological factors affecting it among the youth of Tehran

نویسندگان [English]

  • mohammad reza hosseini 1
  • manuochehr alinejad 2
  • Mohammad pirinejhad 3
1 Member of faculty member of sociology department of Ayatollah Boroujerdi University
2 Faculty of Yazd University of Sociology
3 Graduated from Ayatollah Boroujerdi University (MA)
چکیده [English]

Consume is not a new phenomenon, but it has only appeared on a large scale in the present and has become more than just a need. In the meantime, young people are considered to be the main brokers and active consumers of the community because of their unique and diverse spirits. Since consumerism can have widespread negative consequences, with the aim of understanding and explaining this phenomenon, the present study was conducted to identify sociological factors affecting consumerism. Research method, survey and data gathering tool were a researcher-made questionnaire. The statistical population of the 15-35 year olds in Tehran and the sampling method is a combination of simple multi-stage cluster and simple random sampling. The theoretical framework, a combination of the opinions of Simmel, Veblen, Campbell, Baudrillard, Giddens and Marcuse, was chosen to explain the research issue. The results showed that moderate variables (0.58), self-expression and self expression (0.58), pleasurable values (0.37), body management (0/34) and media advertising (0.26) had a positive and significant relationship with Consumerism. Multivariate regression analysis shows that these variables account for 49% of the variance of consumerism. Modesty with a beta coefficient of 0.32 and self expression with 0.27 have the largest share in explaining the variance of consumerism variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • consumerism
  • self expression
  • body management
  • moderation
  • delightful values

مراجع

استوری، جان (1389). مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمه حسین پاینده، تهران، نشر آگه.
اسحاقی، سید حسین (1388). مصرف مدبرانه در اسلام، قم: موسسه بوستان کتاب.
باکاک، رابرت (1381). مصرف، ترجمه خسرو صبری، تهران: نشر شیرازه.
بهار، مهری (1390). مصرف و فرهنگ، تهران:، نشر سمت.
بهار، مهری (1392). اصول و مبانی مطالعات فرهنگی، تهران: نشر سمت.
بودریار، ژان (1390). جامعه مصرفی، ترجمه پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
چاوشیان، حسن (1381). سبک زندگی و هویت اجتماعی، رساله دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
خانی هنجنی، نجمه؛ الوندی، هومن؛ باقی نصرآبادی، علی (1396). پرسه‌زنان هراز: علل گرایش جوانان به پرسه‌زنی در خیابان هراز شهر آمل. نشریه پژوهشهای جامعه شناسی معاصر، 6(11): 74-51.
دواس، دی ‌ای (1392). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
ربیعی، علی؛ رفیعی، ملکه (1396). «مصرف‌گرایی: از اجبار تا لذت مطالعه‌ای جامعه‌شناختی پیرامون مصرف‌گرایی در میان ساکنان شهر تهران». مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 17(2-1): 166-144.
زیمل، جرج (1372). کلان‌شهر وحیات ذهنی، ترجمه یوسف اباذری، نامه علوم اجتماعی، جلد دوم شماره سوم.
ساروخانی، باقر(1389). جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات.
سعیدی، علی‌اصغر (1384). فرهنگ مصرفی: هواهای نفسانی جوانان وزنان در جامعه مصرفی، نامه پژوهش، تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سیدباقری، سیدکاظم (1391). اصلاح الگوی مصرف از منظر سیاسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
سیدی­نیا، سید اکبر (1388). «مصرف و مصرف‌گرایی از منظر اسلام و جامعه‌شناسی اقتصادی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال نهم، شماره 34: 178-151.
طالبی، ابوتراب؛ رمضانی، محمد (1396). «بازدارنده‌های مصرف‌گرایی مورد مطالعه: ساکنان شهر کاشان»، نشریه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، دوره 18، شماره40: 184-157.
فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.
کاظمی، عباس (1387). مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران، جهاد دانشگاهی تهران.
کلانتری، خلیل (1394). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی اقتصادی، تهران، نشر فرهنگ صبا.
کنعانی، محمدامین ؛ رزاقی، فاطمه (1396). رسانه، درونی‌سازی هنجارها و تصور از بدن: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه گیلان. دوفصلنامه پژوهشهای جامعه شناسی معاصر، دوره6، ش10: 27-1.
گل محمدی، احمد (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
لایون، دیوید (1380). پسامدرنیته، ترجمه محسن حکیمی، تهران: انتشارات آشیان.
مارکوزه، هربرت (1362).انسان تک ساحتی، ترجمه محسن مؤیدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
هورکایمر، ماکس؛ آدورنو، تئودور (1380).صنعت فرهنگ‌سازی، ترجمه مراد فرهاد پور، ارغنون شماره 18.
وبلن، تورستین (1383).نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
Bourdieu, P. )1984). Distinction: A social Critique of the judgement of tast , London Routledge.
Bavel, R. V. (2003). Understandings of Consumerism in Chile in Journal of Consumer Culture. Vol. 3(3): 343-362
Campbell,C. (1987). The Romantic Etnic and the Spirit of Modern Consumption,oxford: black well Corrigan,P. (1996). the Sociology of Consumption, London: sage.
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 7، شماره 13
اسفند 1397
صفحه 37-59

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار